koşer

• yahudiler domuz yemez, tipki islamiyet'te oldugu gibi yasaktir. domuz ile beraber, at ve tavsan da yenmesi yasak diger hayvanlardir, ayriyeten tum surungen, kemirgen ve boceklerin de yenmesi kati surekle yasaklanmistir.
  
  yahudi inanisinda, et ve sut birlikte tuketilmez, tuketilmedigi gibi birlikte de pisirilmesi de yasaklanmistir; nedeni de, et, nihai olumu, bir sonu temsil ederken, sut dogumu hayatin baslangicini temsil eder. diger yandan sut, bir annenin bebegini yasama baglayan en temel besindir ve maneviyati simgeler (bu konu torah'ta da islenmistir.)
  
  bu zitlik, kabbalah'ta da gecer, et, gevurah'i (yarginin ilahi gucunu), sut ise chesed'i (iyiligin ilahi gucunu) simgeler. (zaten, hayat agaci anlamina gelen `sephirot'ta da bu iki ozellik karsi karsiya yer alir, tipki hod ve netzach gibi)
  
  dahasi, eger bir et urunu tuketildiyse, bir sut urunu tuketmek icin alti saat kadar beklenilmelidir, nedeni de et'in sindirilmesinin alti saati bulmasidir. ancak et, sut urunlerinden sonra yenebilir, ancak bir sartla; sut'ten sonra et yemeden once kati bir yemek yenmeli ve agiz mutlak sekilde calkalanmalidir.
  
  kosher sadece et ve sut ile ilgili degildir.
  
  kirmizi/beyaz et ile, balik eti de ayni anda tuketilmez.
  
  hindi, ordek, tavuk ve kaz gibi kumes hayvanlari tuketilebilir.
  
  tum et urunleri, shechita adi verilen jilet keskinliginde bir bicak yontemiyle kesilmelidir, amaci da hayvanin en az aci cekmesini saglamaktir. bu islemden sonra, hayvan bedika denen bir incelemeye tabi tutulur, eger supheli bir durum gozlenirse, non-kosher (yani kosher degildir olarak adlandirilir) ve tuketilmez.
  
  bir baska konuda nikkur islemidir. nikkur; hayvandaki yasaklanmis yaglarin (chelev) ve siyatik bolgesindeki sinirin (gid hanaseh) cikarilmasidir. siyatik sinirinin cikarilmasi cok onemlidir, cunku, bu sinir hz.yakub'un (jacob) penuel isimli melekle guresirken yaralandigi bolgedir.
  
  ayrica, etin sofraya gelmeden once tum kaninin bosaltilmasi ve akabinde tuzlanmasi gerekir, buna da melicha adi verilir. bu nedenle bir cok kosher kasabinda, etler kosher tuketimine hazir hale getirilir (karaciger kanla dolu oldugu icin, karacigerdeki kan ciplak ateste, el yordamiyla kurutulur). etteki kanin tuketilmesi kesin bir sekilde yasaktir.
  
  yumurta tuketimi de bu kan konusundan nasibini almistir, eger yumurtada kan veya kan benekleri varsa tuketilmez. o nedenle kosher dukkanlarinda kahverengi yumurtalardan ziyade beyaz yumurtalar satilir. nedeni de, beyaz yumurtalarda bu benekler daha kolay tespit edilir ve daha dukkana ulasmadan refuze edilmis olur.
  
  bir baligin kosher olmasi icin ise, yuzgecleri ve kolayca temizlenebilen pullari olmalidir. tum kabuklular, yilanbaligi ve turevleri, kopekbaligi, kayabaligi ve kedi baligi da kosher degildir. kosher balikcilarinda en cok rastlayacaginiz balik turu somon'dur. yahudiler asiri derecede somon (lox) tuketir, hatta bagel ekmegine krem peynir ve somon, geleneksel yiyeceklerinden biridir.
  
  peynir demisken, tum peynirler bir haham (rabbi) tarafindan onaylanmalidir. bu onay icin gereken en temel sey, peynir mayasinin bir hayvandan olmasi sartidir (genellikle buzaginin midesinden elde edilir).
  
  sarap ve turevleri ise, yine sadece hahamlar tarafindan onaylanmalidir, bati'da sarapa renk vermesi icin, boga kani veya mersinbaligindan uretilen bir renklendirici kullanilir, rabinik onayi bunun icin onemlidir.
  
  biskuvi, ekmek ve pasta cesitleri de, kosher'e uygun margarinler ve malzemeler ile yapilmaldir.
  
  koser mutfaklarda, et ve kumes hayvanlari icin ayri, sut urunleri icin ayri tencere - tavalar kullanilir.