• bazen yorumlayamadığımız ilişkidir.

    bu hususta mahfi eğilmez hocanın sade bir açıklamasını buraya almayı bir borç biliyorum. döviz hariç faiz enflasyon ilişkisi hakkındaki yazısı
  • burda ekonomist yazarların "şimdi sayfalarca açıklayacak vaktim yok" dediği ancak son zamanlarda en sıradan vatandaşın bile "yav gardeşim faiz artırımına gediyolar ondan bele oluyor yoğusa dolar bu gadar cihmaz" gibi yorumlarda bulunduğu bir konu. biri bilale anlatır gibi anlatsa da anlasak.

    edit : anlattılar anladık sagolsunlar.
  • bütün para birimleri için;
    •enflasyonun "<" ise paran değer kazanır. enflasyon ">" ise paran değer kaybeder.
    •küresel para birimi usd olduğu için bütün döviz kurları buna endeksli hareket eder dolayısıyla;
    abd faiz artışı yaparsa bütün para birimleri az veya çok bir kayıp yaşar. abd faiz azaltırsa bütün para birimleri değer kazanır az veya çok. *bir ülke faiz artışı yaparsa parası dolara karşı az veya çok değer kazanır. faiz azaltırsa parası az veya çok değer kaybeder.
    •döviz kurunu yani bir para biriminin değerini (kur) etkileyen faktörler ise şöyle; tüfe, üfe, sanayi üretimi, ithalat-ihracat, büyüme-küçülme, petrol stoğu, siyasi kriz ve iç siyaset, savaş, cari açık, bütçe işsizlik, dış borç vs.

    edit: * ilave.
  • ders kitaplarinda anlatilandan cok daha karmasik bir iliskidir. ekonomi kitaplarinda ne der: "faiz artinca enflasyon duser, enflasyon artinca faiz duser". bir yere kadar dogrudur da.

    ekonomi kitaplarina gore faiz artinca enflasyon neden duser? bunun belli basli sebepleri var. insanlarin kredi almasi zorlasir ve pahalilasir. bu da krediyle satilan ev, araba ve esya satislarini etkiler. parasi olanlar yatirim yapmak yerine bankaya koyup faiziyle gecinir ve piyasada dolasan para miktari azalir. sirketler daha zor borc aldigi icin yatirim yapamaz, borcu olan sirket borcunu cevirmekte zorlanir, harcamalar kisilir ve ekonomide donen para azalir. boylece enflasyonun etkileri azalir.

    tam tersi durumda faiz dusunce enflasyonun yukselmesi gerekir cunku paraya ulasim daha kolaydir, kredi almak ve borc cevirmek daha kolaydir, bankalar fazla faiz vermedigi icin parasini buyutmek isteyenler yatirim yapmak zorundadir ve boylece piyasada dolasan para miktari arttigi icin enflasyon artar.

    bu is kitaplarda boyle anlatilir cunku isin teorik kismi budur ama son zamanlarda dunya ekonomisinde ortaya cikan tablo bu iliskinin bu kadar da basit olmadigini gosteriyor. ornegin japonya ve almanya'da faiz oranlari sifir civarindayken enflasyon oranlari da sifir civarinda geziyor. amerika'da faizler 10 yila yakin sure boyunca sifir civarinda gezmesine ragmen enflasyon %2'de takilip kaldi. bazi ulkelerde de faiz oranlari cift rakamlarda olmasina ragmen enflasyonun onune gecemedi. demek ki bu iliski kitaplarda anlatildigi kadar basit degilmis.

    yukselen faiz enflasyonu bir yere kadar azaltir ama belli bir yerden sonra ters etki bile yapabilir. mesela bugun dunya'da borc bataginda olmayan ulke yok gibidir. hemen hemen tum ulkelerde devletler girtlagina kadar borcludur. amerika bugun dusuk faizle borc almasina ragmen her yil borcunun faizine 400 milyar dolar harciyor. bu ne demek? yarin faizler hizli bir sekilde artarsa bir cok ulke borcunu ceviremez hale gelir ve borcunu odemek icin para basmak zorunda kalir. bu da enflasyonu arttirir.

    bir baska ornek de sirketlerin durumu. faiz orani aniden artinca sirketlerin borc cevirmesi zorlasir, borclarini cevirebilmek icin urunlerine zam yapmalari gerekir. bu da enflasyonu tetikleyebilir. bir sirketin faiz gideri 1 lirayken sattigi urun 10 liraysa o sirketin faiz gideri 2 liraya ciktiginda haliyle sattigi urun de 11 liraya cikar. bunu yeterince sirket yaparsa zincirleme olarak enflasyonu tetikleyebilir. bu ozellikle hammadde ve enerji satan sirketler icin gecerlidir.

    amerika'da faiz oranlari sifira yakinken enflasyon neden cosmadi? cunku para zaten belli bir zumrede toplanmis durumda. bugun piyasada dolasan 10 liranin 8 lirasi zaten paraya fazla ihtiyaci olmayan ve parasini surekli biriktiren zengin kesimde olsun, yarin piyasadaki para hacmi 15 liraya yukselsin ve bunun da 13 lirasi yine ayni kesime gitmis olsun, fakirlerin ve orta kesimin cebinde eskiden 2 lira varsa yine 2 lira olmus oluyor. gunluk hayatta para harcayan da bunlar olduguna gore bunlarin parasi artmiyorsa dolasimdaki para artmayacagi icin enflasyon da artmaz.

