airfryer

• steroid almış fırındır.
  
  yapabildiğim en kısa ve net tanım bu olsa da, daha açıklayacı olmak adına gelin air fryer nedir; ne değildir; ne işe yarar gibi sorunlarına detaylı bir şekilde cevap verelim.
  
  başlamadan önce iki tane konuyu temize çekmek istiyorum:
  
  1- bu yazıda air fryer derken kastettiğim şey türkiye’de çok popüler olan, “0” şeklinde sepetli tefal actifry ve benzerleri değil. evet actifry da bir air fryer. evet actifry’da da birçok kızartma tarifini yapabilirsiniz. actifry’ı kesinlikle kötülemiyorum ama bu yazıda bahsedeceğimiz teknoloji ve pişirme özelliklerinin dışında kaldığı için o tip airfryer’lara ayrı bir ürün olarak bakıp, bu yazının dışında bırakmakta fayda var.
  
  doğal olarak, diyeceksiniz ki “bu sepetli air fryer’lar türkiye’de çok bulunmuyor”. haklınız, şu an fazla seçenek yok ve olanlar da çok yaygın değil. ama yine de mevcut, 1-2 seneye kalmadan çok daha yaygınlaşacak diye düşünüyorum. bu kadar dezavantaja rağmen ben yine de sepetli almanızı öneririm. hele fırınınızın yerine geçsin, her tarifi yapabiliyim diye düşünüyorsanız kesinlikle sepetli almalısınız.
  
  2- profesyonel şef değilim. peki ben kimim de air fryerlar hakkında atıp tutmayı kendime vazife edindim? ben 3 bir süredir amatör bir şekilde evinde yemek pişirmeyi seven, 3 aydır da bu air fryer denilen aletlerden birini nerdeyse her gün kullanan biriyim. okuyacağınız şey basit bir kullanıcı deneyimden ve subjektif yorum(atıp tutma)’dan çok da ötesi değil yani. ha belki bir tık daha profesyonel ve bilinçli olabilir yorumum, onun da nedeni aldığım ettiğim/merak ettiğim/ilgi duyduğum şeyleri adeta manyaklar gibi, obsesifçe, gerektiğinden çok daha fazla zaman ayırarak iyi kaynaklardan araştırıyorum. kısacası gereksiz vakit ayırıyorum böyle işlere. o yüzden şu sözlükte yazdığımın çoğu bu tarz gereksiz uzun, kılavuz tadında entryler. bir kişiye bile yararım dokunuyorsa ne mutlu bana.
  
  yeteri kadar boş yaptıktan sonra asıl konuya geçelim.
  
  “nedir bu air fryer ?”
  
  air fryer, philips tarafından patentlenmiş olup, yüksek ısılı bir ısıtma platformu ve bir veya daha çok fan kullanarak pişirme haznesin(sepet/basket) ısıtan; ve de bu havayı o fan/fanlar sayesinde hızlı bir şekilde sirküle eden bir çeşit mini fırındır.
  
  burda dikkat çekmek istediğim nokta “sepet” olayı. çünkü her şey bu sepette bitiyor. yukarda da açıkladığım gibi, gerçek ve versatil bir air fryer’ın sepeti vardır türkiye’de alışılmış “0” şeklindeki pişirme haznesinin aksine.
  
  hemen bir görselle destekleyelim:
  
  air fryer ve sepet
  
  eğer bu şekilde sepetli bir air fryer kullanıyorsanız az önce kullandığım “mini fırın” kelimesinin karşılığın tam anlamıyla alabilirsiniz air fryerınızdan çünkü fırınla yapabildiğiniz her tarifi yapabilirsiniz.
  
