genç osmanlılar

• jon turkler diye de adlandırdığımız, imparatorluğun yavas yavaş çöktüğünü düşünen ve buna bir dur demenin zamanı geldiğine inanan ve buna dur demenin artık dinle imanla değil, pozitivist düşünce ve dünyayı dünyaya ait bilgiyle anlatmayla olacağına inanan, çoğu "ilmiye mülkiye ordu" dediğimiz tarihsel merkez bloğundan gelen, hemen hemen hepsi fransızca bilen ve paris'ten istanbul'a bu aydınlığın nasıl olacağı hakkında çeşitli makaleler yazan, 1908 lerden 1923 kadar uzanan türk devrim tarihinde direk rol oynayan kurtarıcı topluluğu.
• allah allah deyip geçer (bkz: genc osman) oy oyyy
• sanıldığının aksine jön türkler diye adlandıramayacağımız, jön türkler'den tamamen olmasa da büyük ölçüde farklı özellikleri olan bir gruptur genç osmanlılar.
  jön türkler gibi avrupa'da tahsil görmüş, avrupa kültürünü yaşamış öğrenmiş grup elemanları 'tanzimat'a karşı' duruşları vesilesiyle biraraya gelmiş, sarayı batı taklitçiliğiyle suçlamış, jön türkler'in aksine reformların yenilikçi değil de daha gelenekçi ve osmanlıcı^* bir temelle şekillendirilmesini istemiş ve imparatorluğun bekasının ancak bu yolla mümükün olabileceğini savunmuşlardır.
  devlet iktisadiyatını savunan bu gençler kapitalist ekonomiyi ve batılı çıkar gruplarının osmanlı üzerindeki egemenlik oyunlarını şiddetle eleştirmiş, padişahı kendi istekleri doğrultusunda bir anayasa^* hazırlamaya zorlamış, amma 1876'da çıkarttırabildikleri bu anayasa 1878'de padişah tarafından feshedilmiş ve gençlerimizin anayasa hayalleri ancak 1908'de jön türkler tarafından hayata geçirilmiştir.
• osmanlı modernleşmesine karşı olmayan fakat modernleşmenin yöntemini, yani batı taklitçiliğini,eleştiren grup. genç osmanlılar'a göre, osmanlı devleti sorunlarını kendisinin bulduğu yöntemlerle çözmelidir, batının aynı sorunlara uyguladığı çözümleri kopya ederek kendi toplumunda uygulamamalıdır. devlet bu yöntemleri uyguladıkça daha sağlıklı bir modernleşme dönemi geçirir.
  
