mobbing

• işyerinde verilen ayarin terimsel adı.
• isyerindeki duygu somurusu. kotu niyetli irka, cinsiyete ve cinsellige bagli olmayan taciz sekli. genelde isarkadaslarini dedikodu, utandirma, onurunu kirma, ima yoluyla dokundurma, karsisindakinin inanirliligini azaltmaya calisma ve izole etme yoluyla saglanir.
• reklam ajanslarında uygulandıgı soylenir.
• (bkz: patron/@wrathful lilith) tarzı bi patron düşünün, eşeğin kulaana iyice su kaçırarak, her türlü haltı yemekte, binbir dolap ve dalavere çevirmekte, pisliğin içinde boy vermekte olsun bu. ona buna attığı kazığın haddi hesabı olmasın, çalışanlarının kariyerini, geleceğini tehdit ediyor olsun mesela. şimdi bu zat, bu durumdan haberdar olan çalışanlarına etkisiz eleman muamelesi yapar, elinden tüm işlerini alır, yeni yetme stajyerlere verir, arayıp sormaz, telefonlarına cevap vermez, yüzü olmadığından mıdır nedir, ofise 1-2 aydır uğramaz, onları muhatap alacağı yerde aracılarla haber göndermeye başlarsa, bu da bi nevi sittir git mealinde mobbing oluşturur. bunun ikinci üçüncü level'ında ne var, ne olur henüz yukarıdaki gibi bir incelemeye konu olacak kadar bilinmemekte, merakla beklenmektedir. sonuç daha sonra editlenerek, bu merak giderilecektir.
• duygusal saldiri, ayrimcilik, orgutsel yildirma... ozellikle amerika ve almanya’da son senelerin en dikkat ceken konularindan biri olan “mobbing”, turkiye’de henuz ustune fazla duşulmeyen bir olgudur ki, uzmanlar bu kelimenin tam karşiligi konusunda fikir birligine bile varmamiştir.kavram olarak pek bilinmese de, iş hayatina atilmiş olan hemen hemen herkesin aşina oldugu bir olgu olan mobbing, ingilizcede "orgutsel baski" anlamina gelen “mob” kelimesinden geliyor. turkcede tam karşiligi olmamakla beraber, rutin kullaniminin birine karşi cephe oluşturma, duygusal saldirida bulunma demek oldugu soylenebilir.
  
  mobbing terimi ilk olarak hayvan davranişlarini inceleyen konrad lorenz tarafindan 1960'li yillarda kullanildi. lorenz’in bu kelimeyle tasvir etmeye caliştigi şey, kucuk hayvan gruplarinin buyuk bir hayvana karşi toplu şekilde ataga kalkma durumuydu. konrad lorenz’den sonra ayni terimi peter-paul heinemann cocuklardan kurulu bir grubun yalniz bir cocuga tavir alip zarar vermesini tanimlamak icin kullandi. iki kullanimda da ortak olan şey, grup oluşturan bireylerin tek kalmiş bir bireye zarar vermesiydi.
  
  sonralari, amerika odakli araştirmalarda, orgutsel calişmalarin yurutuldugu egitim birimleri, askeri birimler ya da iş yerlerindeki orgutsel saldirilar icin başka başka terimler kullanilmaya başlandi. okullardaki orgutsel şiddet vakalarinda bullying terimi kullanilirken, iş yerlerindeki vakalara mobbing denmesi uygun goruldu.
  
  bullying, icinde fiziksel şiddeti de barindirirken, mobbing daha sofistike tavirlarin takinildigi, fiziksel degil psikolojik baski ve yildirma politikalarinin benimsendigi iş yeri psikolojilerini tanimlamada kullanilmaktadir.
  
