*

  • francis baconın denemelerini topladığı eseri.
    montaignenin denemelerinden sonra deneme alanında en iyi eser olarak kabul edilir
  • bacon'ın( 1561-1626) denemeler adıyla yayınlanan kitabı. bacon bu kitaptaki denemeleri tek seferde yazmamış olup ilk 10 denemeyi 1597 yılında yayımlamış ve fazlasıyla ilgi görmesi üzerine de 1607-1612 arasında da 24 deneme daha yazmıştır. 1612 yılında ilk 10 denemeyi de gözden geçirip bu yeni denemeleri de ekleyerek tekrar basmıştır kitabı. 1625 yılında ise topla 58 denemeden oluşan 3. baskıyı çıkartmıştır.

    aşağıdaki alıntılarda noktalama işaretleri tamamen kitaptaki gibidir, yanlış olduğunu düşündüklerim olsa da müdahale etmedim.

    --- spoiler ---

    bir yararlılık göstermeye çalışırken ölen kimse, kızgın bir kavgada yaralanıp da yarası sıcakken acı duymayan kişiye benzer; dolayısıyla kendini iyi bir iş görmeye adamış kararlı insan, ölüm korkusundan uzak olur. - sf.35 (askerlerin motivasyonu ya da intihar bombacıları gelmişti aklıma direkt)

    üçüncü kılıç muhammet(t ile yazmış) ile benzerlerinin kılıcıdır, bunu biz kullanmayız; savaşlarla, vicdanlara baskı yapan kanlı zorbalıklarla din yaymaktır bu; ... sf.41 (islam, en azından bacon için pek de hoşgörü dini değilmiş demek ki)

    kendi değeri olmayan bir insan başkalarının değerini hiçbir zaman çekemez, çünkü insan gönlü ya kendi üstünlüğü ya da başkalarının kötülüğü ile beslenmek ister, bunların birinden yoksunsa ötekine dayanmak zorunda kalır, bir başkasının üstün değerine ulaşmak umudunu yitirince de, o kişiyi bulunduğu yüksek yerden aşağıya çekmekle bir eşitlik kazanmaya çalışır. sf.60

    yüksek görevdeki kimseler üç bakımdan kuldurlar: devlet başının ya da devletin kulu, görükleri işin kulu. bu yüzden ne kişiliklerinde, ne davranışlarında, ne de zamanlarında özgürdürler. insanın, özgürlük pahasına bir güçlülük ardında koşması, ya da başkalarından güçlü olmaya çalışırken kendi üzerindeki gücünü yitirmesi, yadırganacak bir özlemdir. sf.70

    kuşkusuz, büyük adamlar ancak başkalarının gözüyle bakabildikleri zaman kendilerini mutlu düşünebilirler, çünkü kendilerine kalırsa hiç de mutlu değildirler., ama başkalarının kendileri üstüne neler düşündüğünü, nice insanın kendileri yerinde olmaya can attığını gördükleri zaman mutlu olurlar, ama belki gene de içlerinden bunun tam tersini duyarlar. sf.70-71

    kara verirken tehlikeleri görmek, kararı yürütürken de büyük tehlikeler dışında olanları görmemek gerekir. sf.77

    iyilik eğilimi insan yaradılışının derinlerinde yatar; öyle de güçlüdür ki, insanlara yönelmezse başka canlılara yönelir. tıpkı acımak bilmez bir ulu olmakla birlikte hayvanlara iyi davranan, köpeklere, kuşlara yem dağıtan türkler'de görüldüğü gibi. sf.78

    bir soylu tabakanın hiç bulunmadığı bir mutlak yönetim, türklerdeki gibi kesin bir zorbalık yönetimi olur... sf.82

    ''qui festinat ad divitas non erit insosn.'' - ''zenginliğe koşarak giden suçsuz kalmaz.'' - (kutsal kitap süleymanın meseleleri xxvııı, 20.) sf.180

    zenginliği hor görenlere çok inanma, çünkü erişmekten umut kestikleri için hor görürler, ama bir de erişirlerse zenginlerin en kötüsü olurlar. sf.183

    inkilap kitabevi (1994) - akşit göktürk çev.

    --- spoiler ---

    eğitim, siyaset, aile, iş, din, ölüm hatta bahçe bakımı üzerine bile yazmış bacon. sevdiğim yazılar olsa da genel olarak çok sıkıldım kitaptan. yalnız aşk konusundaki (sevgi üzerine başlıklı deneme) görüşlerini çok sevdim.
  • okuduğum en bilge kitaplardan biridir. 50 küsür deneme ile sanki bacon ile sohbet ediyormuş hissi uyandırıyor. sohbet dediysem bahçe yetiştiriciliğinden tanrıtanımazcılığa kadar 15.yy'ın en önemli düşünürlerinden (ı.elizabeth'in elinin altında büyümüş) ingiltere'de adalet bakanlığına kadar (bizim sistemle ilişkilendirirsek) gelmiş daha sonra rüşvet suçlamasından dolayı inzivaya çekilmiş bir kısmi-politikacının öğütleri olarak düşünebilirsiniz. ne yazık ki montaigne kadar içten değil, ama "(bkz: amici, diem pardidi!)" demeden önce kesinlikle okunmalı.

    ek olarak: bacon roma hukuku, roma tarihi ve antik yunan felsefesi bildiğinden kitaptaki her denemenin dipnot kısmı sayesinde ortamlarda "(bkz: marcus atilius regulus) yiğit adammış abi yea" tarzı giriş seviyesinde (3-4 cümlelik) genel kültür ediniyorsunuz.
  • kendi değeri olmayan bir insan başkalarının değerini hiçbir zaman çekemez, çünkü insan gönlü; ya kendi üstünlüğü ya da başkalarının kötülüğü ile beslenmek ister. bunların birinden yoksunsa ötekine dayanmak zorunda kalır, bir başkasının üstün değerine ulaşmak umudunu yitirince de, o kişiyi bulunduğu yüksek yerden aşağıya çekmekle bir eşitlik kazanmaya çalışır.

    (bkz: francis bacon)
hesabın var mı? giriş yap