herman melville

• denizci ishmael'in nantucket'e doğru yola çıkmadan önce gecelediği new bedford'ta yolu bir kiliseye düşer ve dua etmek için bir köşeye ilişmişken duvara asılı mermer levhalar dikkatini çeker:
  
  "patagonya açıklarında,
  umutsuzluk adası yakınında,
  1 kasım 1836’da
  henüz on sekiz yaşındayken.
  gemisinden düşüp yok olan
  john talbot’un
  ruhu için
  bu levha
  kız kardeşi tarafından astırıldı.
  
  *
  
  31 aralık 1839’da
  pasifik okyanusu enginlerinde
  bir balinanın alıp götürdüğü
  eliza gemisine ait
  bir sandalın tayfasından olan
  robert long, willis ellery,
  nathan coleman, walter canny, seth macy,
  ve samuel gleig’in
  ruhu için
  bu levhayı hayatta kalan
  gemi arkadaşları yaptırdı
  
  *
  
  3 ağustos 1833’te
  japon kıyılarında
  geminin pruvasındayken
  bir ispermeçet balinasının öldürdüğü
  kaptan ezekiel hardy’nin
  ruhuna
  bu levha
  dul karısı tarafından astırıldı.
  
  *
  
  çıkacağı büyük yolculuğun heyecanıyla içi içine sığmayan ishmael, mermer levhalardan yayılan yarıda kalmış hikâyelerin ağırlığı ve dua sıralarına çöreklenmiş acıların kasvetiyle şöyle düşünür:
  
  "ey, ölüleri yeşil çimenin altında yatanlar! çiçekler arasında durup, “sevgilim burada” diyebilenler! sizler bu kadınların yüreklerindeki derdi bilmezsiniz. ne acı bir boşluktur altlarında kimsenin kemikleri olmayan bu kara kenarlı mermerlerin boşluğu! bu donmuş levhalardaki umutsuzluk öyle derindir ki! ne kara boşluklar, ne acı ayrılıklar saklıdır bu satırlarda! bu satırlar sanki tüm imanı kemirmiş, nerelerde oldukları bilinmeyen mezarsız ölülerden yeniden dirilmek umudunu almıştır. bu mermerler ha burada durmuş, ha hindistan’ın elephanta mağarasında!"
  
  kayıp denizciler, bir mezar taşı bile olmayan zavallılar, ucu bucağı olmayan suların kim bilir hangi köşesinde sonsuz uykusunu uyumakta olan bu biçareler, wall street'in o tuhaf katibinin suskunluğuna sebep olan ölü mektuplarını hatırlatır okura. karanlık suların dibini boylayan denizcilerin yarım kalmış hüzünlü hikâyeleri de, sahibini bulamayıp ölüme koşan mektuplar gibi, geceler boyu melville'in uykularını kaçırmıştır kuşkusuz.