• sultan mustafa'da da denir. ordu ve halk tarafından cok sevilirdi. hatta bu asiri sevgi sonunu da hazirladi. kendi oglunun padisah olmasini isteyen aleksandra lisovska ile yonetimde daha etkili olmak isteyen rüstem pasa'nin birlikte hazirladigi bir komplo sonucunda kanuni tarafindan idam ettirildi. rustem pasa onun muhrunu calarak onun kaleminden cesitli mektuplar hazirlamis ve bunlari daha sonra kanuni'ye teslim etmistir. olumu ardindan halk ve ordu da rustem pasa'yi yerinden etmis lakin onun yerine gelen ve cok iyi bir sadrazam olan damad kara ahmet paşa'da rustem pasa'nin entrikalarindan nasibini alacak ve idam edilerek yerini tekrar ona birakacaktir. sultan mustafa'nin arakasından pek cok agıt ver mesriye yazilmis devletin kotu gidisi bu olaya baglanmıstır.
  • hürrem sultan'ın kendi çocuklarını veliaht yapmak için idam edilmesini çeşitli ayak oyunlarıyla temin ettiği osmanlı şehzadesi.

    halk ve sarayca çok sevilen bu şehzadenin ölümü hürrem'in çocuklarını dahi yıkmıştır.
  • kanuni sultan süleyman'ın hürrem sultan gelmeden önceki gözdesi mahidevran sultan'dan olan oğlu...
  • kanuni nin ölümünden pişmanlık duyduğu ve ağıtlar yaktığı oğlu..
  • "meded meded bu cihanın yıkıldı bir yanı
    ecel celalileri aldı mustfa hanı
    ...
    ilahi cennet-i firdevs ona durağ olsun
    nizam-ı alem olan padişah sağ olsun"

    gibi beyitleri olan taslicali yahya'nın mersiyesine konu olmuş şehzade.
    ancak önemli husus; padişahın sağ olması için "nizam-ı alem" olmasının şart koşulması, doğrudan kanuni'ye verilmiş bir ince ayardır.
  • zamanın yaşlıları tarafından dedesi yavuz sultan selim'e benzetilen şehzade mustafa, kanuni'nin oğulları arasında mertliği ve komuta yetenekleriyle padişahlık yarışında öne çıkan, güçlü biri. lakin küçük oğlu bayezid'i padişah olarak görmek isteyen hurrem sultan'ın kurduğu tuzaklar, kızı mihrimah sultan ve damadı rüstem paşa ile kurduğu işbirliği yardımıyla, önce mustafa yanlısı makbul ibrahim paşa 1536'da idam edilir.
    bundan sonra zaman mustafa'nın aleyhine işlemeye başlar. 1553'e kadar olan 17 yıllık süre içinde hurrem ve etrafındakilerin kışkırtmalarına 'oğlum öyle şey yapmaz, babasına sadıktır' tarzı cevaplarıyla boyun eğmeyen kanuni en sonunda oğlunun el yazısı taklit edilerek iran şahına yazılan mektupları görür ve bu işi bitirmeye karar verir. ağustos 1553'te iran seferine çıkan kanuni'nin ordusuna kendi ordularıyla bayezid ve selim de katılır. mustafa'da amasya dan kendi askerleriyle yola çıkar ve hiç bir şeyden habersiz tokat yakınlarında aktepe de babasının ordusuna katılır. el öpmek için babasının otağına girdiğinde nöbetçiler silahlarını dışarda bırakmasını ister. o dönemde bir tek şehzadeler padişah çadırına silahlarıyla girebilmektedir. o yüzden mustafa bu isteğe bir anlam veremez, biraz kızar, kırılır ama silahlarını bırakır. kendisini koruyan 3 4 adamına dışarda beklemelerini söyler. içeri girdiğinde babasını göremez. endişesi artmıştır. etrafına bakınırken bir perdenin açıldığını ve karanlıklar arasında bir çift gözün ona bakıp perdeyi tekrar kapadığını görür. bu gözler babasına aittir. sonra 7 dilsiz cellat üstüne atılır ve yağlı ibrişim kemendini boynuna takmaya çalışır. çok güçlü olan mustafa yı bir türlü yere düşüremez dilsizler. güçlü yumruklarıyla dilsizleri kendinden uzakta tutmakta olan mustafa eski arkadaşı zal mahmut ağa nın geldiğini görür. en sonunda arkadaşı onu kurtarmaya gelmiştir. eğer bu çadırdan sağ çıkarsa dışarda bekleyen ve kendisine tapan yeniçerilerin o gazla kendisini padişah yapacaklarını düşünür, yetiş lan mahmut! diye bağırır...
    fakat o da ne, zal mahmut ağa elinde baltayla gelmektedir. o kadar sene şehzadeden iyilik görmüş, ona yoldaşlık yapmış bu kişi baltayla mustafa nın sırtına vurur. yere düşen mustafa nın boynuna kement atılır. bir süre sonra gözleri patlar, dili dışarı çıkar. ağzından, burnundan ve kulaklarından gelen kan, padişahlık hayalleri, sallanmakta olan devletin geleceği ve 38 yaşındaki soylunun gelecekteki hiç olmayacak zaferlerinin bittiğini anlatır.

