zihin beden problemi

• tr. mind-body problem. zihin felsefesinin temel problemlerinden biri; ozetle zihin ve bedenin nasil bir etkilesim icinde oldugunu irdeler. getirilen yaklasimlar monist ve dualist olarak ikiye ayrilir. monist yaklasimlarda maddesel yahut fiziksel tek bir tozden bahsedilirken, dualist yaklasimlarda zihinsel ve fiziksel seklinde iki adet toz vardir. monizm de kendi icinde fizikalist [davraniscilik, islevselcilik..] ve idealist [berkeley tipi "tek varolan zihindir" soylemi] yaklasimlara ayrilmaktadir. bir de property dualism alternatifi vardir ki, evrenin uzay ve zaman gibi temel bilesenlerinden birinin de bilinc oldugunu iddia eden david chalmers tarafindan desteklenir mesela.
  
  edit: "evrenin uzay ve zaman gibi temel bilesenlerinden biri.."?? biraz yalan olmus, sallama olmus. philosophy now'in yaptigi bir roportajin giris ozetinde ["david chalmers sunu sunu iddiaa eden bi insan"..] geciyordu benzer tabirler ama hatali aktarmis olabilirim. philosophy now da gapitalist olup cikmis, subscribe mubscribe diyor simdi, tekrar bakamiyoruz roportaja.
• etkilesimci dualizmin zihin beden problemindeki cikmazi iki toz arasindaki etkilesimin nasil oldugunu tanimlayamamasindan gelir. zihin bedeni nasil etkiler? ayni sekilde, beden zihni nasil etkiler? bu ikisi arasindaki etkilesim ucuncu bir tozle saglaniyorsa, bu kez ucuncu tozle olan etkilesimler nasil saglanir? sonucta, her cokcu anlayisin icine dustugu bu cikmazdan etkilesimci dualizm de nasibini alir.
• (bkz: zihin felsefesi)
• bu problemin antik yunan düşüncesinde neden var olmadığını araştırmak, felsefe öğrencisi için faydalı olabilir.
  
  (bkz: ruh/#10785610)
• zihin-beden ilişkisinin bu başlıktaki gibi bir 'problem' olarak nitelendirilmesi hiçte adil değildir.
  
  şu anda ofisteyim, masamda her zamanki gibi oturmakta ve internetten birşeyler okumaktayken; birden bir kurgu dönmeye başladı kafamın içinde... serin istanbul havasında, denize çivileme dalmak...hemde hava henüz kararmışken... soğuğuyla çıkınca denizden dışardaki havanın daha bir ılık gelmesi ile vücudumda oluşacak tepki...
  zihnimde oluşan kurgu bu şekildeydi, sonra ofise döndüğümde farkettim ki çok şaşırtıcı bir şekilde şu anda hala o etki var üzerimde, titremiyorum, tatlı bir ılıklık yalnızca... kollarımdaki tüyler diken diken olmuş hafiften... muhteşem bir duygu... hiç gitmesini istemediğim hoş duygu.
  
  oyundur, bu ikisinin ilişkisini bilen için...
• her zaman olduğu gibi problemi algılayış biçimimiz (zihin, madde, etkileşim), problemin bir parçasıdır.
• bu sorunsali ilk asmaya calisanlardan biri de descartes olmustur. tam ense kökü ile sirtin birlestigi yerdeki (bir) cikintiyi bu iki sorunsalin cakistigi yer olarak gören descartes, buraya yapilacak yumusak masajlar ile beden-zihin ikileminde cirpinanan akilli canlilarin rahatlayabilecegini savliyordu. felsefede biz buna meditasyon deriz mesela!
• bedeni varoluşsal bir olgu zihni ise kapasite olarak tanımlayabiliriz.
• ikicilik akıl ve bedeni ayırır. bedene fiziksel bir madde derken akla ayrı tutar. tekçilik ise evrendeki her şeyin madde ve enerjiden meydana geldiğini savunur ve onlara göre akıl, sinir sisteminin işleyişi sonucu ortaya çıkan bir fenomendir.
• "the notion that there is an errant body (like a wild steed) to be disciplined by a superior soul (the charioteer) is from plato, not from judaism and christianity."