çocuk edebiyatı
-
çocukların hayal dünyasındaki yazın alanında, çalı çırpıya boğulmadan rahat bir nefes alarak koşturabilecekleri yeşil bir bahçe. hayati.
7-12 yaş kategorisinde önerilen kitaplardan bazıları:
1) lastik pabuçlar – zoşçenko (can yayınları)
2) küçük prens – exupery (mavibulut)
3) dev şeftali – roald dahl (can yayınları)
4) mini yaban çiçekleri rehberi – charlotte voake (iş kültür)
5) mini ağac rehberi – charlotte voake (iş kültür)
6) şimdiki çocuklar harika – aziz nesin (nesin yayınları)
7) odisseia kral odisseues’un hikayeleri – homeros (can yayınları)
8) küçük kara balık – samed behrengi (can yayınları)
9) pıtırcık futbolcu – goscinny (can yayınları)
10) herkes özgur doğar (mandolin)
11) narin – pürnur soğangöz (can yayınları)
12) damdaki kedinin mavi masallari – marcel ayme (can yayınları)
13) damdaki kedinin kırmızı masalları – marcel ayme (can yayınları)
14) çocuklar arasında – dostoyevski (can yayınları)
15) küçük şeytan – tolstoy (can yayınları)
16) kumkurdu – asa lind (kanat kitap)
17) minik çinli kız – sally grindley (can yayınları)
18) sivrisinek – ömer seyfettin (günışığı kitaplığı)
19) kırmızı bisiklet – mirjam pressler (iş kültür)
20) troya masalı – azra erhat (günışığı kitaplığı)
21) çıtır çıtır felsefe dizisi – brigitte labbe (10 kitap – günışığı kitaplığı)
22) halka çörek zinciri – alexander mccall smith (günışığı kitaplığı)
23) çubuk makarna düğümü- alexander mccall smith (günışığı kitaplığı)
24) balonlu sakız ağacı – alexander mccall smith (günışığı kitaplığı)
25) patlamış mısır korsanları – alexander mccall smith (günışığı kitaplığı)
26) sevdalı bulut – nazım hikmet (yky)
27) şişkolarla sıskalar – andre maurois (can yayınları)
28) bir şeftali bin şeftali – samed behrengi (can yayınları)
29) küçük kaptan ve korsan hazinesi – paul biegel (can yayınları)
30) afacan beşler define adasında – enid blyton (artemis)
31) erik çekirdeği – tolstoy (can yayınları)
32) pippi uzunçorap 1. kitap – astrid lindgren (ithaki)
33) kesinlikle ben – lauren child (hayy)
34) dere tepe ters – ıtalo calvino (yky)
35) iki yıl okul tatili – jules verne (bilgi)
36) marangozun köpeği kaştanka – anton çehov (can yayınları)
37) ezop masalları – aisopos (altın kitaplar)
38) mutlu prens – oscar wilde (can yayınları)
39) noel şarkısı – charles dickens (can yayınları)
40) alice harikalar ülkesinde – lewis caroll (can yayınları)
41) oz büyücüsü – lyman frank baum (can yayınları)
42) konrad ya da konserve kutusundan çıkan çocuk – christine nostlinger (günışığı kitaplığı)
43) aritmetik iyi kuşlar pekiyi – cemal süreya (yky)
44) pıtırcık’ın bisikleti – goscinny (can yayınları)
45) nasreddin hoca gülütler – aziz nesin (nesin yayınları)
46) küçük cadı şeroks – aslı der (günışığı kitaplığı)
47) benim okulum – dünya çocuklarının eğitim ve okul hayatı – kolektif (kaknüs)
48) tom sawyer’ın serüvenleri – mark twain (can yayınları)
49) yedi iklim dört bucak – evliya çelebi (can yayınları)
50) danko’nun yüreği – maksim gorki (can yayınları)
kaynak:yasemin zeynep başaran
http://cemuyurken.blogspot.com.tr/…in-50-kitap.html
http://www.egitimpedia.com/…i-icin-50-kitap-onerisi
ingilizce olarak düşünenler için: (bkz: children's book week/@minnoklokumcuk) -
bi ara annemin de katkıda bulunmaya karar verdiği yazın..