  kaynak: www.insankaynaklari.com
• mobbing'in nedenleri
  
  1. yonetimin mukemmelik arayişi: caliştiginiz ortamin mukemmele yakin olmamasi, calişanlarin size karşi tavir almak icin mukemmel olmamanizi bahane etmesine engel degildir.
  2. etik degerlerin kaybolmasi: etik dişi davranişlarin normal karşilandigi, bazi degerlerin coktan kaybedildigi kurumlar, mobbing’in oluşmasi icin ideal ortamlardir.
  3. orgut yapisindaki radikal degişiklikler: kurumun idari yapisindaki beklenmedik degişiklikler, calişanlar arasinda yeni statu farklari yaratacak, bazi işten cikarilmalar ve yeni işe alimlar calişanlar arasinda tatsizlik yaratacaktir. bu gibi durumlarda da mobbingle karşilaşmak mumkundur.
  4. duygusal zekadan yoksunluk: ozellikle liderlik gorevini ustlenmiş kişilerin calişanlarina karşi takinmasi gereken tavirlar konusunda başarili olamamasi ofis icindeki gerginlikleri tirmandiracak, huzurlu bir ortam oluşmasini engelleyecektir. ote yandan, insan ilişkilerinde başarili olan bir yonetici, mobbing girişimlerini erkenden fark edip onune gecebilir.
  5. iş yerinde maruz kalinan yuksek derecede stres: iş ortaminin ve yapilan işin strese sebep olmasi, calişanlar arasindaki ilişkilerin gerilmesine yol acabilir. işlerini aksatan calişan, digerleri tarafindan tepki gorebilir ya da ustun bir başarisi yuzunden kendisine tavir alinabilir.
  6. iş yerindeki monotonluk: her gun ayni mekana gidip ayni şeyleri yapmaktan sikilmiş kişilerin, sirf rutin hayatlarina biraz renk katmak, dedikodu malzemesi cikarmak, bir şeyle meşgul olmak icin boyle bir yildirma politikasina giriştikleri de gorulmuştur.
  7. orgut bireylerinin genel ozellikleri: orgutsel hareketlere iten unsurlarin dişinda, mobbing’e sebep veren bireysel ozellikleri de gozardi etmemek gerekir. bireyi dişlayan grup uyelerinin bazilarinda kotu kişilik ozelliklerine sahip olma, ayricalikli hak sahibi olduguna inanma, narsist kişilikli olma, digerlerini grup normlarina uymaya zorlama gibi ortak ozellikler gorulmuştur. ancak bu ozellikleri tum grup uyelerine mal etmek yanliş olur. suru psikolojisinin etkisinde kalan bazi kişiler bu ozelliklere sahip olmasalar da digerleriyle ayni davraniş bicimini benimseyebilmektedirler.
  
  kaynak: www.insankaynaklari.com
• medya sektöründe bol cinsel tacizle beraber yaşayacağınız hadise. istediklerini vermezseniz de ister alim olun, nafile. olduğunuz yerde sayarsınız. verenler önünüze geçer sinirlenirsiniz. yaklaşmamak en iyisi.
• türkiye'de pek çok sektörde henüz sadece adı konmamış bir hadise sanırım bu. buna maruz kalan insanlar çıtalarını aşağı düşürür de düşürürler. yöneticinin niyeti kötüyse doğrudan sizin özgüveninize oynar. sorumluluk alabilen, inisitayif kullanabilen kişiler aldıları sorumlulukları, kullandıkları inisiyatfileri..... neyse uzatmayayım işte kalleşliktir bu, yapanın da yanına kalır. maruz kalan kişi sonra gider amelie falan seyredip, içler acısı hallere düşer.
• şimdilerde adına (bkz: duygusal şiddet) de deniyor. yani kişiye eziyet edilmesi, yıpratılması, bulunduğu ortamdan silinip atılması için ille de tekme tokat girişmek gerekmiyor. ayrıca,yıpratma politikası diye adlandırılan bu yöntem sayesinde binlerce insan işten çıkarılıyor veya istifaya zorlanıyor. ev içinde bunu yaşayanlar da soluğu mahkeme salonlarında alıyor.
  üstelik duygusal şiddet sayesinde iş ya da ev hayatını zindana çevirmek son derece kolay görünüyor.
  geçenlerde tv'de izlemiştim;ülkemizde yapılan bir araştırmaya göre 300 kişilik bir psikiyatri kliniğinde bulunanların yüzde 25’i bu sorunla karşı karşıyaymış.
• asirlardir sure gelen ancak son bir kac yilda ismi konulmus ve gundeme gelmis gercekten ciddi bir sorundur. nihayetinde kalifiye isgucunun kaybina yol acan, onemsenmesi gereken bir durumdur sirketlerde.
  
