herem

• (bkz: uzaktan kumandali)
• an itibariyle makina'nın konuğudur.
• musevilikte, bireyin cemaatle bütün ilişkisinin kesilmesi cezası. mantık olarak aforoz ile benzeşse de hem ritüel olarak daha kasvetli hem de uygulama olarak da daha ağırdır.
• spinoza nın yahudi cemaatinden kovulması da bu olaydır. hiçbir yahudinin , kardesinin bile seninle konusması , diyalog kurması, alısveris yapması, yanına yaklasması mümkün degildir. en agır cezalardan biridir yahudilikte.
• septuaginta'da anathema olarak çevrilmiş, ve avrupalılarca da genelde bu isimle anılan kelime.
  
  sadece cemaatten uzaklaştırılanlar için değil; (genelde savaş esirlerinden, veya israiloğullarının toplumsal hayatına zarar verenlerden) ölüme mahkum edilmiş olanlar için de kullanılıyor. üçüncü, ve yine biraz alakalı (ve aslında temel) anlamı da adak.
  
  edit: haram ve harem kelimeleri ile de kökteş bu kelime; farklı anlamları bu kelimelere bakınca daha kolay anlaşılıyor. ortak tema "sıradan/normal/avam olandan ayrılmış olma (iyi veya kötü sebeplerden)".
• karadenizli hakan peker. tarz olarak değil tabi ki; yıllar geçmesine rağmen yaşlanmaması, aksine gençleşmesi bakımından. bunu uzaktan kumandali adı şarkısına 10 yıl arayla çektiği iki klibi izleyerek anlayabilirsiniz. saç, diş, kaş, görünüm.. adam adeta kendini yenilemiş. şarkı da epey güzel bu arada.
  
  2006 herem:
  
  https://www.youtube.com/watch?v=ojznhtqqxpi
  
  2016 herem:
  
  https://www.youtube.com/watch?v=qfzmzg6yvdm
• yahudi cemaatinde afaroz cezası. herem uygulanan kişiyle her türlü ilişki kesilir. alışveriş yapmak, konuşmak hatta selam vermek bile yasaklanır. işlenildiği düşünülen suçun büyüklüğüne göre heremin süresi birkaç gün veya ömür boyu olabilir.
• bildiğimiz haram kelimesiyle soydaştır.^* balık ağı anlamına da gelir ama bu kökeni farklı bir eşseslidir.
• piramit anlamına da gelmektedir. piramitin çoğulu da ehramdır. eski dilde mısır piramitlerine mısır ehramı da denirdi.
• yahudi usulü aforoz diyebileceğimiz herem cezasının motivasyonu din olsa da sonuçları itibariyle günümüzde vicdani retçilerin ya da khk ile işinden atılanların karşılaştığı sivil ölüme benziyor. çünkü cezalandırılan kişi, hayatın hemen her alanında, gündüz ve gecede, uyuduğunda ve uyandığında, sokağa çıktığında ve evine döndüğünde lanetlenleniyor, kimseler onunla konuşmuyor, yaklaşmıyor, yardım etmiyor...
  
  haramlaştırılanlardan biri de spinoza. henüz 23 yaşında bu şekilde cezalandırılan spinoza için 23 temmuz 1656'da amsterdam sinagogu'nda düzenlenen toplantının ardından sinagogun kapısına asılan herem metni şöyle:
  
  "uzun zamandır şeytani görüş ve faaliyetleri bilinen baruch de spinoza’nın, bu şer yolundan dönmesi için ma’amad efendileri (cemaat tarafından yönetici olmaya layık görülenler), çeşitli yollar deneyerek onu ikna etmeye çalıştılar. onu bu lanetli yoldan döndüremedikleri gibi aksine, her gün artan ve onun bu sapkınlığının düşünce ve eylemlerine yansıyan örneklerini ihbar eden, şahitliğine güvenilir ve bu şahitliği onun doğumuna kadar uzanan tanıklarca gelen ihbarların doğruluğu teyid edilmiştir. bunlar araştırılıp yüce chachamim’in dikkatine sunulmuştur. onların kararı ve onayıyla, bu adı geçen espinoza, cemaatten çıkarılmalı ve israil halkının yurdundan sürülmelidir.
  
  meleklerin gösterdiği yol ve velilerin emirleriyle, baruch de spinoza’yı cemaatten çıkarıyor, dışlıyor ve lanetliyoruz. tanrı’nın inayeti ve bütün cemaatin kararıyla, kutsal emirlerdeki 613 kaidede yazıldığı gibi, onu joshua’nın jericho’yu men ettiği gibi cemaatten dışlıyor, kanun kitabı’nda yazdığı gibi elisha’nın, lanetleyip cezalandırdıkları gibi lanetliyoruz. onu gündüz ve gecede, onu uyuduğunda ve uyandığında, onu sokağa çıktığında ve evine döndüğünde lanetliyoruz. tanrı onu kendisinden esirgemesin, ancak tanrı’nın öfkesi ve kıskançlığı da onun üstüne olsun; tanrı'nın laneti onu süründürsün, bu kitapta yazılan tüm lanetler onun üstüne olsun ve onun ismi tanrı’nın cenneti’nde yer bulamasın. kutsal kitap’ta anlatılan tüm lanetlerle tanrı onu tüm israilogullarından uzak tutsun, lâkin siz, bugün hepiniz hayatta olduğunuz için tanrı’nıza daha sıkı sarılın. kimse onunla konuşmayacak, ona herhangi bir kolaylık sağlamayacak, aynı çatı altında ya da yakınında bulunmayacak ve dahası onun tarafından yazılan ya da hazırlanan hiçbir eseri okumayacak.”
  steven nadler , spinoza: bir yaşam, çev. anıl duman, murat başekim, iletişim yay., 2008, s.182-183.