emeklilikten sonra evde türlü uğraş içine girdiği sırada, bi fabl yazmaya başladı, grafik okuyan bi arkadaşımı da bunu resimlemek üzere kafaladı.. bi süre sanatçı triplerinden biri olduğu üzere, yeterince olgunlaşmadan okutmadı bize öyküsünü..
bigün okutmaya karar verdi.. ben, öyküyü resimleyecek arkadaşım, annemin diğer emekli arkadaşları, toplandık.. annem notlarını eline aldı yüksek sesle okumaya başladı, evden kaçan yavru kaplumbağanın hikayesini.. hikaye o kadar hüzünlüydü ki, yeni kemalettin tuğcu bizim evden doğacak diye çok ödüm koptu, öykü bitene kadar..
en son kendimi balkonda sigara içerken buldum, uzaklara dalıp gitmişim.. arkadaşım dürttü, "hadi gel, bu işin olmıcağını anlatalım annene.. bu inatla yayınlatır bunu.. çok korkuyorum.." dedi.. sigaralarımızı bitirip içeri girdik..
hikayenin, bi çocuk için fazla acıklı olduğuna değil ama yeterince olgunlaşmamış olduğuna ikna edebildik annemi..
daha fazla olgunlaştırıp, okuyan çocuğu kahrından felç etmeyi hedefliyo korkarım.. -
metin kayahan özgül'ün edebiyatın çocukluğu çocukluğun edebiyatı makalesinden birkaç satır başı.
dünyanın herhangi bir kavminin geleneğinde -ninni hariç- yalnızca çocuklar için üretilmiş bir edebiyat dalına yahut edebî türe rastlamak mümkün değildir. her milletin masalını yetişkinler üretmiş, anlatmış ve dinlemiştir. bu arada, masalın anlatıldığı yerde çocuklar da varsa ve dinlemişlerse, anlayabildikleri kadarıyle onlar da gökten düşen üç elmadan paylarını almışlardır. öyle anlatıla geldiği gibi, ufaklıkları dizine yatırıp saçını okşaya okşaya masal anlatan, ak saçların çevrelediği yüzü tarih kadar eski ve buruşuk; lâkin tarih kadar da sevimli ve munis bir "masalcı nine" tipinin varlığına inanmak en büyük masal olur.
çocuklar sadece küçük insanlardır; aptal insanlar değildir. biz yetişkinlerin yaşadığı dünyayı yine bizimle birlikte yaşarlar. yaşananlar karşısındaki gözlem ve yorumlarının bizimkilere benzemeyişi, onların aptallığından değil, tecrübesizliğindendir. biz yoksulsak, çocuğumuz da yoksuldur; bizim annemiz öldüğünde onun da ninesi ölmüştür; biz bunca yontulmuşluktan sonra hâlâ kavgayı, yalanı, bencilliği sürdürmekte isek, çocuğumuz bunları zaten bilmektedir. o hâlde kimi kandırıyoruz?
bebekler hatmettikleri bir sözlükle ve hazır gramer bilgisiyle doğmazlar; onlara dilini öğreten ailedir. eğer ailenin hafızasında mevcut olan ve çocuğun önce onu öğrenmesi gerektiği düşünülen bir de bebek dili varsa, yavrucak önce "atta" yi, sonra da ikinci bir eziyetle "gezmeye gitme" yi öğrenir. oysa bir çocuk için, ilk duyuşunda "mükemmel" kelimesi ile "cici" arasında hiçbir aşinalık farkı yoktur; çünki ikisi de yabancıdır. işte bu aile bilgisini çocuk edebiyatı yazarlarının da abartarak sürdürdüğünü düşünüyorum. çocukların her kavramı anlayamayacakları doğru olsa da her kelimeyi öğrenemeyecekleri önyargısı haksızcadır. yüz kelimeyle konuştuğunuz çocuğa yine yüz kelime ile yazılmış çocuk kitapları okuduktan sonra, "yeni nesil dilin zenginliğini farketmeden, bir dağlı gibi yüz kelimeyle konuşuyor" diye şikâyete hakkınız var mıdır?
