• pek çok söylentinin çıkmasına sebep olan deney. millikan deney esnasında bilimsel suistimal yapmakla suçlanmaktadır. buna göre millikan teoriye uygun sonuçları kullanmış diğerlerini elemiştir. millikan rapor edilen damlaların seçilmiş bir grup olmadığını 60 günlük bir periyottaki bütün damlaları temsil ettiğini belirtmektedir. bununla birlikte laboratuvar defterinde 5 ay içinde 175 damla gözlemlediğini yazmış olsa da bunlardan (ulaşmak istediği sonuca uyan) sadece 58'ini rapor etmiştir. tabii bütün damlalar hesaba katıldığında da, o zamanın en iyi sonucunun elde edildiğini belirtmekte fayda var.
    millikan'ın büyük katkısına rağmen master öğrencisi harvey fletcher'ı es geçip makaleyi sadece kendi adıyla yayınlaması da ayrı bir konu.

    ilgili bir başka tartışma konusu da feynman'ın kargo kültü bilim örneğidir.
    millikan hesaplama yaparken havanın viskozitesi için yanlış bir değer kullanmış. doğal olarak sonuç şu an bildiğimiz temel yükün değerinden küçük çıkmış. millikan'dan sonra gelen diğer bilim insanlarının temel yükü ölçme çabalarında çıkan her sonuç bir öncekinden az bir miktar büyük çıkmaya başlamış. şimdiki yüksek değere ulaşana kadar epey ölçüm yapılmış.
    feynman bu noktada soruyor neden bu yüksek (ve doğru) değer anında bulunmadı da böyle beklendi? bilim insanları millikan'ın sonucundan daha büyük bir değer bulduklarında, sonucun yanlış olduğunu düşünerek (çünkü üstad hata yapmış olamaz) tekrar tekrar inceliyorlar. çok yüksek çıkanları (ve aslında doğru olanları) eliyorlar, millikan'ın sonucuna yakın değerleri ise inceleme gereği bile duymuyorlar.

    feynman bu durumun bilim adına utanç verici olduğunu belirtiyor.
  • millikan in 1911 de hazirladigi bir duzenek ile yaptigi deney. bu deneyde dogada yuklerin belirli bir degerde mi yoksa herhangi bir degerde mi bulundugunu,hazirladigi duzenekle yag taneciklerinin yuklerini olcerek belirlemistir.
    deneyde kullandigi duzenekte kondansatorun iki levhasi arasına surtunme veya radyoaktif bir madde sayesinde kısmen elektrik yukleyerek yag tanecikleri birakmis ve hareketlerini bir mikroskop yardimiyla gozlemistir.
  • bir elektronun yukunun hesaplanmasini saglayan deneydir. elektrik yukunun kuantize oldugunu kanitlamistir.
  • hacettepe fizik mühendisliği 3. sınıf ilk dönem kuantum laboratuvarı dersinde yapılan deneylerden birisidir. küçücük bir deney setinde hazneye uygulanan voltajı değiştirerek hareket eden yüklü yağ damlacıklarını gözlemlemek gerçekten de bir eziyetti. her dönem deneyi başarıyla yapan çok az deney grubu olurdu. zaten deneyden sorumlu asistanın elinde daha önceden binbir zahmetle alınmış deney sonuçları olurdu ve bu veriler raporlarını yazabilmeleri için deneyi tam olarak yapamayanlara verilirdi.
  • (bkz: elemanter yuk)
  • aslında oil drop experiment* olarak bilinen ve robert millikan tarafından gerçekleştirilen, bir de nobel ödülü kazanmasını sağlamış deney.

    millikan'a göre yağ damlası deneyi elektronların varlığının "doğrudan ve kesin kanıtı" idi. elektron yükünü ifade eden e'ye kesin bir değer atamaya çalışan bu deney, kuantum fizik için de birçok hesaplamayı mümkün kılacaktı. elektronun yükünü ölçmeye çalışan diğer araştırmacılararalarında bir inç'ten daha az bir mesafe bulunan iki yatay metal plaka arasına toz adar ince su fışkırtıyorlardı. plakaların biri pozitif, diğeri negatif yük taşıyordu. iki plaka arasındaki elektrik alanı arasında düşen damlacık hızını ve damlacıkları yavaşlatmak için gereken elektrik alanının yoğunluğunu ölçerek, elektrik yükünü hesaplayabileceklerini düşünüyorlardı. ancak bir sorun vardı: damlacık halindeki su o kadar hızlı buharlaşıyordu ki sadece birkaç saniye görünür kalıyordu. elektrik yüküne ilişkin kaba bir tahmininin ötesinde bir şey elde etmek zordu ve bu deneyler hiçbir yere gitmiyordu.

