şifre

• iç çamaşırı gibidir; ortalıkta bırakmayın, düzenli değiştirin, başkalarına vermeyin...
• iddia edilen kullanici oldugunu ispatlamak veya girisi kisitlanmis yerlere girmek icin kullanilan harf ve/veya rakamlardan olusan karakter dizisi. secerken zorlanilan biseydir (bkz: sifre secmek)
• kullanici adi denilen musibetle birlikte cagimizin kanayan yarasi, modern insanin bas belasi. olmaz olsun dedirten...
  
  daha turkiye’de internete evden bile baglanilmayan zamanlarda bir mail adresimiz bir de sifremiz vardi, rahat rahat takilirdik ortamlarda. sonrasinda devir degisti, internet gelisti, mail’den cikti olay, hayata dair her turlu islemi kullanici adi ve sifre girmeden yapamaz olduk. bu sifre belasi batagina da boyle dustum iste.
  
  evet, komplikasyonsuz bir insanin bir kullanici adi ve bir sifresi olur, fazla sorun yasamaz. ama kazin ayagi oyle olmuyor iste. zaman icinde sosyal ortamlardi, banka hesaplariydi cikti, bu sefer nick denen olaya gectik, sifre ayni kaldi ama nick’ler degisip duruyor, netekim sizin kendinize munasip gordugunuz nick halihazirda kullaniliyor olabiliyor. killandiginiz bir takim web sitelerine uye olmak icin baska baska kullanici adi yahut sifreler kullaniyorsunuz, ama aylar sonra yeniden girmeniz gerektiginde hoppalaaaa, neydi ya bu site icin kullandigim sifre diye kalakaliyorsunuz. bu sefer sifremi unuttum bana yenisi gonder islemleri… ki bu islemler sirasinda bilgisayar illa ki ya yavas calisir, ya sistemin size attigi mail saatler sonra gelir, siz o saate kadar yeni bir hesap almis olursunuz.
  
  daha da beteri bu okul hesabi, banka hesabi gibi olusumlar sifrenizi duzenli olarak degistirmenizi ve yeni kullandiginiz sifrenizin son 18 sifrenizle ayni kalmamasini isterler. sifre degistirilir, sonra akilli olayim komplikasyon yapmayayim diye diger butun hesaplarin sifresini de degistireyim dersiniz. ama arada illa ki bir kisim site unutulur, daha kotusu zaman icerisinde unutulan sitelerin hangisi oldugu da unutulur. eski sifreyler giris yapmaya cabalaya cabalaya sifre iptal olur. haydeeee gene yeni sifre islemi baslat. sistemin sana gonderdigi sifre gelene kadar ikrah et, yeni sifreni girmeyi unut. yahut akilli olayim diye yeni kombinasyonu bir kenara not et, sonra nereye not ettigini unut, veya ajandanin bir kosesine yaz, sene bitsin, ajanda cope gitsin, gene mal mal kal bilgisayarin basinda. sifremi unuttum islemi baslat-bekle-yeni sifre al-basa don-yerinde say….
  
  ayrica ornegin bizim dangalak okulun bir takim dangalak sistemlerie girebilmek icin iki degisik hesabimiz var ve kafalarina gore birine bir kullanici adi digerine baska bir kullanici adi vermisler. bir de bu hesaplarin sifrelerini ayri ayri degistirmek gerekiyor. kardesim bendeki de insan beyni nihayetinde, unutuyorum hangisi icin hangi seyi kullandigimi. eh yani isim-sehir-hayvan kombinasyonlari nereye kadar. en son sevgili adi ve dogum tarihi kombinasyonuna kadar dustum yani, hayir cok nefis akilda kaliyor, fakat bu sefer sifreyi vermem gereken arkadaslarima “ehueheeh cok romantiksin” seklinde daga malzemesi oluyorum ki hic hos degil, hem de hic.
  
  ayrica lutfen bir kisim insan evladi cikip firefox’a bilmemneye ezberlet iste demesin lutfen, indir o eli’yle baslayan ve ana avrat duz giden cumleler kurabilirim netekim. kosullar geregi uc ayri bilgisayar kullaniyorum, bazi hesaplara bazilarindan girmemis oluyorum… anladiniz siz gerisini. ve de bazen acik unuttugum bilgisayar kendi kendine update’ler yapip siliyor o ezberlettigim seyleri. ki bugun aksam ustlerinde yasadigim sey diye not dusmek isterim sunu da suraya. (bkz: cinnet)
  
  artik dogar dogmaz kicimiza barkod mu takacaklar, parmak iziyle mi girecegiz butun hesaplarimiza, butun girip ciktigimiz siteler control mu edilecek, umrumda degil, ne yaparlarsa yapsinlar beni bu dertten kurtarsinlar kardesim! bu ne be? polis devletse polis devlet, beynim donmus corbaya, benim daha onemli islerim dertlerim var su dunyada. yetti be yetti!
• bilen için anahtar, bilmeyen için kilittir.
  