    bundan sonra kanuni yoluna devam eder.yeniçeriler idam olayına tepki gösterip rüstem paşa nın azlini isterler. rüstem paşa azledilip sürgüne gönderilir(bir kaç yıl sonra tekrar döner yine sadrazam olarak) mustafa nın cenazesi yanında bir kaç cellatla bursa ya gönderilir. mustafa orda gömülür, cellatlar da henüz 7 yaşında olan mustafa nın oğlu şehzade mehmet i ilerde dedesine karşı açacağı olası bir intikam savaşını önlemek ve nizam-ı alem için öldürürler.
    kanuni nin hurrem den olma en küçük oğlu cihangir ağabeyinin trajik ölümüne dayanamaz ve olaydan birkaç ay sonra üzüntüden ölür.
  • fatih sultan mehmet in oğlu olan şehzade mustafa, vezir i azam mahmut paşa seferdeyken onun karısına tecavüz etmiş. adam karısını boşamaya kalkınca fatih buna engel olmuş, ancak şehzade mustafa bir kazada ölünce çıkan dedikodular üzerine mahmut paşa nın kellesini almış.
  • sadece kara kuru bir olum hikayesi olmayan, zirve yaptigi donemde olumuyle osmanlinin sonunun basladigi sehzadedir, zira diger sehzadelere nisbeten babasini en fazla seven sayan hatta ibadet derecesinde itibar edendir, ornek alan ondan ogrenendir, babasini iran sahina satmiyacak kadar asil ve sadiktir adi guzel kendi guzeldir mustafanin, lakin olmustur artik agiziyla akcigerleri arasindaki borusu kesilmistir ne cevap vermeye mecali vardir ne de verecegi cevaplari inandirabilecegi merciiler, cok gectir artik.

    yatagin paylasildigi kisinin yalan yanlis, gercekle alakasi olmayan iftiralara kisiyi inandiricak kadar gozleri kor ettiginin tarihi belgesidir olumu. candan bir parca olmanin degerinin kucuklugunun gostergesidir hatta. baba baba ben yazmadim o mektuplari deseydi ne olacakti ki acaba; alternatif entrikalar bitmez di elbette hurremde.

    kendisini kurtarmaya geliyor diye dusundugu zal mahmut aga da ondan beklenmiyecek sekilde davranmistir mustafaya.

    sadece mustafa yi oldurmemistir suleyman, kendisinden sonra 2. selimin padisah olmasina sebebiyet vererek bir imparatorlugunda sonunu hazirlamistir aslinda, tirnaklarla kazinilarak gelinen yerleri, bir kalemde kumar masasina koyuvermisitir suleyman, kendi zayifligina yenik dusup asli olmayan savsatalara inanmistir, hurremin anlattiklarini dinlemis onun kurdugu hayale kendiside inanmistir. sadece hurrem hatrına canında bir parcayi koparmamistir ayni zamanda osmanliyida cokmeye mahkum etmistir. demek ki anildigi kadar da muhtesem degilmis suleyman sıradanmis hatta yoldan gecenler kadar.
  • ölümünün 40. gününde başlayıp günlerce devam eden, asitane'de yüzlerce evin sele kapılmasına neden olan yağmurların, ölümüne göklerin ağlaması şeklinde yorumlandığı şehzade.
  • ölümü gibi kendisi de çok bilinmez. ne zaman doğmustur, nasıl eğitim almıstır, babası tarafından bir fatih gibi yetistirilmek istenirken, nasıl boynuz kulağı gecti masalına inandırılarak, heyecanla yanına gelen, sadakatini gösteren oğluna aman vermemistir cok bilinmez..
    sehzade mustafa'dan önce hürrem sultan'ı bilmek gerek. nasıl bir kadın, okuma yazma bilmeyen, türklerle anlasacak dili dahi bilmeyen bir kadın, nasıl olur da saraya girdiği ilk günden itibaren kimseye nasip olmayacak sekilde, bir imparatorluğun en sasalı zamandan, en görkemli zamanında, en korkutucu zamanında padisahın esi olmayı sağlar. hangi kadın, bir yanda allah'tan bu kadar korkan, hisli, duygulu bir kanuni meydana getirirken, aynı derecede kendi doğruları doğrultusunda, kızının ve damadının da desteğiyle oğlunun boğulmasına izin vermesine ikna eder...
    sehzade mustafa daha ölümünden bir gün önce, cadırına atılan gizli okla haber verilmesine rağmen, mektupla gitme, tuzak var denmesine rağmen, aman aranızı bozuyorlar dikkat denmesine rağmen kararını vermisti, mustafa, cadıra girerken, baban sana güvenmiyor mesajlı silahları teslim etmesi istendiği anda bile babasına güveniyordu, tek ve en büyük hatası; herkes tarafından cok akıllı ve adil bilinen, fakat sahsına ya da hükümranlığına el uzatanlara karsı çok acımasız kabul edilen babasının bu yüzünü hala kesfedememis olmasıydı, hatası ölümüyle ödedi..
    yahya beğ'in mersiyesi bu acıklı hikayeyi merak edenler için tavsiye edilir:
    hayflar oldi ana iftira ile gitdi,
    huzur-ı hakka du'a vu sena ile gitdi
hesabın var mı? giriş yap