hititler

• hititçe'nin sökülmesine neden olan cümle:
  
  "ninda-an ezzaten watar-ma ekutten" miş, anlamı ise şimdi ekmek yiyor su içiyorsunuz.
  
  hititçe şöyle sökülmüş, adamların elinde bu cümle varmış ve bildikleri tek şey ninda'nın ekmek olduğuymuş, ardından ekmek varsa yemek fiili vardır demişler. carttı curttu derken ortaya çıkmış. entry'den heyecanlananlar, taksim de galatasaray'da 30 hazirana kadar yapı kredi sanat galerisinde hititler ilen ilgili süper bir sergi var.
• savaşta yendikleri milletlerin tanrılarını kızdırmamak için onları kendi tanrıları arasına eklemiş olan krallık. bu yüzden adları tarihte "bin tanrılı millet, bin tanrılı ülke" olarak anılagelmiştir.
• yaşasalardı bugünün çorum'una bakıp kahırlarından ölürlerdi.
• devletleri dağıldıktan sonra efendim bunların bir kısmı da güneye doğru göç ederler.. ve geç hitit şehir krallıkları denilen küçük küçük devletler kurarlar. bunlardan bir tanesi de adana ili sınırları içindedir. karatepe'de bugün kendi alanında türkiye'nin ilk açık hava müzesi olma ünvanını taşıyan müze, kral asativatas'ın kurduğu kalenin giriş bölümündeki levhalarını muhafaza etmektedir... yıllarca sürmüş restorasyon çalışmaları, tek tek taşların toplanması ve birleştirilmesi esası ile yüzde doksanlara varan bir oranda tamamlanmıştır.. suyu, elektriği olmayan bu yerde; bindokuzyüz ellili yıllardan bu yana bir ömrün verildiği özverili çalışmalar için; sanırım hititliler halet çambel'e minnet borçludurlar. nail çakırhan'a da saygılarını sunmaktadırlar... biz teşekkür edebildik mi onlara, o ayrı bir mesele...
• generallerinin korkudan hitler'e hitap $ekli..
• anadolu’da kurulmuş ve anadolu’ya hakim olabilmiş ilk krallık. zengin eski doğu kültürü ve batı arasındaki kayıp halka. zamanının en büyük askeri ve politik gücü. mısır’ın güçlü firavunlarının en zorlu rakibi. yakın doğu’nun çehresini daimi olarak değiştirmiş 3500 yıllık bir medeniyet.
  
  hitit imparatorluğu… hititler…
  
  anadolu’nun her yerinde, kültürel mirası ve yapıtlarıyla hala nefes alıp veren bir uygarlık. insanlık tarihinin en dinamik ve fırtınalı dönemlerinden “fethedersin” ya da “fethedilirsin” kuralının geçerli olduğu bronz çağından kalan eşsiz bir miras. büyük uygarlıklar arasında en son keşfedilmiş ve çözülmüş olanı hititler. aslında kapsamlı bir hitit belgeseli özellikle yüzyıllarca dünyanın merkezi olan bir bölgeyi yönetmiş çağdaşları asurlar, babilliler ve mısırlıları daha iyi anlamak açısından da geç kalmış bir çalışmadır.
  
  hititler belgeseli eski yakın doğu ve anadolu'nun politik ve kültürel resmini verirken türkiye, suriye ve mısır coğrafyasında, tarihi mekanlarda, müzelerde yapılan çekimlerin yanı sıra dünyaca kabul gören uzmanlarla konu mekanında yapılan röportajlarla bu halkın izlerini takip edecektir. dijital teknoloji ve dramatik canlandırma kullanılarak hitit tarihinin kilit noktaları hayat bulacak ve seyirci m.ö. 2. binde hititli olmanın ne demek olduğunu anlayacağı bir tarih yolculuğu yapacaktır.
  
