sine qua non

• tam hali "conditio sine qua non" olan ve türkceye yaklasik olarak "olmayisin gerekcesi" diye cevrilebilecek latince önerme. halen düzeltmelere tabi tutularak dogal ve toplumsal bilimlerde, kosul ile olay arasindaki nedensellik baginin kurulmasinda kullanilir. formülü söyledir: bir olay icin, yok sayildiginda olayin ortadan kalktigi her kosul nedenseldir. daha acik ve senli benli bir anlatimla, "yapmasaydin olmayacak miydi?" eger olay olmayacak idi ise yaptigin nedenseldir, ancak olay gene olacak idi ise nedensel degildir.
  bu kuramin en sakat yönlerinden biri, hukukta cok anilan su absürd örnektir: diyelim abuzittin de (a), burhanettin de (b) birbirinden bagimsiz, cenabettin'in (c) ickisine öldürücü dozda zehir katiyorlar. eger a ickiye zehir katmasaydi, b de öldürücü oranda zehir kattigindan c gene ölecekti, yani bu formüle göre a'nin hareketi c'nin ölümü icin nedensel degil. fakat ayni sey b icin de gecerli, cünkü bu sefer de a'nin ickiye kattigi zehirden dolayi c gene ölecekti. e, ne oldu? ortada hic kimsenin neden olmadigi bir ölüm vakasi var! formülün buradaki tikanikliginin önüne yeni bir önerme ile gecilmekte: eger bir olay icin iki kosul var ve bunlar birbirine alternatif olarak yok sayildiginda olay ortadan kalkmiyor, fakat ikisi birden yok sayildiginda ortadan kalkiyorsa iki kosul da nedenseldir.
• ursula k leguin in karanlıgın sol eli kitabının ilk sayfasında yazan soz obegi.
• cumle i¢inde kullanmak 'conditio sine qua non'^* ile daha kolay.
• elzem olan, olmazsa olmaz şart.
• (bkz: olmazsa olmaz) anlamına gelen latince deyiş.
• hukuk fakulteleri basketbol turnuvalarinda bu ismi tasiyan bir takim illa ki bulunur.
• bazı akitlerde öyle şartlar vardır ki, söz konusu şartlar gerçkleşmediği vakit akit hiç doğmamış olur.çünkü söz konusu şartlar o akit için sine qua non'dur, yani olmazsa olmaz niteliğindedir.
• (bkz: mutemmim cuz)
• (bkz: olmazsa olmaz)
  (bkz: mütemmim cüz)
  (bkz: vazgeçilmez koşul)
  (bkz: bir şeyin olması için koşut)
• bizcesiyle lazım-ı gayrı müfarık anlamına gelir.