  (bkz: namik kemal)
  (bkz: ziya pasa)
  (bkz: sinasi)
  (bkz: ali suavi)
• osmanli vatandasligi fikrini savunan, ve islamla demokrasiyi birlestirmek icin calismis olan bir gruptu.
• jon turklerin ilk kurdugu cemiyettir. osmanli devleti'nin siyasal yapisina olan ba$kaldirilar 19. yuzyilin ikinci yarisinda kendini iyice gostermeye ba$lami$ti. nitekim bu yolda kurulan ilk onemli kurum da birinci me$rutiyet'in ilanindan 11 yil once 1865'te kurulmu$ olan yeni osmanlilar cemiyeti'ydi. bunlar (namik kemal, ali suavi, ziya pa$a), padi$ah'in mutlak yetkisinin kisitlanmasini ve halki temsil eden vekillerin olu$turdugu yasal bir parlamento ile padi$ahin yetkilerinin bolu$turulmesi icin cabaliyorlardi. tanzimatcilari uygarla$mayi anlamamakla sucladilar. yeni osmanlilar'a gore tanzimatcilar sadece yuzelsel bir batila$mayi gercekle$tirmi$lerdi. onlara gore, tanzimat fermani'nin ilani ile osmanli devleti batili devletlerin baski ve isteklerine boyun egmi$ti. yeni osmanlilar, bu fermana halktan kopuk bir $ekilde reform cabasi icinde olan bazi elit ki$ilerin cabasi olarak bakmi$tir. kurulu$undan itibaren siki bir denetim altinda tutulan bu cemiyet uyeleri daha rahat cali$abilmek icin kurulu$larindan iki yil sonra avrupa'ya gittiler ve burada jon turkler adini aldilar. bu cemiyet ayrica turk basini icin de buyuk onem ta$imaktadir, zira onemli uyeleri gazeteci kokenlidir ve ulkede olu$an ozgurluk temasinin gazeteler vasitasiyla yayilmasinda buyuk emekleri gecmistir. yeni osmanlilar bati uygarliginin teknolojideki ustunlugunu kabul etmi$ fakat diger alanlarda onlari taklit etmenin ulkeye, topluma zarar verdigini dile getirmi$lerdir.
• 19. yy avrupası'nda italya'da özgürlük mücadelesi veren carbonari cemiyeti'ni örnek almışlardır. yaptıkları çalışmalar sonucu ordu içinde de taban kazanmışlar ve meşruti sisteme karşı olan padişah abdülaziz'i tahttan indirip yerine ikinci abdulhamit'i geçirmişlerdir. ikinci abdülhamit de kanun-i esasiyi ilan etmek zorunda kalmıştır.
• içinden ittihat ve terakki gibi bir oluşumu çıkarmış topluluk. avrupalılar adlarına jön türk demiştir. topluluğun en önemli temsilcileri hatta fikir babaları namık kemal, ibrahim şinasi,ziya paşa, ali suavi gibi tanzimat birinci dönem sanatçılarıdır. amaçları çöküşe doğru giden devleti kurtarmaktı. hiçbir zaman devlet yönetiminde bir dönüşümden bahsetmediler ali suavi hariç. hatta yine ali suavi hariç hepsi de devletin kurtuluşu bahsinde islamcıydı genç osmanlıların. nitekim namık kemal'in yurt dışında çıkardığı hürriyet gazetesinin logosunda ali imran suresinin meşrutiyeti çağrıştıracak "işlerinizi danışarak yapın" (ve şavir hüm fi'l emr) anlamına gelen ayeti vardı. aralarında sadece ali suavi siyasi bir çözüm ve halk yararına bir dönüşümden bahsetmişti. kimbilir belki de bu yüzden ikinci abdülhamit günlüğünde diğer jön türkler'den saygıyla bahsederken ali suavi için melun ibaresini kullanmıştır.
• cemil meriç'e göre batının yeniçerileri.
• her ne kadar kültürel sermaye ve devleti kurtarmanın yöntemlerini farklı metotlarla gerçekleştirmeye çabalasalarsada, jön türkler'in öncülü konumundaki devletlilerdir. nitekim mülkiye ve mekteb-i tıbbiye-i şahane okutulan pozitivist doktrinli dersler, bu gelecek nesilin bürokratlarının pozitivist, dolayısıyla toplumu iyileştirilebilir bir beden gibi görme eğilimli gençler olmalarını sağlamıştır. meşrevet yani islam hukukunda görülen danışma benzeri fikirleri öne çıkaran ve modernleşmeyi kültürel değerleri gözeterek gerçekleştirmeyi tasarlayan genç ya da yeni osmanlılar, ittihatçilerin aksine gramsci'nin organik aydınına daha çok yaklaşır.
  
  yeni osmanlılar'ın siyasi fikirlerini anlamak için: şerif mardin - jön türklerin siyasi fikirleri kitabı okunabilir.
  
  peşin edit: gramsci, organik aydın kavramında sınıf mücadelesinin gereklerine öncül olacak, o sınıftan çıkan ve onu içeren aydınları tanımlamıştır. reaya-devletli gibi ayrımların yapılabileceği osmanlı devleti'nin son döneminde çok tabakalı ve sınıflı bir toplumdan bahsetmek pek mümkün değil. bu iddianın biraz abartılı olduğu kabul etmekle birlikte işçi sınıfına sahip olmayan osmanlı için bu kavram alaşağı edilebilir.