zemlya

• aleksandr dovzhenko'nun zemlya filmi üzerine
  büyük bir laf olabilir ama günümüz bağımsız yönetmenleri dovzhenko’nun pelikülünden bir kez olsun bakmıştır diyebilirim. toprak filmi sessiz sinemanın başyapıtlarındandır. uzun çekimlerle duygusal yoğunluk verilmeye çalışmış. hızlı kesmeler kullanılmış. kamera günümüz yönetmenlerinin yaptığı gibi çekim yaptığı yerde unutulmuş gibi görüntüler kaydetmiştir. donuk kareler çok kullanılmış, opanos kapanışa doğru kameraya bakmıştır.(burada mesafeli anlatımdan söz edilmese bile kameraya bakarak konuşan opanos için self-reflection yönlendirmiştir diyebilirim) dönemin sorunlarını filmin arka fonunu oluştururken yönetmen asıl değişime odaklanmıştır. devrin dönmesi-değişmesi- gerektiğini ortaya koymuştur. non-komformist olan yönetmen kendi gibi bir baba ve oğul yaratmıştır. filmin başlangıcıyla dede ölür yani sembolik olarak eski olan; saban, orak, öküz ölür. yeni nesil olan genç vasili, traktör gelir. vasili dönemin tarım tekniklerine karşı traktörü –teknolojiyi- savunur. buna karşı olan toprak sahiplerinden thomas traktörün gelişini teknolojinin gücünü hazmetmeyip vasiliyi yani sembolik olarak teknolojiyi, ileriyi öldürür. nasılsa düzen öyle devam etmesi gerektiğini savunur. yıl 1930 yer rusya; insanlar daha film nedir bilmiyor. dovzhenko ise tanrı’yı sorguluyor. tanrıyı saymıyor. ‘tanrı yoksa papa da yoktur’’ diyor. vasili’nin babası opanos ileri görüşlü oğlu için kiliseye ve günün genel geçer kurallarına karşı oğluna ‘yakışır’ yeni yeni bir cenaze töreni yapar. filme ismini veren toprak hem öldürüyor hem can veriyor. ölüm ile kalımda toprak üzerinde oluyor. filmin sonlarına doğru cenaze, doğum, yas ve toprak sevici bir burjuvanın haykırışlarına paralel kurgu ile şahit oluyoruz. bunlar biterken. doğa sanki vasili için ağlar. ve değim yerindeyse –ki bence bu değim az- bardaktan boşanırcasına yağmur yapar. yağmur elmaları döver gibi izleriz. bu elma metaforu kanımca havva’nın yasaklı meyveye, ilk günaha bir gönderme olarak yapılmıştır. zamanında film kişisel tatmin olarak eleştirilmiş olsa bile günümüz eleştirmenleri filmin hakkını vermiştir.