no taxation without representation

• sömürgelerin vergilendirilmesiyle ilgili bir kavram.abd sömürge halindeyken britanya ya vergi vermesi için londrada parlementerleri olması gerektiğini ileri sürmüş britanya ise buna karşı çıkarak parlamentonun zaten krallığın tümünü temsil ettiğini savunmuştur.bugün ki sam amcanın dünya jandarmalığına savunmasını ta o zamanlardan sömürgeyken bile böyle çıkışlar yapmasına bağlamak zor olmasa gerektir.^*
• ingiltere, gerek amerika'da (yedi yil savaslari), gerekse baska kolonilerde yapilan savaslar nedeniyle, 18. yuzyil'in ikinci yarisina gelindiginde artik gercekten bitap dusmus, gercekten bogazina kadar borca batmistir. bu nedenledir ki, east india company'in tekeli arttirilmis, ozellikle hindistan'in somurgeciligine hiz verilmistir.
  
  ancak pek tabii somurgecilik yapmak, orduyu finanse etmek, donanmayi finanse etmek (ingiliz donanmasi, dunyanin o zamanki en guclu donanmasidir, unutmayiniz) de acaip pahaliya gelecektir.
  
  bu yuzden britanya, "biz onlar icin o kadar savastik, o kadar fransa'ya karsi asker ve para kaybettik, halen daha da garnizonda bir suru askerimiz var orada onlari korumakta olan" diyerekten somurgelere yonelmistir.
  
  ancak cok buyuk bir hata yapmistir.
  
  zira o zamanlar hakikaten ingiltere'nin hakimiyetinden cikmak gibi bir dertleri olmayan (bu buyuk bir kandirmacadir amerikan tarihi icinde, tipki "kizilderililer de turkmu$" demek gibidir "amerikalilar hep ozgur olmak istemislerdir!" demek) kolonilerde, sosyal hayatin gidisatini belirleyen, eski feodal sistemde oldugu gibi ingiltere'ye bagli asiller, buyuk tuccar aileler ve buyuk ureticilerdir (buyuk ciftlik sahipleri ve mulk sahipleri yani).
  
  her politik arenada oldugu gibi, vergiler oncelikle fakir halktan alinir, fakir halk somurulur (kusura bakmayin ama ilk kural resmen budur vergilendirmede). boylece zengin halkin ayaklanmasi onlenmis olur.
  
  amerika'da ise durum cok farklidir. nakit paraya ihtiyaci olan ingiltere, fakir halktan nakit para alamayacagi icin, buyuk tuccar aileler ve ureticilere yonelmistir. cunku onlarda nakit para vardir (fakirin koyununu alip ne yapsin ingiliz hukumeti?).
  
  bu yuzdendir ki birden buyuk olaylar patlak vermis ve "no taxation without representation" gibi bir slogan uretilmistir.
  
  basarili da olmustur bu slogan.
  
  fakat pek tabii ingiltere ile amerikan aileleri arasinda soyle bir dialog gecmis olmasi mumkundur;
  
  - no taxation without representation!
  - iyi lan bana ne, zaten ingiltere'den amerika'ya kadar gitmek haftalarimizi aliyor gemilerlen, kendinizi yonetseniz ne olur, alin size daha fazla representation
  - eheh, yok ya, yani demek istiyoruz ki sirf no taxation.
  - siktir lan.
  - oyle mi? o zaman no taxation without representation!.
  - tamam be, simdi sizi bastirmak icin asker gondermek de ayri para zaten.
  
  bu olay cabuk yatismis olsa da, daha sonra ingiltere'nin yapacagi birkac farkli hata neticesinde artik kolonistler dayanamazlar ve ingiltere'den koparlar.
• (bkz: taxation without representation)
• terimi ortaya koyan james otis jr'dir.
  
  samuel adams, otis ve londra'nin kolonilerine uzerinde yururluge koydugu writs of assistance kanununa karsi yaptigi savunmaya iliskin "the child independence was then and there born,[for] every man of an immense crowded audience appeared to me to go away as i did, ready to take arms against writs of assistance" demistir.
  
  yani bir anlamda amerikan devriminin atesini yakanin otis oldugunu soylemistir.
• amerikan devriminin atesini yakacak kadar ciddi olan bu mevzuya turkiye orta sinifinin tepkisi: evde bira ve raki yapmak, sigara almayip tutun sarmak.
  
  sonra vay efendim turkiye'yi inceleyen siyaset bilimciler sosyologlar antropologlar niye topluca kiyiya vurarak intihar ediyor.
• (bkz: washington dc)
• zamanında ingiltere yerel seçimlere gitmiştir. ingiltere'nin adayı virjinya'da kaybeder. bunu kendine yediremeyen ingiltere de laga luga yapmaya başlar. amerikalılar da madem bizim adayımızı seçtirmiyorsunuz hile yapıyorsunuz o halde size 1 yıl vergi vermiyoruz şeklinde bir protestoya başlarlar ve olaylar gelişir.
• mahellenin serserisi gencliginden belliymis dedirten abd motivasyonu.
• vergilendirme yetkisini 17. yy.'daki iç savaşlar ve glorious revolution sonucunda kraldan kendi tekeline almış ingiliz parlementosunun^*, yetkisini atlantik okyanusunun öteki tarafındaki çakma ingilizlerle paylaşmak istememesi sonucu çıkmış bir söz. halbuki bu çakma ingilizler de kendilerini krallıklarına bağlı, ingiltere vatandaşı beyefendiler olarak görüyorlardı ve kendilerine uygulancak vergiler konusunda söz hakkı istiyorlardı. ingiliz parlementosu da bu vergilerin sebebi sizin kıtanın batısına yayılırken fransızlarla ve yerlilerle çıkardığınız savaşın maliyeti diyordu. bu inatlaşma sonucunda da vergi ile kafayı bozmuş yeni bir ülke doğuyordu.