mersin

• koynunda büyüdüğüm, ekmeğini yiyip, suyunu içtiğim benim canım memleketim. fakat aynı zamanda azgın bir denizin ortasında dümeni kırık bir tekne gibi öyle kendi haline bırakılmış, karanlık bir istikamete doğru süzülüp giden zavallı memleketim. bürokraside yeri olmadığı (ya da yer almadığı), hemşericilik kültürü gelişmediği için her daim geri planda kalan, unutulan, göz ardı edilen güzelim memleketim. onlarca yıldır akın akın gelen göç dalgalarıyla sosyal, ekonomik, kültürel dokusu bozulmuş, yıkıma uğramış ve zaten bu haliyle enkaz altında kalmış kadim uygarlıkların gözbebeği, başımın tacı memleketim. o güzelim sahili, çirkin, rezil ve güvensiz dikey mimari unsuru yapılarla iğfal edilmiş gariplerin en garibi bahtsız memleketim. ah mersin'im, ah tarsus'um, ah adana'm, ah çukurova'm ah!
• beklenen büyük hatay, adana veya kıbrıs depreminde 30 ekim 2020 ege denizi depremi'ndeki izmir'in kaderini yaşayacağını düşündüğüm şehirdir. o deprem de izmir merkezine uzak olmasına rağmen zeminden dolayı bornova gibi semtlerde büyük yıkımlara sebep olmuştu. mersin lineer kent sayılabilecek bir kent. ve sahil boyu yerleşimlerinin çoğunda eskiden deniz vardı. mersinin eski sakinleri bundan sürekli bahseder zaten. hatta halihazırdaki metro projesinin en büyük handikapı da bildiğim kadarıyla bu. sadece 4 durağın yer altından geçebileceği diğer güzergahlarda sıvılaşma ve deniz suyu çıktığı için yer üstünden gideceği konuşuluyordu bir ara ne kadar doğru bilmem. fakat o dolgu alanlarda bile 20 katlı apartmanlar görmek mümkün. mersin deprem kenti olmadığı için doğru dürüst ne kent geneli zemin araştırması yapılmış ne de binaların yönetmeliklere ne kadar uyulduğu araştırılmış. 99 öncesi binalar bence zaten komple deniz kumundan yapılma. kolonsuz yapılan 4 katlı binalar bile var mersinde. maalesef halkı ve güvenli diye gelen depremzedeler buradaki apartmanların makyajına kanıyor. evet mersin bence türkiye'nin en makyajlı ve ferah apartmanlarına sahip bir şehir fakat ne kadar sağlam tamamen meçhul. buna kanan oldukça fazla insan görüyorum hem yerel halktan hem de gelen depremzede kardeşlerimizden.
• hatay'dan sonra kıbrıs ve adana'da olabilecek depremde akla akkuyu nükleer sanralini de getiren şehirdir.
• hızlı bir şekilde binaların tespitine baslanmali. ilerideki depremler için riskler ortaya konulmalı. mersin tüm planlamalarını zaten üçüncü derece deprem bolgesiyiz, büyük depremler bizi etkilemez düşüncesiyle yaptı. uzmanlar, çığırından çıkmış, ürdün akabe'ye kadar uzanacak zincirleme depremlerden bahsediyor. doldurma yapılarla dolu olan sahil şeridinden baslanmali. saçma olan milletin çıldıracak hale gelmesine rağmen mersin deprem hasarlarindan muaf kalacakmış gibi davranılması.
• deprem sonrası halk evine girecekken tsunami diyerek insanların olmayan psikolojisi bozuldu sonra insanlar yüksek yerlere kaçtı
  
  arkadaşım kaza yaptı o kadar etkilenmiş olandan karşıdan gelen araba frene basamamış o da etkilenmiş depremden yani 50 km hızı olan adam resmen arabayı biçti korku üstüne korku
• aklı başında bir yetkili, belediye başkanın çığlığını duysun bi zahmet. adam diyor ki 400 bin kişi sığındı ,bizi de yardımlara dahil edin . doğru söylüyor. biz de sığınanlar arasındayız. allah mersin halkından ve belediyelerinden razı olsun. gelir gelmez ayağımıza ayakkabı, üst baş ufak tefek gıda yardımı alabildik
• hatay depremi sonrası özellikle çocukların güvenliği için sığındığım şehir. en son bu şehre universite zamanlarımda yani 2010 yıllarında gelmiştim. bu kadar mesafe olmasının sebebi mersin uğrak şehir değil yol üstü uğrayabileceğiniz bir şehir hiç bir zaman olmadı. mersin'i görmek için özellikle gitmeniz gerek. aksi durumda adana'yı nerdeyse ayda bir ziyaret ederim yada yol üstü uğrarım. adana uğrak yol üstü bir yer iken mersin değil! antalya'ya gidecek adam bile konya üstünden mersini atlayarak gider. neyse konumuz bu değil. bunca yıl sonra şehirden geçerken gördüğüm şey inanılmaz çarpık dikey manasız mimari... nasıl bu kadar dev binalara izin verilmiş anlamış değilim ve eminim ki hiç biri 7'lik depremlere dayanıklı değil tamam belki mersin deprem bölgesi dışında kalıyor ama bu ne biçim başıboşluk? olası adana depreminde kim etkilenmegeceğini söyleyebilir ki? bir depremzede olarak çok çok üzüldüm.
  
