• 1931 yılında major-general oswald lutz ve heinz guderian, 'motorlu taşıma' müfettişliğine atandıklarında alman panzer tümenlerinin yaratılmasının ve ilerde bu tümenleri zaferden zafere taşıyacak olan mürettebatın yetiştirilmesi için bir hafif eğitim tankının gerekliliğine inanmışlardı. 1932'de bu ikilinin çalışmaları sonucunda 5 tonluk hafif tankın sahip olması gereken özellikler kabaca belirlendi ve rheinmetall, krupp, henschel, man ve daimler benz şirketlerine iletildi. 1933'te heereswaffenamt, ağırlığı 4 ila 7 ton arasında olabilecek bir zırhlı araç geliştirimesini emretti. modeli las (landwirtschaftlicher schlepper - tarım trakörü) şeklinde kararlaştırılmıştı, ki böylece gerçek amacı versay antlaşmasının kısıtlamalarından gizlenmiş olacaktı. krupp, henschel, man ve daimler benz kendi prototiplerini sundular. tümü birbirlerini andırmalarına rağmen sonunda krupp'un lka1 modeli seçildi. bu tankın imalinde rusya'dan gizlice alınan ingiliz yapısı carden loyd mkiv tankından esinlenildi. 1933 yazında, üretilmiş olan 5 lka1 modelleri üzerinde kummersdorf'ta yapılan denemelerden sonra krupp'un şasesi üzerine daimler-benz yapısı gövde ve taretin oturtulması kararlaştırıldı. bu birleşim panzerkampfwagen i ausführung a (pzkpfw. i ausf. a - kısaca panzer ia) modelini doğurdu. nisan 1935'te 15 adet panzer ia bir tatbikatta heinz guderian tarafından adolf hitler'e tanıtıldı.

    panzer i üretimi ağırlıklı olarak iki ana model üzerinde yoğunlaşmıştır: ausf a ve ausf b. süspansiyonlarını, motorlarını ve de ausf b'nin biraz daha uzun oluşunu saymazsak tamamen aynı parçalardan meydana geliyorlardı. ausf. a modelinin 57 beygirlik motoru yetersizdi ve çabuk ısınıyordu bunun üzerine ausf. b modeli 100 beygirlik motorla donatıldı.1935-36 döneminde ausf.a modeline dizel motor takma çalışmaları bu motorun 47 beygirlik bir güç üretebilmesi yüzünden başarısızlıkla sonuçlandı. iki kişilik mürettebatlara sahip bu tanklarda bir kişi sürücü, diğeri ise komutan ve topçuydu (topçu kavramı, bu modellerde sadece makineli tüfek olması dolayısıyla asıl anlamından uzaktır). ausf. a, haziran 1934'ten temmuz 1936'ya, ausf b ise ağustos 1935'ten haziran 1937'ye dek üretilmiştir.

    ilk gerçek savaş tecrübelerini ispanyol iç savaşında (1936-1938) kazanan panzer i'ler, (100 kadar ausf.a ve ausf.b ,binbaşı ritter von thoma komutasında 'kondor lejyonu-legion condor' ismi altında general franco'nun milliyetçilerinin yanında çarpıştı) cumhuriyetçilerin ruslardan temin ettikleri t-26 ve bt-5 tankları karşısında yetersiz kaldıklarını gördüler. savaş sırasında panzer i'in savaş kabiliyetini arttırmak için ,deneysel olarak, italyan yapısı 20mm'lik breda silahları takıldı. çünkü fabrika çıkısı silah donanmı sadece iki adet 7.92 mm'lik makineli tüfekten ibaretti ve bu açıkça piyadeden başka hiçbirşeye karşı etkili değildi. alman genelkurmayı bu iç savaşı , yeni silahlarını ve blitzkrieg taktiklerini denemek için çok yararlı bir fırsat olarak gördü, gerçektende bu savaşta edinilen tecrübeler alman tank sanayi ve tankçıları için çok faydalı olmuştur.

    1938'e gelindiğinde artık panzer i'in hiçbir savaş değeri kalmadığının anlaşılmasının üzerine onun hızlı keşif tankı ve hafif piyade tankı olarak geliştirilmesine başlandı. bu çalışmaların ışığında ortaya çıkan ausf.c ve ausf.f tamamen yeni tasarımlardı ve ausf.b modeliyle çok az ortak parçaları vardı. ausf.c hızlı hafif keşif tankıydı, daimler-benz tarafından 1942 sonu 1943 başı arasında sadece 40 tane üretildi. ausf.f ise c modelinin kalın zırhlı piyade taaruz tankı olarak tasarlanan modeliydi, bu tank da 1943 başlarında daimler-benz tarafından üretildi (30kadar) ilk kullanımları ancak 1943 ortalarında doğu cephesinde çarpışan 1. ve 2. panzer tümenleri'nde oldu. geriye kalan ausf.c modelleri 1944'te normandiya'yı savunan 18.panzer kolordusu'nda kullanıldı ve hepsi orada kaybedildi. ausf.c ve ausf.f modelleri asla seri üretime geçmedi, çünkü hizmete girdiği tarihte çok daha iyi tanklar vardı ve kullanım alanları çok kısıtlıydı. hatta zırhlı, yarım-paletli ve/veya tekerlekli keşif arabalarının çıkmasıyla keşif rolleri için bile yetersiz kaldılar.

