• avusturyali besteci. gerek melodi, gerekse armonileriyle hayranlik uyandiran lied'leriyle taninmi$tir. bircok piyano sonati, senfoni, trio, kuartet bestelemi$tir.
  • memet baydurun ardindan yazilmi$ gorsel unsurlu bir hakan savli $iiri.

    -schubert- *

    artik hep onu dinliyorum,
    soguk gecelere sessizlik serpen
    hayal tanrilariyla birlikte....

    sonatlarini....bir piyanosu bile yokken
    yazdigi.... yumu$acik liedlerini
    "gozya$larina ovgu... ki$ yolculugu
    ve... muzige..."

    1797'de licihtental 'de, manastira yakin bir yerde dogdu...
    "gokyuzune acilan kapi"ydi manastirin adi...
    annesi bir hizmetciydi, tipki beethoven 'in annesi gibi
    bir sonat adami$tir beethoven'a: "uzan iyi yurekli $ovalyem"
    belki muzik... citleri, zaman parcalarini gecen...
    silinmi$ tozdan dokulur muzik... ezilen yurekten...

    karnavallar, cocuklar, melek desenleri
    atlarin yagmurunda uzakla$an nal sesleri ,
    mor kuyruklu tilkiler ve ormanlarin rengi
    onlar da schubert'in kalbindeydi

    ve therese grob ...
    o cirkince ama zarif, soprano kiz...
    "fa major mes"ini seslendirmi$ti, 16 ekim 1814, yer lichtenteil
    kilisesi
    kendi yonetiyor yapitini franz, daha onsekizinde, sevgilisi onyedi...
    ah i$te cennete uzanan sarmallari, notalari arasinda onun melegi
    therese...
    bir firinciyla evlenecek yakinda... ama ikisi de henuz bunu
    bilmiyorlar
    dunya guzel... ikisi de sonsuz iyilikle dolu... ve muzik... akiyor
    korpecik zamani... ucari a$ki... ve cocuklugu gecip

    ...kaybedilecek ne varsa onun icinden akiyor
    animsanip ugrunda ya$anacak ne varsa
    ve bir gun muzige donu$ecek
    her$eyin icinden

    ne yazik, yalniz bir kez a$ik olur insan... gerisi animsayi$tir
    yiteni...
    selez $atosuna yolculuklar, caroline ve giz dolu $eyler.

    ama neye yarar zamanini yitiren notalar

    otuz bir ya$inda o:ldu:, sessizlik icinde...
    reddetmi$ti i$iltili viyana 'yi...
    sabahlar bir odada muzige cali$mak icindi
    ve nota kagitlarina verecek parasi yoktu,
    eliyle cizerdi cizgileri

    arkada$im oldu benim.
    ...bu soguk aralik ak$aminda, onun icin, bugulu camlara
    cizgiler ciziyorum parmaklarimla...
    gundogumunda sabahin melegi surdursun muzigini

    hakan savli

    (memet baydur icin-aralik 2001-istanbul)

    ic. adam sanat dergisi , ocak 2002, s.33-34.

    gorsel boyutlu gormek icin (bkz: $iirpostasi)

    groups.yahoo.com/group/siirpostasi/files/schubert.hakan%20savli/
  • birbirinden güzel impromptulari olan besteci... özellikle opus 90, 2 numaralı impromptusu cok sevilir. hem dinleyenler hem de calan için zengin, dolu ve tatmin edici bir eserdir .
    op.90, 3 numarali impromptu ise hüzünlü, acıklı havasi ile duygusal anlarda ilaç gibi gelir. bunların yanı sıra bestecimizin moment musicalleri de muzikseverlerce beğenilerek dinlenilir...
  • ünlü bitmemiş senfonisi için bir dostuna şunları söylemiştir’.
    “dostum bu eseri dinlerken gözlerinin önünde sağlığı asla düzelmeyecek, parlak ümitlerinden hiçbiri gerçekleşmeyecek, ve hayatı yarım kalacak bir insanı canlandırmalısın”.
    bitmemiş senfoni yıllarca hatta yüzyıllarca belleklerde bir soru olarak kalmıştır.
    hatta 1920 yılında new york’da senfoninin bitirilmesi için bir yarışma açılmış ancak yarışmayı kazanacak nitelikte yapıt bulunamamıştır.
  • yasadigi süre zarfinda, yazdigi eserler daha cok sair ve müzisyenlerden olusan viyana'daki kücük bir arkadas cevresinin icinde taninmis ve calinmistir. en yakin arkadaslari arasinda joseph von spaun, sair johann mayrhofer, hukuk ögrencisi franz von schober gibi isimler sayilir. bu dostlar arasinda schubert müziginin calindigi aksamlara "schubertiade" adi verilmistir. schubert'in ölümünden ancak seneler sonra schumann, mendelssohn, liszt ve brahms gibi besteciler, onun oda ve piyano müzigi, lied, koro müzigi ve senfonik müzik gibi türlere yaptigi katkilari gün isigina cikarmislar veya takdir etmislerdir. mesela en son senfonisinin notalari (no.9, do majör, 1826) 1839 yilinda schumann'in, schubert'in agabeyi ferdinand'i viyana'daki evinde ziyareti sirasinda bulunmus, eserin ilk temsili de ayni yilin 21 mart'inda mendelssohn yönetimindeki leipzig gewandhaus orkestrasi tarafindan verilmistir. schumann, esi piyanist clara wieck*'e yazdigi bir mektupta schubert'in dokuzuncu senfonisi hakkinda su degerlendirmeyi yapmistir: (ingilizce tercümesi)