  diğer yandan antakya'lı bir kardeşiniz olarak siz mersinlilere minnettarım yol boyunca aş evlerinizden ücretsiz yemek yedik ben ve çocuklarım... hakkımızdan fazlasını istemedik lütfen helal edin. üstadların dediği gibi yardım etmek bir zorunluluk değildir ben sizin bu dayanışmanınızı bir lütüf olarak görüyorum. sağolun var olun. durumlar düzelince sizi de güzel memleketime beklerim toparlarız inşallah.
• 2019 yazında yerleştiğim şehir. bir bakıma ben de göçmen sayılırım o yüzden dışardan gelmiş biri gözüyle mersin'in 3.5 yılda gördüğüm değişimine değinmek istedim biraz.
  
  ben buraya evleneceğim diye geldim aslında, işimi düzenimi bırakıp sıfırdan başlaması kolay olan taraf olduğum için çok sevdiğim ankara'dan koptum geldim. geri döneyim mi, dönmeyeyim mi sancıları içerisinde pandemisinden ekonomik krizine her şeyi gördüm, sonunda bir baktım ki iyi kötü bir düzen kurmuşum burada.
  
  2019'da geldiğimde o dönemler ankara'da yahu ne çoğaldılar her köşe başında türediler dediğim suriyeliler burada kentin çoktan bir parçası olmuş, arapça dükkan tabelaları, arapça mesajlaşan, konuşan insanlar her yerdeydiler. aslında çok büyük bir sorun gibi değildiler geldiğimde ama buranın yerlileri bu değişimi daha iyi tecrübe etmişlerdir muhakkak.
  
  eski mersin, 52 kat dedikleri gökdelenin olduğu yerlerden tarsus adana tarafına doğru özellikle yoğun bir suriyeli nüfusu vardı. ben mezitli'de yaşamaya başladım, mezitli nispeten "kurtarılmış bölge" denilebilecek bir yerdi. kiraların en babası 1000 lira eşyalı filan güzel evler vardı. üniversite caddesi denilen, öğrenciler için yeni yapılmış 2+1 evler eşyalı filan en pahalı 900 tl'den kiraya veriliyordu.
  
  derken silifke dolaylarından rusların ev almaya başladığı haberleri geldi, malum nükleer santralde çalışan rus mühendis ve işçiler uzun süre burada kalacakları için ailelerini getirmeye başladı. doların arşa çıkmasıyla evvela taşucu taraflarında ev sahipleri 700 dolardan evlerini ruslara kiraya verip kendileri 2000 liraya silifke merkezden eve çıkıyor diye duymaya başladık. dolar 14 liraydı, 700 dolar 10.000 lira etmekteydi. merkez ilçeler yine de çok fazla etkilenmedi.
  
  ben grafiker olarak bir ajansta çalışmaktayım, emlakçı müşterilerimiz çok fazla, bu haberleri onlardan alıyorum tabi ki, aynı müşteriler gerek sosyal medyalarında gerek başka reklam işlerinde ruşça ilanlar vermeye başladılar. rusya - ukrayna savaşının çıkmasıyla bir anda merkeze doğru rusça konuşan toıplulukların akını başlamış, mezitliye doğru dalga dalga savaştan kaçan ruslar - ukraynalılar da buraya sığınmaya ev almaya - kiralamaya başladılar.
  
  haliyle ev kiraları bir anda rusların ekonomisine göre ayarlanmaya başladı. asgari ücret 5500, en ucuz ev kirası 4500, biraz eline yüzüne bakılsın evin derseniz 6000 lirayı gözden çıkarmanız lazım.
  