    panzer i ,savaş öncesi dönemde tatbikatlarda ve nuremberg'teki parti (nsdap) gösterilerinde sonra da polonya'da (eylül 1939), batı cephesi'nde (1939-1940) ve de afrika'da (1941-1942) d.a.k. (deutsches afrika korps - alman afrika birlikleri) tarafından geniş biçimde kullanılmıştır. polonya'ya saldırı sırasında panzer i , wehrmacht'ın ana muhabere tankıydı ve 1450 tanesi hizmetteydi. afrika'ya yollanan panzer i 'ler , doğal şartlara uymak için bir takım modifikasyonlar yapıldıktan sonra yollanıyordu (daha geniş hava filtresi , geliştirilmiş havalandırma sistemi gibi). afrika'da, 1941'de tobruk savaşı sırasında 5.hafif panzer tümeninin envanterinde yer alan panzer i'lerin bir kısmı alev tankı olarak modifiye edilmiştir (flammenwerfer auf panzerkampfwagen i ausf.a). bu işlem panzer i'in göreceği ilk değişiklik olmayacaktı.

    panzer i, savaş öncesi dönemde savaşta kullanılma amacı gütmeden tank mürettebatlarını eğitmek için dizayn edilmiş bir hafif eğitim tankıydı. ancak 1942 ortalarına kadar hafif savaş tankı rolünde cephelerde görüldü. ucuz, manevra kabiliyeti yüksek ve hızlıydı ama ince zırhı ve silahları düşman tanklarıyla boy ölçüşecek kapasitede değildi. 1942 sonlarına doğru cepheden çekilip cephe gerilerindeki polis kuvvetlerine ve anti-partizan birimlerine verildi. panzer i, almanya'nın ilk seri ürettiği zırhlı savaş aracıdır. elde kalan yüzlerle taret, atlantik wall (atlantik duvarı), pomeranian wall (pomerya duvarı) ve de kostrzyn fortifikasyonlarında kullanılmıştır.

    panzer i'den öğrenilen dersler, alman tank tasarımcı ve üreticilerine yeni nesil tankların üretilmesinde çok yardımcı olmuştur. asla gerçek bir savaş tankı olmamasına rağmen panzer i, mükemmel bir eğitim tankı olduğunu kanıtladı. savaşın sonuna kadar eğitim hizmeti veren bu tank, mükemmel alman panzer tümenleri'nin doğmasında kuşkusuz çok önemli bir adımdır.

    eğitim amacının yanında panzer i, nsdap mitinglerinde ve askeri gösterilerde bir propaganda aracı olarak kullanılmıştır. ikinci dünya savaşı'nın hemen önceki yıllarında üçüncü reich'ın askeri gücünün sembolü olmuştur.

    teknik özellikler

    model pzkpfw ausf. a pzkpfw ausf. b
    ağırlık 5300 kg 5900 kg
    mürettebat 2 kişi 2 kişi
    motor krupp m305/4 silindir(boksör)/57 hp maybach nl38tr/6 silindir/100hp
    hız 37 km/h 40 km/h
    menzil yolda 145 km, arazide 100 km yolda 170 km , arazide 115 km
    yakıt kapasitesi 144 litre 146 litre
    uzunluk 4.02 metre 4.42 metre
    genişlik 2.06 metre 2.06 metre
    yükseklik 1.72 metre 1.72 metre
    silah donanımı 2×mg13 dreyse - 7.92 mm 2×mg13 dreyse - 7.92 mm
    cephane 2250 adet 2250 adet
    zırh kalınlığı max. 13 mm , min 6 mm max. 13 mm , min 6 mm

    önemli panzer i versiyonları

    panzer-befehlswagen i ausf b - komuta tankı

    daimler-benz tarafından 1935-1937 arasında panzer i ausf. b şasesi üzerine 190 adet üretilmiştir. her komuta tankında olması gerektiği gibi iki telsiz ile donatılmıştır (fu2 ve fu6 tipi telsizler) ausf. b'den değişik olarak 2 kişi yerine 3 kişilik mürettebatı vardır.mürettebata dahil olan 3. kişi (telsiz operatörü) için yer açmak için gövdesi ausf. a ve ausf. b'den farklı biçimde dizayn edilmiştir.1939'da polonya'da ve daha sonra 1940'da fransa savaşında kullanılmış, hatta bu cephede bazıları zırhları kalınlaştırılarak ambulans görevinde kullanılmışlardır.1941/42'ye kadar envanterde kalmış sonra yeni modellerle değiştirilmiştir.

