rumi takvim

• osmanlı devletinde resmi ve mali işlerde kullanılmak üzere 1840 yılında yürürlüğe giren takvimdir. güneş yılını esas alır. yılbaşı 14 mart'dır.
• miladi takvimi 13 gun geriden takip eder.
• ortodokslarin kullandiklari takvim. o da gunes yili esasina dayanir. ama her yilin baslangic tarihi miladi takvim'den farklidir. rumi yil, miladi yildan 584 rakaminin cikartilmasi yoluyla bulunur.
• rumi takvimi miladiye çevirmek için her zaman 584 eklemek doğru sonucu vermez ne yazık ki. en az yanıltan yollardan biri, kendinize belli bir tarih belirlemenizdir. mesela ekim devrimi 1917, 1333'tür. ya da birinci dünya savaşının başlangıcı olan 1914, rumi takvimde 1330'a denk elmektedir. bu tarihleri aklınızda tutarsanız, bulmak istediğiniz yıldan bunları ekleyip çıkartmak suretiyle bulabilirsiniz. saygılarımlan.
• isa'nın doğumundan 40 yıl önce sezar döneminde kullanılmaya başlanmış takvim. miladi takvim ile arasında 13 gün 584 yıllık fark vardır.
• osmanli'da 1840'tan itibaren kullanilmaya baslanmis olan bu takvim onceleri hicret'i başlangıç kabul ediyor fakat gunes takvimini esas aliyordu. 1917'den itibaren ise gregoryan esasli rumi takvim kullanilmaya baslanmistir. bununla birlikte rumi ile miladi takvim arasindaki 584 yil ve 13 gunluk farkin 13 gunluk kismi ortadan kalkmistir. 1 aralık 1925 tarihinde ise rumi takvim birakilmis ve miladi takvime gecilmistir. bu bilgiler isiginda bir rumi tarihi miladi tarihe cevirirken kriterimiz 1917 yili olmalidir. eger miladi tarihe cevirecegimiz rumi tarih 1 mart 1917 oncesindeki bir tarih ise o zaman bu tarihe 584 yil + 13 gun eklemeliyiz. eger rumi tarih 1 mart 1917'den sonraki bir gun ise bu tarihe sadece 584 yil eklemek ilgili miladi tarihi bulmak icin yeterlidir.
• rumi yıl 365 gün olup güneş yılına karşı düşen miladi seneyle eş uzunluktadır. rumi sene her 33 yılda 354 gün olan hicri seneyi bir yıl geçer. bu farkı gidermek için rumi seneden her 33 yılda bir hicret yılı düşülür; buna sıvış senesi denir. her iki takvim arasında ayrıca 13 günlük bir fark bulunur.
  aylar; teşrini-evvel, teşrini-sani,kanuni-evvel, kanuni-sani... gibi adlandırılır. rumi seneyi bulmak için miladi seneden 584 çıkarmak gerekir. örneğin miladi 1 ocak 1993 tarihi rumi 19 kanuni-evvel 1408 tarihine karşı düşer. osmanlı devletinin sonuna kadar mali işlemlerde kullanılan rumi sene 1925'te miladi takvim yılının kabul edilmesi üzerine terk edilmiştir.
• rumi takvimdeki bir tarihi miladi takvim tarihine çevirmek için (bkz: http://www.ttk.gov.tr/takvim.asp).
• rumi takvime göre aylar halk içinde şöyle de isimlendirilirmiş:
  ocak: kalandar resmi adı: kanunusani
  şubat: küçük (küçük ay)
  mart – mart,
  nisan - april ya da abril
  mayıs - mayıs,
  haziran - kiraz (kiraz ayı)
  temmuz - çürük ayı ya da orak ayı
  ağustos - ağustos,
  eylül - istavrit (istavrit ayı)
  ekim - koç ayı resmî adı: teşrinievvel
  kasim - üzüm ayı ya da ayerit resmi adı: resmî adı: teşrinisani
  aralık - sığırkoyan ya da histiyanlar resmi adı: kanunuevvel
  
  bunların bir kısmı doğu karadeniz'de kullanılan ay adlarıdır.
• "önce teşri(n) sonra kanun"