bir çocuk edebiyatı oluşturdunuz diye çocukların da ondan hoşlanması gerekmez. çocuklar, büyüklerin onları görmeyi istedikleri tarzda yetiştirme gayretlerine daima karşı koyarlar; gelişmeyi değil, büyümeyi isterler; küçük vücutlarına sıkışmış dev egolarının berelenmesine, kalıba sokulmasına dayanamazlar. ebeveynleri gibi her sabah sıkıcı bir işe gitmeye istekli değildirler; ama, onların işe giderken giydikleri kocaman ayakkabıları denemeye hazırdırlar; kendilerine parlak, çekici, yeni ayakkabılar alınmış olsa bile... çocuk edebiyatçıları ise, kendi çocuklarında yapamadıkları değişikliği, mevhum bir "çocuk" kavramı üzerinde kitaplarıyla gerçekleştirebilecekleri gibi bir ham hayâlin peşindeki köhne masal kahramanlarıdır.
çok uzun olan bu makaleyi şöyle bitirmiştir. " ya yetişkin edebiyatının kapısı üstündeki "18 yaşından küçükler giremez!" yazısını kaldırın yahut "18 yaşından küçükler yazamaz!" levhasını sökün de çocuklar kendi edebiyatlarını yine kendileri oluştursunlar." -
oscar wilde hikayeleri kilometre taşıdır; olmalıdır. hazır zihinler hamur gibiyken, ufuklar bir genişlesin; olası at gözlüklerini bünyeler, dimağlar reddedecek kıvama gelsin...
-
"(...)
ayrı bir çocuk edebiyatı olmaması kanısındayım. biri diyecek ki, "ama var böyle bir edebiyat!" var, var olmasına; ne ki, olması gerektiği için değil, kendisi var olmak istediği için. geçende bir arkadaş saçak'taki bir soruşturmaya verdiği karşılıkta ne güzel soruyordu: "çocuk yazar var mı?" diye.
çocuklar için edebiyat... o zaman "ilkokul çıkışlı altmışlıklar" edebiyatından niçin söz edilmesin? bir "dalgıçlar edebiyatı"ndan? gerçekte bunlara da varım. ama bir "çocuk edebiyatı"na, yoo!
edebiyat vardır. çocuklar da ondan kendilerine göre koparabildiklerini alırlar. çocuğu küçümseme yatıyor "çocuk edebiyatı" sözünde. bırakalım, çocuk da yüzmeyi (okuma yazma) öğrendikten sonra bizim girdiğimiz denize girsin.
bilginin çocuklara ayrı bir aktarış biçimi olabilir. olmalıdır. ama "çocuk süleymaniyesi"ni kabul edemem. kahramanı çocuklar olan romanlar vardır. ama niçin çocuk romanı olsun? çocuk politikası var mı? çocuk belediyesi?
insanlık tarihinde çocukluğun tarihi de yeni sayılır. yeni hayat serüveni içinde, çocuklara gerekmeyen yerlerde de, ayrı işlemler uygulama. wilhelm reich çocukları nasıl sömürdüğümüzü, onlara her yönden nasıl bir zindan ve kölelik hayatı yaşattığımızı uzun uzun anlatır yapıtlarında. erkekler, kadın kölelerine, onların da köleleri olduğunu anlatmak için çocukluğu kurdular.
s. firestone, ortaçağ'da çocukluk diye bir kavramın geçerli olmadığını söyler. ne çocuk giysileri vardır o çağda, ne oyuncaklar, ne de çocuk konuşması. bütün bunları büyük bir sapkınlık olarak niteler ve daha çok rönesans'tan sonra ortaya çıktığını ekler, önceleri çocuklar "küçük boy" insanlardı; çıraklar da onlardı, hizmetkârlar da...