    manitoba ovalarında seyahat eden bir trendeyken, millikan'ın bu problemin üstesinden gelmek için aklına bir fikir geldi. ölçülen maddeyi su yerine yağ olarak deneyecekti, çünkü yağ buharlaşmayacak ve böylece ölçüm sonuçları başarılı hale gelecekti.

    --- spoiler ---
    aslında millikan'ın bu deneyde su yerine yağ kullanma fikrini harvey fletcher adında lisansüstü bir öğrencisinden aldığı biliniyor. fletcher'ın ölümünden sonra yarım kalan ve yayımlanmayan otobiyografisinde, millikan'ın science dergisinde sonuçların yayınlanmasından hemen önce fletcher'a, ikinci yazar olması halinde doktoraya kabul edilmeyeceğini yazılı bir kağıtla bildirdiği vakidir. millikan, fletcher'ın doktora derecesini birlikte yapacakları farklı bir deneyde kazanabileceğini söylemiştir. millikan böylece yağ damlası deneyinin tüm başarısını üzerine alacaktı.

    bununla birlikte millikan ona her açıdan zarif davranmıştı; fletcher'ın yeteneklerini geliştirmiş ve fizikteki kariyerini mümkün kılmıştır. ve böylece dindar bir mormon olan fletcher, ölene kadar akıl hocasına meydan okuyamayacağına kabul etmişti.

    kaynak: stephen f. fletcher, “harvey fletcher: 1884–1981,” 1992.
    --- spoiler ---

    zamanla, deney şu şekilde evrildi: bir araştırmacı kutu benzeri bir bölmeye atomizer adı verilen bir aletten ince bir yağ buharı püskürtür; bir ışık huzmesi ile aydınlatılan damlacıklara yakın mesafeden bir teleskopla bakılır. iki yatay ve birbirine paralel plaka arasına büyük bir potansiyel farkı uygulanarak homojen bir elektrik alan oluşturulur. yağ damlaları plakalar arasında sürüklenebilir. voltajı değiştirerek damlalar yükseltilip, düşürülebilir. deney tasarımı şu şekilde

    millikan'ın öğrencisi harvey fletcher deneyi ilk kez denediğinde ve yıldızlar gibi parıldayan havada asılı duran küçük yağ damlalarına teleskopla baktığında heyecanla çığlık atma isteği duymuştu. deneyi saatlerce, gün be gün yapmak için, belirli bir miktar akımda belirli büyüklükteki yağ damlasının yükselmesi veya alçalması için geçen süreyi saymak fletcher için uygun değildi. millikan laboratuvarında geçirilen zaman bir tür işkence gibi görünüyordu. sonuçta, fletcher'ın laboratuvardaki rolü daha genç bir yüksek lisans öğrencisi mervin kelly tarafından devralındı.
  • her bilimsel başlık gibi aptal bir başlığın yarısı kadar bile entry alamamış deneydir.
  • basit bir mekanizma ile küçücük bir yükü ölçebilmektir. ne zaman deneyi tekrar okusam tekrar hayran kalırım.
  • bu deneyi bulan asıl kişi robert andrews millikan'ın öğrencisi olan harvey fletcher'dır. harvey'in fikri bir elektro manyetik alan oluşturularak elektronları bu manyetik alan içerisine göndermektir ve negatif yüklü elektronları bu manyetik alanda asılı kalması veya yer çekimine ters yönünde hareket etmesidir. buraya kadar herşey süperken harvey'ın deneyde yağ yerine su kullanması ve deney yapılan kapalı kazan'ın içersinde su buharı oluşması ya da bulunmasından ötürü deneyden sağlıklı sonuçlar alınamamıştır. kurnaz millikan bu deneyde bütün gözlemleri yaptıktan sonra fletcher'dan habersiz deneyi su yerine yağ kullanarak yapmış ve başarılı olmuştur. günümüzde bu deneyi bilenlerin çoğu fletcher'ın adını dahi duymamışken bu deneyin adı millikan deneyidir.
hesabın var mı? giriş yap