    "clara, today i have been in seventh heaven. at the rehearsal they played a symphony by franz schubert. if only you had been there! for i cannot describe it to you; all the instruments were like human voices, and immensely full of love and wit, and the instrumentation, regardless of beethoven-and the length, the divine length, like a four-volume novel... i was utterly happy, with nothing left to wish for except that you were my wife and i could write such symphonies myself..."

    kimilerine göre bestecinin ilk büyük basarisi, goethe'nin "faust" eserindeki "gretchen am spinnrade" bölümü icin 17 yasinda besteledigi lieddir. goethe'nin toplam 59 siirini bestelemistir schubert. özellikle 1815 yilinda "erlkönig" adli dramatik siir icin besteledigi liedin ayri bir yeri vardir. anlatildigina göre goethe bu eseri ilk önceleri görmezlikten gelmis, ölümünden iki sene önce (1830) ilk defa dinledigi zaman ise göz yaslarina hakim olamamis ve schubert'in bir basyapit bestelemis oldugunu teslim etmek zorunda kalmistir.

    toplam 600'dan fazla lied bestelemis olan besteci bazi liedlerini konularina göre gruplandirmistir:"die winterreise" (d.911), "die schöne müllerin" (d.795), "der schwanengesang" (d.957) gibi. rivayete göre schubert'in ölümüne, 1822 yilinda yakalandigi frengi hastaligi neden olmustur. 1824 yilinin mart ayi sonlarina dogru hastaliginin acilarinin iyice su yüzüne ciktigi günlerde sunlari yazmistir arkadasi leopold kupelwieser'e: (ingilizce tercümesi)

    "i feel myself to be the most unhappy and wretched creature in the world. imagine a man whose health will never be right again, and who in sheer despair over this ever makes things worse and worse, instead of better; imagine a man, i say, whose most brilliant hopes have perished, to whom the felicities of love and friendship have nothing to offer but pain, at best, whom enthusiasm (at least of the stimulating kind) for all things beautiful threatens to forsake, and i ask you, is he not a miserable, unhappy being? "my peace is gone, my heart is sore, i shall find it never and nevermore," ("gretchen am spinnrade"den) i may well sing every day now, for each night, on retiring to bed, i hope i may not wake again, and each morning but recalls yesterday's grief."

    belki de bu karamsarligin ve kacinilmaz sonunun itici gücüyle son yillarinda besteledigi eserlerde kendi sinirlarini iyice zorlayan, klasisizm ve romantizm arasindaki gecis döneminin bestecilerinden schubert'in yetenegini ilk kesfedenlerden birisi de "amadeus" filminde, mozart'in en buyuk rakibi ve ezeli dusmani olarak (ki bu tartismalidir) karikatürize edilen besteci antonio salieri'dir. schubert ödev olarak salieri'ye bir opera bestelemis, salieri de güya bunun üzerine "franzl, sen her seyi yapabilirsin, sen bir dahisin." diyerek genc adami onurlandirmistir.

    schubert'in diger bilinen baslica eserleri arasinda da sunlar sayilabilir: dokuz senfoni (7.senfonin sadece skecleri mevcut), piyano icin impromptuler (d.899, d.935), moment musicaux (d.780), 21 piyano sonati (özellikle son üc sonat d.958 do majör, d.959 la majör ve d.960 si bemol majör), wanderer fantasie (do majör, d.760) de dahil olmak uzere solist veya ikili icin piyano fantazileri, oda müzigi icin piyanolu üclüler, la majör, d.667, "alabalik*" piyanolu quintet*, aralarinda do minör, d.703, "quartettsatz", la minör, d.804, "rosamunde", re minör, d.810, "ölüm ve genc kiz" ve sol majör quartet, d.887 gibi quartetlerin de bulundugu 15 yayli calgilar dörtlüsü, hayatinin sonlarina dogru yazdigi "yenilikci ve degisik" do majör yayli calgilar quinteti, d.956, koro ve orkestra icin messeler ve nice digerleri...

    ardinda 950'den fazla eser (600 küsürü lied) birakmis olan schubert'in bu yapitlari 1950 yilinda otto erich deutsch tarafindan kronolojik olarak dizinlenmistir. deutsch bu katalogu 50 yillik bir sürede olusturmus, schubert hakkinda ayrica 150'den fazla yazi ve kitap yayinlamistir. deutsch katalogunun bir kopyasi da su adrestedir: http://www.trovar.com/deutsch.html

    kaynaklar: pittsburgh senfoni orkestrasi konser programlari
  • serenade ile ruhta gedikler açan,notalarla inanılmaz şiirler yazabilmiş fırtınanın adı. dingin denizlere atılan taş etkisine sahip büyülü bir müziğin tanrısı.
  • neyi yarıda bırakması gerektiğini bilen gurme. *
  • romantik donemin en lirik bestecisi. ozellikle guzel melodi bulmada ustune yok.
hesabın var mı? giriş yap