çocuk henüz "ekmek" diyemiyor da, "epe" diyorsa, ona kalkıp "epe" diye söz etmeyelim ekmekten. o zaman "epe"den ekmeğe geçim süresi uzar, ya da hiç değilse, biz uzamasını istiyoruz demektir. çocuk edebiyatı budur. hele önümüzdeki gibi adamakıllı özelleştirilmiş; karışık biçimleri, tecimsel kuralları bulunmak istenmiş bir çocuk edebiyatı. insanın daha başlangıçta aşağılanması...
günümüzde ilkokulu yeni bitirmiş 11 yaşında bir çocuğu özel liselerin, anadolu liselerinin sınavları için yükletilen çok kökenli, karmaşık bilgileri düşünüyorum. bir yerde bilgi olmaktan çıkmışsa da, çocuk bilgileri mi bunlar? bunları öğreneceğine güvenilen kişi niçin çehov'u, sait faik'i anlamasın."
cemal süreya
günler / 646.gün / yky / 2.b, nisan 2002 / s.262-263 -
parmağını sallayarak ders vermeye kalkan öğretmen tavırlarıyla yazılması mümkün olmayan, yaratıcılığı yüksek ve zor bir yazın alanıdır...
(bkz: alice s adventures in wonderland) -
önyargılı insanların* ve araştırmayıp atıp tutanların, fantastik edebiyata verdikleri isim.
-
kanguru yayınları 2010 ayfer öneysan çocuk edebiyatı yarışması jürisi bu yıl yaptığı açıklama ile ödüle değer yapıt bulamamış ve çocuk yazınında aranılan özellikleri belirterek bu alanda yapılan çalışmalara ve yazarlara ışık tutmuştur.
jürinin değerlendirme ölçütleri şunlardır:
• her şeyden önce iyi edebiyat, daha sonra da çocuk edebiyatına uygunluk.
• yaş grubuna, kavram ve dil gelişimine uygun akıcı, kolay anlaşılır, bütünselliği olan dil yapısı.
• seçilen konuların ve işleniş biçimlerinin çocuk gelişimine uygun bir yapı arzetmesi.
• tutarlılık.
• didaktik, otoriter bir anlayışla çocuğu öğüt verme nesnesi olarak gören kalıplaşmış söylemlerin kullanılmaması.
• modern çocuk edebiyatının, bugünün çocukların duygu ve düşüncelerinin, istek ve ihtiyaçlarının, çocuk psikolojisinin yeterince takip edilmiş olduğunu belirten izler.
• çocuk öyküleriyle, çocukluğa dair anıların aktarılmasının karıştırılmaması.
• çocuklara ölüm, cinsellik, ekonomi, siyaset bilimi gibi konular da dâhil olmak üzere hayata dair her konunun yazılabilmesi, ancak bu konular işlenirken çocuğun bu sorunları çok boyutlu olarak kavramasını, karamsarlıktan uzak, çözüm odaklı bir dinamizm içinde tutulmasını sağlamak.
(bkz: kanguru yayınları)
(bkz: 2010 ayfer öneysan çocuk edebiyatı yarışması) -
-
daha çok çocuklar için hazırlanmış dergiler ve gazeteler üzerinden gelişen edebiyat türüdür. günümüzde çocuk edebiyatının bu yönü biraz ihmal edilmekle beraber dergicilik anlamında türün en velud olduğu dönem 1870 - 1930 yılları arasıdır. bu dönemde yüze yakın çoçuk dergisi ve gazetesi çıkarılmış. bu dönemde çocuklar için çıkarılan dergi ve gazetelerin tümünün bugün hangi kütüphanede kaçar nüshasının bulunduğuna dair bir bibliyografya yayımlanmıştır cüneyd okay tarafından:
cüneyd okay, eski harfli çocuk dergileri, istanbul, 1999
bu bibliyografyayı görmüş biri olarak meraklısına not: eski harfli çocuk dergilerinin ve gazetelerinin büyük bir kısmı beyazıt devlet kütüphanesi içerisinde bulunan hakkı tarık us kitaplığında var. üstelik bulunan dergilerin çoğunun bütün sayıları mevcut.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap