emrah safa gürkan

• cengiz han ve moğol istilalarının öldürdüğü insan sayısı konusunda ezberbozan olayım derken ağır s*çmış zat.
  cengiz han ve hemen devamındaki dönemde talan edilen toprak ve insan kaynağı kaybı nedeniyle tarım arazileri atıl kalıp ormana karıştı. bu nedenle atmosferdeki karbondioksit absorbe miktarı dahi arttı. öyle ki günümüzde bu etki ölçülmüş vaziyette. yani ta 1200'de gayet insan eliyle küresel iklime etki edecek kadar bir gücü varmış barbar moğolların.
  papyonlu kılkuyruğa göre 20. yüzyıldan önce insanlığın gelişkin kitle imha silahları olmadığı için bu denli bir kıyım mümkün değilmiş. okla, kargıyla, kılıçla nereye kadarmış. kendisine piramit örneğiyle çok güzel yanıt verilmiş aslında ama biz de biraz dahil olalım konuya.
  modern zaman öncesinde de kitle imhası gayet mümkündü. hatta neandertallerin soyunun tükenmesi dahi insan etkisine bağlanmaktadır.
  cengiz han döneminde de pekala milyonlarca insan ölebilir. elbette sayılar abartılı ama kitlesel ölümler için illa öyle el yordamıyla katliam gerekmez. kuşatma altında kıtlık, salgın, göç yollarında helak birçok faktör var. o zaman bugünkü gibi endüstriyel ölçekte tarım yapılmıyordu. ipek yolu, baharat yolu falan geçiniz. bugünkü gibi küresel tedarik zinciri de yoktu. bakın ukrayna rusya savaşında tahıl krizi nedeniyle dünya açlığın kıyısından döndü.
  en temel halk sağlığına erişim mümkün değil. insanlar enfeksiyonlara açık. beklenen yaşam süresi diplerde geziyor. kaynaklar nüfusun çoğuna ancak yetebiliyor. böylesi kırılgan bir konjonktürde barbar moğolların talan ve istilası milyonlarca insanı öldürebilir. hiç öyle akla uzak bir ihtimal değil.
  bir de diyor ki moğollar aptal mı ki nüfusu katletsin. vergi alıyor, lojistik kaynak sağlıyor bilmem ne. evet kardeşim aptal. öyle olmasa dünya tarihinin gelmiş geçmiş en geniş topraklarına sahip imparatorluğu bu kadar kısa süreli olmazdı. ha bir de nüfusu katletme rasyonel bir karar da olabilir neden olmasın. malthus teorisi çalışır. malthus'u beğenmediysen decimation verelim. o kadar geniş toprakta hükmedeceği bir nüfusa sahip olmak istesin kim ne karışır? nüfus katletmek illa aleyhte bir şey değil ki...
  tarihçi diye geziniyor işte. ''fatih sultan mehmet kaçıncı mehmet bil bakiim ehehee'' diye pop quiz yapıp sıradan insanlara karşı tarih challenge'ı yapmak kolay. sen önce sosyal medyadan kafanı kaldır da tekrar sıfırdan tarih metodolojisi çalış.
• bazen twitter'da dolaşırken hocamın tweetleri denk geliyor, istemsizce kendi sesiyle hızlı okumaya başlıyorum, bazen dilim peltekleşiyor falan. ne garip adamsın hocam sen yahu.