  bir bilgiyi, bir zenginliği canı isteyen herkes alamasın; liyakati ya da hakkı olan alabilsin diye konmuş olan bir sırdır.
  
  bir sırrın kıymetini belirleyen şey ise, bilinmesi halinde insana ne kazandıracağı hususudur. kazanç ne kadar büyükse, sır ya da şifre o denli değerli. dolayısıyla insandaki merak hasletini uyandıran asıl mevzulara gelir takılır insanın aklı. misal olarak, kuran-ı kerim'in şifresi gibi iddialı bir çıkış insanların ilgisini fazlasıyla çeker.
  
  işte tam da bu noktada bir arkadaşımın seneler evvel verdiği bir örneği zikretmek yerinde olur sanırım.
  
  pırlantalarla, elmaslarla, altın simli ipliklerle ve değerli daha birçok mücevheratla işlenmiş, ayrıca hüsn-ü hat sanatıyla yazılmış bir kuran-ı kerim olsun.
  bu kuran-ı kerim'in başına bir sarraf, bir hattat ve bir de sadece okuduğunu anlayan bir adam gelsin. kuyumcu zat taşların değerinden ve süslemelerden etkilenir, başı döner. hattat ise yazıdaki ahenge bakarak mest olur. okuduğunu anlamaya çalışan diğer üçüncü adam ise sadece anlamaya odaklanır. "hiç düşünmez misiniz" diye soran cümlelere bakarken, diğer iki adamın yaptıklarına anlam veremez. zira kitabın değeri mücevherinde ya da harflerinin çeşidinde-yazılış şeklinde değildir. içindeki manayı idrak ettikçe, beti benzi atar. kah ümitlenir, kah korkar. kitabın asıl değeri, sonsuz hayattır çünkü. müjdesi insanın aklının alamayacağı kadar büyüktür.
  
  şifrenin belki de en güzel saklanmış halidir. çünkü ortadadır. sadece gerçekten arayan, sonsuza kavuşmayı isteyen insan gelip alsın diye; sır, şifresiz olarak beklemektedir.
• akılda tutulur. (bkz: cesedimi çiğnemen gerek) ola ki, bir kenara yazarsan da şifre olmaz. hemen hırçınlaşma, kavuşunca da sevda olmuyor biliyorsun.
• virüs ya da başka sebeplerden dolayı değiştirmek zorunda kalan takıntılı kişilerin çok kötü ve kalın bir şekilde küfür etmelerini sağlıyor.
  lan ne güzel senelerdir bütün şifrelerim aynıydı, yani öleceksem olsam sanki aklıma ilk önce kelime şehadet değilde şifre gelecekmiş gibiydi. bugün bazı bir takım şerrefsiz virüsler yüzünden değiştirmek zorunda kaldım. ayrıca bu virüse çare bulamayan o kadar hekır'ın da ta buradan oraya kadar götüne koyim.
  
  şiişş lan bi dakka siz şimdi sövdüm diye yine bir savaş başlatıp, hemen dadanırsınız, size demedim olm, türkçe bilenler hariç, yabancıların götüne koyim. ^*
• yaşantımızın en boktan parçalarından biridir kendisi.
  
  20'li yaşlarında çalışan/y.lisans yapan ortalama bir insanın şifre kullandığı şeyler şunlar:
  