  filmin vurucu unsurları; yakın doğunun dönüm noktalarından ve tarihteki ilk yazılı barış anlaşmasına sebep olan büyük mısır firavunu ii. ramses ile hititler arasındaki kadeş savaşı; antik çağın en büyük aşk hikayelerinden biri sayılabilecek hitit kralı iii. hattuşili ve kraliçe puduhepa’nın evliliği; yakın doğu ve anadolu’yu silip süpüren veba salgını; saray entrikaları; hititlerin cenaze adetleri; eski yunan panteonunun öncüsü hitit tanrılar panteonu; hint- avrupa dilinin ilk yazılı örnekleri olan hitit yazıtları; eski çağın en görkemli kentlerinden hitit başkenti hattuşa’da günlük yaşam olacaktır. 1/40 oranlı şehir maketi yapılarak buna dijital teknoloji ile insanlar eklenecek ve tapınakları, sarayları, evleri ile yaşayan bir şehir yaratılacaktır.
  
  anadolu’da keşfedilmiş 25000 den fazla hitit tabletiyle günümüze ulaşan kendi sözleri hitit insanını en iyi şekilde ifade edecektir. kral mursili halkını yok eden veba salgınını durdurması için tanrılara yakaracak; kral şuppiluliuma tutankamon'un dul eşiyle evlenmek için giderken yolda öldürülen oğlunun haberini alınca suriye’deki mısır şehirlerinin yok edilmesini emredecek; kraliçe tawananna gücü ellerinde tutmak için ve krallığı tahtın arkasından yönetmek için entrikalar düzenleyecek; kısaca izleyici aşk ve intikamın, açgözlülük ve sadakatin, insanoğlunun zamanın değiştiremediği duygularına şahit olacaktır.
  
  bu film görkemli fakat ihmal edilmiş eski bir uygarlığı yeniden yaratacak ve belki de dünyanın en önemli tarihi bölgesine, eski doğu ve batının buluştuğu, çatıştığı, barıştığı bölgeye ışık tutacaktır. hititlerin öyküsüyle izleyici yakın doğu hakkında daha fazla şey öğrenecek, mısır ve eski yunan medeniyetlerine dair yeni keşifler yapacaktır.
  
  hititler belgeseli, hititler üzerine yapılmış zengin ve dramatik bir dille sunulan ilk kapsamlı belgesel olacaktır. ve daha önce defalarca işlenmiş olan yakın doğu tarihi üzerine de yeni ve heyecan verici bir perspektif sağlayac
• 1000 tanrılı millet. çorum topraklarında var olması tarihin en büyük paradokslarından biridir.
• genetik olarak kabaca türkiye'de yaşayan insanların en az yüzde 50'sinin atası olan kavim. şu anda toplumca sahip olduğumuz kültür ve geleneklerin azımsanmayacak bir kısmı da hititlerden kalmadır. yöresel folklör danslarımız, mutfağımız, islama girmiş pagan ritüellerimiz, konuştuğumuz dilin bir kısmı ki dünyaya geldiğimizde telafuz ettiğimiz ilk kelimeler olan "anne" ve "ana" hititçedir, evlilik ve nişan zamanı uyguladığımız gelenekler ve daha bir çok şey hititlerin bize mirasıdır.
• bugün kültürümüzde fark etmesekte derin izler taşıdığımız topluluk. orta anadolu da daha çok mesken tuttukları için iç anadolu da bunun etkisi daha çok gözükür. örneğin kapadokya daki kilden çanak çömlek yapımı hitit kökenlidir. hatta hala kili kızılırmaktan çıkartılır. binlerce yıllık aynı tekniği uygulayan ustalar bile vardır. zaten kapadokya ismi de kapa tokia^* yani hititçe de güzel atlar diyarında gelmekte olduğunu duymuştum.
  
  ayrıca tarihten ders alma konusunda bizden daha üstün bir topluluk olduğu bile söylenebilir. kayıtlarını muntazam tutarlarmış. sanırsam doğu dan gelen kavimlere yenik düşüp toros dağları eteklerine çekilip bir süre sonra da diğer halklarla kaynaşıp tarih sahnesinden çekilmişler.
• kürtlerle uzaktan veya yakından dilsel - dinsel - genetik - kültürel - geleneksel hiçbir bağı olmayan anadolu uygarlığıdır. ^{* *}