    demek ki faiz-enflasyon iliskisi sanilandan daha karmasik bir iliskidir.
  • (bkz: üretim) yapamıyorsan hepsi götüne girer, hiç kaçarı yok!
  • faizi düşürürsen enflasyon artar çünkü insanları daha ucuza borçlandırmış olursun, insanlarda bu paralar ile harcama yaparlar böylecelikle talebi arttışmış olursun arz’ı aynı tuttuğun için de olan ürünün ücretinde artış meydana gelir buda enflasyon yaratır.

    döviz kuruna gelicek olursak faizi düşürmeniz demek sermaye sahipleri için daha az kar olacağından daha yüksek faiz oranı veren ve/veya daha kredisi yüksek para cinslerine yönelim kaynaklanacağından ötürü piyasaya tl verilip dolar çekileceğinden döviz kurunda yükseliş meydana gelir.

    döviz kurunun, enflasyonda etkili oluşunun tek sebebi üretim ekonomisi sahip olmadığımız gerçeğidir bence.

    türkiyenin en temel ekonomik sorunun cari açık olduğuna inanmaktayım ... :(

    edit: şöyle bir algı olamamasını isterim yazımdan “ yüksek faiz iyi ekonomik koşullar getirir “

    benim tek ifade etmek isteğim şey ya üretim ekonomisine geçeceğiz yada sürünüp gideceğiz
  • faizi bırakın şimdi daha büyük dertlerimiz var. mesela vergilendirme sistemi gibi.

    bu millet akp ile birlikte belini daha doğrultamaz.
  • bu ülkede olanları herhangi bir ekonomik model açıklayamaz.
    açıklanmak istenirse de, formüllere ahlaksizlik katsayısı, kansızlık sabiti gibi değerler eklenmelidir.
  • mazhar fuat özkan arasındaki ilişki gibidir.
  • normal bir vatandaşın anladığı şekilde yine normal insanlara anlatmak gerekirse;

    enflasyon bizim gibi gelişmekte olan ve üretimi tüketiminden düşük olan ülkelerde ciddi bir problem. yani enflasyon bizim kronik hastalığımız. bunu bir koyalım. almanya, japonya, isveç, norveç ile enflasyon algımız farklı bizim. onlarda gerekli çünkü, bizde problem.

    şimdi,enflasyonun çok yükselmesini istemiyor hiçbirimiz. çünkü fakirleşiyoruz. kısaca, elimizdeki paradan herkeste fazla fazla olmasına enflasyon diyorlar.

    enflasyon arttı=döviz kuru da arttı. çok basit. elinde bişeyden çok varsa kıymeti az olana göre düşer. dolar az, tl çok çünkü enflasyon var o zaman dolar yükseldi. ama işin içinde bir de faiz var. karmaşa burda çıkıyor.

    bir ülkede faiz oranı>enflasyon oranı ise yabancılar gelir parayı faize koyar. bu durumda da ülkeye döviz girer, türk lirası değer kazanır. mesela türkiye'de enflasyon beklentisi %10 ama türk lirası faiz %15 ise o %5 için dövizini türkiye'ye getirenler olur.

    ama bu durumun riskleri var. evvela kredi çekip yatırım yapmak, gayrimenkul almak, işini büyütmek vs için faizle borçlanan vatandaş artık bunu yapamaz veya daha az yapar. noldu? yatırım azaldı, bu sefer işsizlik artar. yatırım yapıp reel sektörde para kazanacağına, vatandaş elindeki sermayeyi faize yatırır yani borç olarak vermeye kalkar çünkü faiz yüksek. üretim kapasitesi düşer, harcamalar düşer, enflasyon yine artar yine artar. tüm bu süreçlerin tersi de tersi faiz indirimlerinde gerçekleşiyor.

    yani bu sarmala girdiyseniz her yönden zarar görmek mümkün. hepsinin bir gıdım fazlası çok kötü.

    çözüm ne?
    çözüm uzun vadede daha fazla değer üreterek enflasyonu azaltmak. yani komple ekonomiyi büyütmek, para girdisini büyütmek. ihracatı arttırmak.

    buradaki problem ne peki?
    çok kıymetli bir yüksek teknoloji üretemiyorsanız üreterek büyüdüğünüz vakit düşük enflasyon yatırımları baltalıyor. çünkü işçi maliyetleri artıyor. karlı bir ülke olmaktan çıkıyorsunuz yatırım için. kimse gidip de new york city'nin ortasına demir çelik fabrikası kurmaz dimi? allah'ın unuttuğu yere yapacaksın ki yatırımı ucuza gelecek vs.

    heh işte tam da bu yüzden sana gelen yatırım senin atıl ve ucuz bir ülke olmandan ileri geliyorsa bu durum sürdürülebilir bir gelişim katmıyor ülkeye. yapılması gereken şey halihazırda yatırım geliyor iken yüksek teknolojili, pahalı, herkesin beceremediği şeyleri üretmek için altyapı oluşturmak. böylece yatırımcı için kot pantolon üretmenin karlı olmadığı noktada senin insanların otomobil, mikroçip, ultrasound cihazı vs üretebilecek kapasitede olsun ki yine yatırım olsun ülkede. kot pantolon üreterek insanların sittin sene zenginleşemez, zenginleşmeye başladığında ya o üretim başka ülkeye kayar ya da ekonomi tekrardan gerileme gösterir.

    türkiye'de son 15 senede gerçekleşen ekonomik durum aşağı yukarı budur. 2012'de zirveyi gören ekonomimiz şu an kafa üstü çakılıyor. dolara faize falan bakmadan. çünkü enflasyon yüksek.
hesabın var mı? giriş yap