  mobbing'e maruz kalan calisanlarin sikintilarini bir cok yazar arkadas bu baslik altinda inceleyecektir mutlaka. ama ben daha da ciddi bir baska sorundan, haddim olmayarak taktigim isimle mobby dick sorunundan bahsetmek istiyorum.
  
  mobby dick^***, calistigi isyerinde ustlendigi gorevi yerine getirmek icin gerekli zihinsel ve egitsel donanima sahip olmayan, hic bir isini beceremeyen ama buna ragmen bir turlu kendisine aynada bakmayi denemeyip basarisizliginin sucunu diger calisanlara atan kisilere verdigim isimdir. bu insanlar devamli olarak mobbingden sikayet eder ve isyerinde mobbinge maruz kalmasalar supper basarili olabileceklerini iddia ederler.
  
  mobby dickler mobberlardan yani mobbing uygulayan calisanlardan cok daha tehlikeli bir gruptur. zira kendini aslinda basarili zannetmekte ve calisma ortaminda is bolumu oldugunda basarili bir insan oldugu iddiasi ile one atilmaktadir. ama is yapmaya gelince basarili olamayan bu insan, yapilmak zorunda olunan bu isin yapilamamasi nedeni ile musterilere karsi buronun/sirketin vb. rezil olmasina yol actigi gibi bir de bu basarisizliginin nedenini diger calisanlara atmak ve bunu diger calisanlara anlatmak sureti ile buro/sirket icinde de huzursuzluk cikartmaktadir.
  
  bir mobby dickin hazin orneklerinden biri su sekilde verilebilir.
  
  bir musteri/muvekkile bir konuda gorus verilmesi gerekmektedir. bu konunun uzmanlik alani oldugunu iddia eden mobby dick hemen atilir isi alir. ama gerek bilgi, gerek beyin olarak konuya yetersiz kalir ve isin deadline'i gelene kadar bombos oturur. deadline gelir ama mobby dickten ses cikmaz. dogal olarak ustu yada asti olan insanlar bu calisana gelip gorusun neden hazirlanmadigini sorarlar. elinde cok is oldugunu^*, konunun cok detayli arastirma gerektigi^* gibi bahaneler soyler. isin ciddiyeti kendisine hatirlatildiktan ve musteriyi/muvekkili kaybetmemek icin arayip alinan izinlerden ve edilen ozurlerden sonra bu arkadas hic calisamaz olur.
  
  muvekkil/musteri karsisinda ezilip buzulen ust ya da diger calisma arkadasinin yasadigi stres stres degildir de bu beceriksize "bitir artik su isi" demek strestir. hele bir de bu ust ya da calisan bu lafi bir de gergin sekilde soylemisse bizim mobby dicke gun dogar. zira artik olay hakkinda pek bilgisi olmayan diger arkadaslarina buroda/sirkette ezildigini, bilmemkimin kendisine bagirdigini, bu nedenle islerine konsantre olamadigini ve cok basarili olabilecekken basarisiz oldugunu kisacasi mobbinge ugradigini anlatmaya baslar.
  
  mobbing konusu tartisilirken mobby dicklerin de var oldugunu unutmamak gerekir. pedagoglarin uzun yillar soyledikleri "cocukta bir hata varsa bu mutlaka aileden kaynaklanir" gorusu gibi "calisanda sorun varsa nedeni mutlaka isyeri, isverendir ve calisma ortamidir" diye gorus yaratmaya gerek yok.