  “e madem mini fırın bu, neden alıyım ben bunu, fırından farkı ne ki?”
  
  bu sorunun kısa cevabı: air fryer her ne kadar fırınla aynı yemekleri pişirse de, fırını olan bir insanın bile almayı düşünebileceği kadar farklı bir alet aslında.
  
  bu sorununun uzun ve asıl cevabı ise air fryer’ın çalışma prensibinde yatıyor. yukarda ısıtma platformu ve fan dedik dimi air fryer için. e aynısı fırında da var. ama fırında olmaya ve air fryer’da olan iki özellik var ki, air fryer’ı tamamen ayrı bir ürün olarak konumlandıyor:
  
  1- kompakt/küçük pişirme alanı: airfryer’lar ın pişirme alanı ortalama olarak bir fırının 1/4 veya 1/3’ü kadar. bu küçük pişirme alanı her ne kadar dezavantaj gibi gözükse de size fırına göre çok daha çabuk ısınma, çok daha çabuk pişirme ve yemekleriniz için tamamen farklı bir sonuç(çok daha az yağla çok daha çıtır doku) olarak geri dönüyor.
  
  2- hava sirkülasyonu: air fryer’lardaki hızlı hava teknolojisi dedikleri, havayı fanlı bir fırına göre bile çok daha hızlı sirküle edebilme özelliği size yemeklerinizin eşit pişmesi olarak geri dönüyor. özellikle kalın etler, patates kızartması veya diğer kızartmalar veya kek vs. gibi hamur işlerinde bu eşit sirkülasyon ciddi fark sağlıyor.
  
  kısacası, boşuna steroidli fırın demedik:)
  
  “diyelim aldık bunlardan bir tane, nelere dikkat edelim?”
  
  öncelikle, kullanma kılavuzunu okuyun. bunum dışında her air fryer için üç aşağı beş yukarı geçerli olan tavsiyelerim şu şekilde:
  
  -ön ısıtma(pre-heat): bu zaten kullanma kılavuzunuzda muhtemelen yazıyor olacaktır ama cidden çok önemli bir mesele bu. ne pişirirseniz pişirin, ön ısıtma yapmak zorundasınız. fırını ısıtmak gibi düşünün bunu. tabi fırından çok daha kısa bir sürede oluyor bu. örnek vermek gerekirse, tarifiniz 180 dakikada 15 dakika diyorsa siz air fryer’ınızı 18-20 dakika civarına ayarlayın. kısacası 3-5 dakika ön ısıtma yeterlidir.
  
  - çalkalama: hayır konu değişmedi, hala air fryer’dan bahsediyorum:) ne pişirirseniz pişirin, bu süre içide sepetinizi en az bir kere çalkalamayı unutmayın. aksi takdirde eşit pişmez yemeğiniz.
  
  - kapasite: sepetler her ne kadar geniş, havadar alanlar olsa da ağzına kadar doldurmayın. çok doldurursanız sepeti sonuç hüsran olacaktır çünkü arada kalan parçaların pişmediğine şahit olacaksınız.
  
  - fırın tariflerini air fryer için revize etmek: “her türlü fırın tarifini air fryer’da yapabilirsiniz” diye kafa ütüledik şimdiye kadar. bu tarifleri air fryer’a çevirmek çok kolay: fırın tarifindeki zamanı %20, dereceyi ise 10-15 arası düşerseniz nur topu gibi bir air fryer tarifiniz olur. zaten en büyük tavsiyem, air fryer’ın tamamen farklı bir pişirme gereci olduğunu, deneme-yanılma yaparak, belli bir zaman içinde bu işi master edeceğinizi unutmayın. kısacası, ilişkinize zaman verin.
  
  “aldık biz bunu, temizce yıkadık pakladık da, ne pişirelim?”
  
  dediğim gibi, her türlü fırın tarifini yukarda anlattığım şekilde konverte ederek pişirebilirsiniz. ya da google’da ingilizce “air fryer recipes” şeklinde aratarak bir çok güzel tarife ulaşabilirsiniz. ama şöyle güzel bir yeni başlayan tarifi ver diyorsanız, şöyle bir tavuk bu tarifim var:
  
  - air fryer’ınızı 190c’a 25 dakika(3 dakikası ön ısıtma) ayarlayın.
  - tavuk butlarınızı tuz, karabiber ve sarımsak tozuyla baharatlayıp bir kaşık sıvı yağla kaplayın.
  - tavukları air fryer’a atın. 11. dakikada(yarı zaman) çevirmeyi unutmayın.
  - opsiyonel: son 5 dakika tavukları çıkarıp barbekü sosuna bulayıp geri verebilirsiniz aşr fryer’a. bence güzel oluyor.
  
  afiyet olsun.