  *şirket e-maili/resmi e-mailinizin şifresi (en az 8 karakter, ayda bir değişir)
  *gayrıresmi e-mail (en az 8 karakter, isteğe bağlı değişir)
  *sosyal paylaşım siteleri facebook, twitter, ekşisözlük vs.. (her biri 6-10 karakter, isteğe bağlı değişir)
  *kredi kartınızın pin kodu (4 rakam, değişmez)
  *internet bankacılığı parola (8 karakter, değişmez)
  *internet bankacılığı şifre (6 rakam, ayda bir değişir)
  *işyerine ait elektronik sistemler (4-10 karakter, isteğe bağlı değişir)
  *ösym şifresi (en az 6 karakter, isteğe bağlı değişir)
  *e-devlet şifresi (en az 8 karakter, isteğe bağlı değişir)
  *üniversite kayıt sistemi şifresi (en az 6 karakter, isteğe bağlı değişir)
  
  bunların bir kısmı için aynı şifreyi kullanmak mümkün olsa da, kimi sayılardan oluşup, kimi özel karakter gereksindiğinden, kimi karakter üst sınırı koyup kimi alt sınırı koyduğundan tamamı için yapılamıyor. zaten götlüğün bini bir parayken her yere tek şifre kullanmak pek güvenli de olmaz herhalde.
  
  e hele bir de her ay şifre yenileme zorunluluğu getirenlerini hesaba katınca;
  
  -ya kendinizce bi algoritma üreteceksiniz de tarihten ottan boktan çıkartabileceksiniz şifrenizi,
  -ya bi kenara yazıp, bulan adam mevzuyu çakmasın diye onu da kendi anlayacağınız şekilde yazacaksınız,
  -ya da zikiniz t.şağınıza denk bi şekilde üç beş şifreyi döndürüp dolaştırıp sonra benim gibi zırt pırt unutup kafayı yiyeceksiniz.
  
  bu esnada da unuttuğunuz şifre için şifremi unuttum butonunu kullanacak, orada zittin sene önce seçtirilen sikko güvenlik sorusunun da cevabını unutacaksınız. haliyle akılsız başınızın cezasını ayaklarınız çekecek.
  
  ama yenicem lan seni zalım modern dünya... bu son lan. algoritmanın kıralı geliyo artık!
• belli bir mantığa göre belirlenmelidir. örneğin, tüm kredi/bankamatik kartlarının ilk iki rakamının birer fazlası ve son iki rakamının birer eksiği gibi. böylece her kart için tek şifre değil çok şifre olacağı gibi, her bir şifreyi tek tek ezberlemeye de gerek olmayacak, çünkü tek şifre mantığı ile tüm şifreler her an bilinebilecektir.
• teknolojinin insanın başına açtığı en büyük beladır. tüm hayatımız, çeşitli karakter ve uzunluktaki bu şifrelerden ibaret. e-mail şifresi, ösym şifresi, banka kartları şifresi, pin kodu, güvenlik kodu, mhrs şifresi, sitelere giriş yapmak için gereken üyelik şifreleri(mesela ekşi sözlük)...
  kişisel bilgilerimiz yanlış ellere geçmesin diye bir yerlere kaydetmekten çekindiğimiz bu şifreleri, doğru yerde doğru zamanda hatırlamak her yiğidin harcı değil.
  unutulan şifreler, genellikle cevaplarını hatırlayamadığımız garip güvenlik soruları yüzünden kabusa dönüşüyor(çocukluk kahramanınız, ilkokuldaki en iyi arkadasınız vs). mesela hatalı girişler yüzünden, bir keresinde atm'ye kartımı kaptırdım, bir keresinde de gsm hattım bloke oldu. son olarak bugün de, bir türlü hatırlayamadığım ösym şifrem yüzünden, zar zor yetiştiğim yakındaki bir liseden bir saat sıra beklemek suretiyle yeni bir şifre edindim. her yerde aynı şifreyi kullanayım diyorum ama pek mümkün olmuyor. kimi max. 6 karakter ister, kimi min.8 karakter; kimi özel karakter ister, kimi en az bir rakam. bitip tükenmez bu istekler yüzünden bu şifre işine bir standart getirmek mümkün değil.
  şahsıma ait şifrelerin hakkından zar zor gelirken, bir de bilgisayardan anlamayan yakınlarımın şifreleriyle ilgilenmem gerekiyor. cep telefonumda 10'dan fazla kişiye ait tc. no ve şifreler mevcut. tabi güvende olsunlar diye bu bilgileri kaydettiğim kısma da şifre koydum. anlayacağınız iyice paranoyak oldum.
  demek ki, şifresiz bir hayat düşünmek mümkün değil. hızla yaşlanıyorum ve "hatırlamak" eylemi bu yorucu hayat şartlarında benim için günden güne zorlaşıyor.
  ne diyeyim ki, alzheimer olmaman ve şifresiz kalmaman dileğiyle canım türkiyem.
• anagramı gibi, ait olduğu şeyi koruyan bir şeriftir.