berlin

• turizmden para kazanmayı amaçlayan her şehrin satış politikasında üzerinde durduğu, kendini diğer şehirlerden ayıran bir kaç şey vardır. berlin için bunlar müzeleri ve berlin duvarı kalıntıları.
  
  şehrin bataklık üzerine kurulması ve müzeler adası diye bir bölge olması nedeniyle, müzeler (özellikle de pergamon) devamlı bakımda/tadilatta. insan 2023 ekim'inden 2034 yılına kadar kapalı kalacak olan pergamon'u düşününce "çalıdıkları eserleri koydukları zemin çöktü de zeus sunağı bataklıkta mı yatıyor" demeden edemiyor. ancak pergamon müzesi gezilecek tek müze değil elbette.
  antik bergama'yı panorama bir müze ile gösteren das panaroma pergamon;
  heykelleri ve tablolarının yani sıra para koleksiyonu ile de zengin olan bode müzesi;
  özellikle alman sanatçılara yer veren altes ulusal galeri;
  doğu alman hayatının içine giren ddr;
  berlin duvarı üzerine olan the wall museum;
  ve çok eğlenceli the spy museum bu şehire gidenlerin ne kadar vakitleri varsa ona göre arasından seçip gezebilecekleri bazı müzeler.
  
  şehri başka şehirlerden ayıran berlin duvarına gelince, duvar yıkılmış olsa da bazı yerlerde parçaları var. bu duvar olmasa sırf müzeler şehri olacakken, berlin artık özgürlüğün sembolü olmuş. köln, münih ve hamburg'u da gördüm, bu üç kent göçmenlere rağmen her zerresiyle "alman". berlin ise, doğu-batı diye ikiye ayrılmış olsa da bariz şekilde zamanında "doğu bloku" şehri olduğunu trafik ışıklarından metro duraklarına, toplu konut vari apartmanlarından insanlarına her şekilde hissettiriyor. varşova, prag, budapeşte gibi eskinin doğu bloğu şehirlerini de gördüm ancak moscova'dan sonra berlin'i tüm kozmopolit yapısına rağmen sosyalist dönem hissi veren şehirlerde ikinci sıraya koyarım. tüm bir almanya tarihinin başkenti olan ve sadece 40-50 sene kadar demir perdede kalan bir kentin, bu kadar "sovyet" olmasını ben beklemiyordum doğrusu. o nedenle, müze gezmek isteyen ya da 2. dünya savaşı sonrası siyasi olaylara ilgi duyan buyursun gelsin. ama hedefiniz alman bira bahçesi görmekse bence münih'e gidin.