  900 liraya öğrencilere kiralanan evler olmuş size 4500, 1500 lira kirayla oturan bir çocuğa kira artış zamanı "4500 yapalım hadi senin için 4000 olsun" diyen ev sahibi biliyorum. çok kira odaklı gidiyorum ama bu arada şehirde kürtler, türkler, ruslar, suriyeliler var, devletimiz sağolsun bütün bunların arasında 250.000 dolara vatandaşlık vermeye başlayınca, zengin arap nüfusa da şehre giriş yaptı. suudi arabistan plakalı range rover aracın, trafikte sıkıştırdığı atar gider yaptığı 33 plakalı araçlara çok denk geldim.
  
  ortamı hayal edin, kaçakçısı, ipsizi, sapsızı, zengini, sonrada görmesi 72,5 millet burada.
  
  gelelim depreme, malum gece kabus gibiydi. benim gibi top patlasa uyanmayan adam, gece sitenin kapısına direksiyon hakimiyetini kaybedip büyük gürültüyle giren araç ertesi sabah herkesin gündemiyken duymayan ben, gece vuran ilk depremde uyandım, uyku sersemi duvarları tuttum ev yıkılmasın diye sanki becerebilecekmişim gibi. 33 yıllık ömrümde çok depreme denk geldim hiç bu kadar uzun ve sarsıcı bir deprem hatırlamıyorum. asla bitmedi asla. hatay'da, maraş'ta antep'te doğrudan yaşayan insanları gerçekten düşünemiyorum büyük travma. insanlar can havliyle mersin'e gelmeye başladı.
  
  ilk önce büyükşehir belediye başkanı vahap seçer söyledi, çok yoğun göç var bu şehir kaldırmaz bunu diye, ardından barış atay yazdı mersin'de kiralar arşa çıkmış yapmayın diye. barış atay'ın yaptığı paylaşımda şöyle bir hata vardı sadece 2000 liraya kiraya verilen evleri 10.000 liraya veriyorlar dedi. eskiden kiracı olup o paralara oturan insanlar var, var olmasına da mevcutta üstte belirttiğim gibi kiralık ilanları 6000 liradan başlıyordu zaten o evler bir gecede dediği gibi 10.000 oldular, yetmedi şu an 12-15.000 bandında gidiyorlar.
  
  en son olan 6.2'lik hatay depremi ardından mersin yine çok şiddetli sallandı. henüz yıkım yok çok şükür ancak ağır hasarlı olduğu için boşaltılan binaların haberleri gelmeye başladı bir bir.
  
  bir yanda 72,5 milletten insan, bir yanda korkuyu dehşeti yaşamış depremzedeler, bir yanda adana'da bi deprem olursa bizim evler yıkılır mı diye korkan vatandaşlar, bir yanda fırsatçı ev sahipleri, mersin'in en güzel koylarından tisan imara açılmış hiç bir şey olmamış gibi alüvyon bölgeler doldurularak villalar yapılıp zenginlere satılmaya çalışılıyor, tsunami olur mu sorusu artık problem bile değil, inanılmaz bir kaos, yarının ne olacağını bilen tek kişi yok memlekette.
  
  3.5 yılda şehrin geldiği hali şaşkınlık ve üzüntüyle izliyorum. nerden başlanır, ne çözüm getirilir bilmiyorum ama bu şehir böyle çok fazla devam edemez tahminimce, şimdilerde herkes mersin'in afet bölgesi ilan edilip ohal kapsamına alınmasını istiyor, can güvenliği için, olası bir deprem durumunda maraş gibi, hatay gibi olmamak için muhtemelen ancak bir deprem ile olmasa bile yakında mersin'den büyük düzensiz göçler görebiliriz. yıkım yaşanmamış olsa bile buralarda hayatın çok normal devam ettiği söylenemez.
• demografisi en hızlı değişen ilimiz olabilir. bir şehrin toplumsal anlamda bu kadar hızla değişmesi sorunlara yol açabilir. üstelik burası ülkenin en önemli lojistik merkezi olma potansiyeline sahip. doğu akdeniz odaklı birçok enerji projesinde de bağlantı noktası olarak ön plana çıkıyor.
• istanbul'da yaklaşık 25 yıl kadar kaldım ama orada yaşanan depremler, beni mersin'de hissettiğim depremler kadar korkutmamıştı.
  mesela en son 2019'da yaşanan 5.8'lik depreme, esenyurt'taki 24 katlı bloklardan oluşan innovia 2 sitesinde yakalandım ama oradaki deprem dibimizde olmasına rağmen mersin'de olduğu kadar şiddetli sallanmadım.
  
  şuan mersin'de yeni yapılmış 5 katlı bir binada oturuyorum ve bina, yaşanan 7.8 ile 7.6'lık depremlerde bana hiç güven vermedi. bir de bu depremler bana yaklaşık 270 km, diğeri de yaklaşık 220 km uzakta yaşandı.
  üstelik bazı arkadaşlarımın evi benden daha beter durumda, onların direkt kolonları hasar görmüş. üstteki entryden de gördüğüm kadarıyla tüm mersin'deki binalarda ciddi sıkıntılar olabilir.
  
  zaten bu olaylar nedeniyle toplanıp binanın durumunu öğrenmek için başvuru yaptık. bakalım ne olacak?