    panzerjager i - tank avcısı i
    (4.7cm pak(t) (sf) auf panzerkampfwagen i ausf b)

    çekoslavak yapısı 47mm pak(t) 36 l/43 ('t' harfi almanca tscheche - çek'in kısaltmasıdır, l ise namlu uzunluğunu belirtir) ile donatılmış, panzer i ausf. b şasesi üzerine inşa edilmiş tank avcısıdır. 3 kişilik mürettebatı sadece namlu etrafındaki kalkandan korunma bekleyebilirdi, üstü ve arkası açık olan bu araç düşman piyadesi ile yakın temas halinde mürettebatı için ölümcül olabilirdi.ileride birçok kundağı motorlu anti-tank topuna öncülük edecek olan panzerjager i, 86 adet ap mermisi (armor piercing - zırh delici) taşıyordu. taretinin olmayışı yüzünden hedefine nişan almak için tüm gövdesinin dönmesi gerekirdi, gene de namlusu sağa ve sola 15 derecelik bir oynama yapabiliyordu. mart 1940 - ocak 1941 arası 400 adet civarında daimler-benz, skoda ve alkett tarafından üretildi. 1943 sonuna dek serviste kalan panzerjager i , batı cephesinde, afrika'da ve rusya'da kullanıldı.

    sturmpanzer i 'bison' - kundağı motorlu top
    (15cm sig33(sf) auf panzerkampfwagen i ausf b)

    blitzkrieg konsepti gereğince , piyade birliklerine yakın topçu desteği verebilecek araçlara ihtiyaç vardı. bu araçlar gerektiğinde tankları da desteklemeliydi, fakat eldeki atla veya tekerlekli araçlarla çekilen klasik toplar bu iş için uygun değillerdi. kısacası mekanize topçu alaylarına olan ihtiyacın belirmesinden sonra böyle bir aracın yapım emri verildi. alkett firması 1940 ocağında 40 panzer i ausf. b'yi sturmpanzer i haline getirmişti bile ( sturmpanzer i , genelde sig 33 - schweres infanterie geschütz - ağır piyade topu - olarak adlandırılır). 150 mm'lik topu onu etkili bir piyade destek silahı yaptı, 1943 yılında servisten çıkarıldığında batıda, balkanlar'da ve rusya'da savaşmıştı. 4 kişinin kullandığı sig33'ün tek dezavantajı, silahının ve gövdesinin şasiyi fazla zorlamasıydı bu da onun planlandığı kadar mobilize olamamasıyla sonuçlandı. savaşın ilerleyen yıllarında ortaya çıkan kundağı motorlu topların öncüsü oldu.

    flakpanzer i - uçaksavar tankı

    birliklere mobilize uçaksavar desteği vermek amacıyla geliştirilmiş ama seri üretimine geçilmemiştir. 1940 başlarında alkett tarafından 24 adet üretilen bu araçlardan sonuncusu ocak 1943'te stalingrad'da kaybedilmiştir. 20 mm flak 38 ile silahlanmıştır. panzer i ausf. a modelinin şasesi üzerine inşa edilmiş, fakat sig33 gibi maalesef flakpanzer i de şasinin ve motorların fazla yüklenmesi sonucunda beklenilen performansa ulaşamamıştır.

    çeşitli versiyonlar

    mobilize bir ordunun sadece tank, kundağı motorlu top/uçaksavar/anti-tank topları ve yarım-paletli (halftrack) piyade taşıyıcılarına sahip olması onun tam anlamıyla mobilize olduğunu göstermez. unutmamalıdır ki, bir orduyu hareket halinde tutan destek birimleridir. bunlar arasında cephane kolları, yakıt kolları, sağlık birimleri, savaş mühendisleri, köprü mühendisleri gibi birçok yan birim bulunmaktadır. tam anlamıyla mobilizasyon, bütün bu kollar da ordunun asıl vurucu gücünün hızına ve hareket kabiliyetine ulaştırılırsa başarılmış sayılır. bu noktada küçük ama önemli bir ayrıntıdan bahsetmek gerekir. kamyonlarla donatılmış birimler gerçek yollar dışında paletli araçların sahip oldukları hareket kabiliyetine sahip değillerdir. özellikle 1941'de rusya'nın ilkel yol ağında ve iklimin çamulaştırdığı rus steplerinde büyük ikmal problemleriye karşılaşan alman ordusu bu gerçeği kavramış ve imkanlar dahilinde ikmal kollarını da paletli araçlarla donatmıştır. işte bu noktada panzer i yine sahneye çıkmıştır. çeşitli modifikasyonlardan geçirilen bu emektar tanklar ve/veya üretim fazlası olan şaseleri cephane taşıyıcıları, ambulanslar, çekici araçlar, köprü kurma araçları, piyade taşıyıcı, vs... haline getirilmişlerdir.
hesabın var mı? giriş yap