acemi ocağı

• osmanlı kapıkulu sınıfına asker yetiştiren ocak. osmanlı devleti'nin ilk zamanlarında asker adaylarına torlak denmekteydi. çandarlı kara halil paşa'nın girişimi ile düzenli ve eğitimli bir asker kaynağı oluşturulması yoluna gidildi. acemi denen asker adaylarını yetiştirmek için molla rüstem, gelibolu'da bir ocak açtı. burada eğitilen acemi oğlanların bir görevi de çanakkale iskelelerindeki at gemilerinde kürekçilikti. acemi ocağı'nda belirli sürelerle savaş tutsağı hristiyan asıllı gençler^* de eğitim görürdü. bu gençler arada rumeli ve anadolu'daki türk çiftçi ailelerin yanına verilir; islam eğitimi almaları sağlanırdı. yeniçeri ortalarında^* boşalmalar oldukça, acemi ocağı'nda sırada bekleyenler kapıkulu askeri olurlardı. kuruluş dönemindeki gelibolu acemi ocağı'nın mevcudu 400-500 kişi kadardı. ocak komutanı, yeniçeri yayabaşılarından seçeilen gelibolu ağası'ydı.
  ii.mehmet^*, ikinci acemi ocağı'nı istanbul'da açtığı zaman,bir yandan pençik oğlanlarının, bir yandan da devşirme sistemiyle toplanan hristiyan geçlerin bu yeni ocakta eğitilmelerini öngördü. devşirme yolu ile özellikle rumeli'de, hane sayısının 1/40'ı oranında, 14-18 yaşları arasındaki sağlam vücutlu ve akıllı çocuklar alınmaya başlandı. üçüncü murat döneminde pençik oğlanı ve devşirme oğlanının yanı sıra kuloğlu denen asker çocukları da acemi ocağı'na alındılar.
  istanbul acemi ocağı'nda 31 ortaya ayrılmış, yaklaşık 3 bin kişi vardı. başında istanbul ağası bulunuyordu. her orta, dokuz odadan oluşuyordu. acemi ocağı'nın başlıca subayları torbacı,yayabaşı, kethüda, meydanbaşı, çavuş, aşçıbaşıydı. her odanın bir yayabaşısı, bir odabaşısı vardı. acemi oğlanları, yaşlarına ve durumlarına göre oda hizmetlerinde, tersane, imalathane ve odun ambarlarında, devlet inşaatlarında, buz kayığında, at gemisinde çalışırlardı. görevlerine göre at oğlanı, iç oğlanı gibi adlar alırlardı. istanbul acemi ocağı'ndan seçilen zeki, becerikli ve yakışıklı gençler, galata sarayı, ibrahim paşa sarayı ve edirne sarayı'nda, topkapı sarayı enderun bölümünde özel eğitime alınarak saray iç oğlanı olarak yetiştirilirler, yeteneklerine göre saray hizmetlerinde, askeri ve sivil her dalda görev alırlardı.
  17. yüzyılda yeniçeri ocağı bozulunca acemi ocağı da düzenini ve`önemini yitirmiştir..