• en uzun gün olması sebebiyle çok sevdiğim ama günlerin kısalmaya başlamasına sebebiyet vermesiyle de hiç sevmediğim gündür.
  • 21 haziran.. kimine göre sıradan bir gün, kiminin doğum günü, kiminin ölüm günü, yıl dönümü.. ama benim için korkulu bir gün.. çok değil son 4 senedir korkarım her 21 haziran'dan.. başıma her ne geldiyse kaldıramadığım, hep bu günde geldi.. şu yabancıların 13 takıntısı gibi oldu bende.. 20sinde başlar bir gerginlik.. ne olur kırılsın bu zincir diye diye beklerim gardımı alıp ne olacak diye.. sağolsun bu sene de şaşırtmadı beni.. üstümden şöyle bi silindirle geçiverdi.. gitti.. yanında yine benden bir şeyler götürerek.. belki bir güne atmamalı tüm suçu ama neden hep bu tarih? 4 sene önce hatrlıyorum bu tarihti.. arkadaşımın doğum günüydü hediyesini almıştım bi cafede bekliyordum.. çok geç kalınca defalarca aradım ama nafile açan yoktu telefonu.. sonra telefonum çaldı.. doğum günü ölüm günü olmuştu.. her 21 haziran buruktu artık benim için ama sadece bu yeterli değildi.. yine bir 21 hazirandı trafik kazasında kaybettiğimde çok sevdiğim bir insanı.. ve bu sene de geleneği bozmadı, bu kez kimse ölmedi çok şükür ama benden neler gitti hesabını hala yapamadım.. insanlara güvenimi kaybettim bu kez, kimseyi sevmemek üzere yeminler verdim kendime.. bu sene de ailemden sonra en güvendiğim insanı kaybettim , dedim ya ölüm yok en azından cismen.. ölüm gibi bir şey oldu ama görünürde kimse ölmedi.. isim değiştirdi sadece ölüm.. sanırım bu kez ben öldüm..
  • 21 aralıkla, 21 haziran kıyaslandığında siyah olandır. en uzun gündür sözde ama artık günler kısalır, garip 21 aralık ise lanetlenir ama umudun, yenilenmenin, yükselmenin tarihidir. 21 haziran ise zirvedeyken, fast food a abanıp şişen bir rock yıldızıdır.
  • tam 21 sene önce bugün sabahlamıştık, ilk defa, muhabbet ederek bahçede. göz açıp kapayıncaya kadar geçiveren bu kısa an için, gerekçe romantizmdi. takvimi saati unutacak kadar alıktım pardon aşıktım:)) meğer en kısa geceymiş, gündüzünü değerlendirememişiz.
  • en uzun günümüz böyle olsun.
  • genelde 21 haziran olan yaz gündönümü, kardeşi kış gündönümü ve kuzenleri sayılabilecek ilkbahar ve sonbahar ekinoksu ile birlikte astronomik açıdan dört önemli başlangıç noktasıdır. örneğin yaz gündönümü güneş ışınlarının yengeç dönencesine en dik, ekvatora en uzak geldiği saniyedir. bu olayı basite indirgeyerek şöyle açıklayabiliriz: dünya 365 günlük yörüngesinde ilerlerken eksenin üst ucu (bilindiği gibi dünya ekseni ortalama 34 derece eğiktir) güneş'e doğru en yatık durduğu ana yaz gündönümü denir. bu andan itibaren kuzey yarıkürede yaz mevsimine, güney yarıkürede ise kış mevsimine girilmektedir.

    ekinokslar ve gündönümleri, geçmişin en popüler pagan bayramlarıdırlar. ülkemizde ilk bahar ekinoksundan başlayarak sırası ile ostara, litha, mabon ve yule adını almaktadırlar. eş deyişle pagan bayramlar bilimsel anlamları olan somut astronomik noktalardır. bu dört tarihten başka 1 şubat - ımbolic, 1 mayıs - beltane, 1 ağustos - lughnasadn ve 31 ekim - samhain bayramları da kutlanır. pagan bayramlar binyıllardır çeşitli coğrafyalarda farklı adlarla ama benzer şekilde kutlanmaktadırlar. örneğin kürt bayramı olarak lanse edilen ilkbahar ekinoksu ilkçağlardan beri en fazla persler tarafından kutlanmıştır. günümüz iran'ında yeni yıl, yani senenin başlangıcı olan tarih, hala nevruz günü olarak kabul edilir. eş değişle iranlılar 31 aralık yerine 21 mart'ta yeni yıla girerler. paganların beltane yani 1 mayıs günleri ise may day olarak hıristiyanlık öncesinde bile kutlanmış olan bir pagan bayramdır. 4 mayıs 1886 haymarket olayı ardından sosyalistlerce işçi bayramı'na çevrilmiştir.

    yaz gündönümü pagan bir bayram olarak william shakespeare'e bir yaz gecesi rüyası'nı yazması için ilham vermiştir zaten eserin orijinal adı "yaz gündönümü gecesi rüyası", a midsummer night's dream idir.

    yaz gündönümü pagan bayram olarak en fazla roma imparatorluğunda dikkat çekmiştir. 20 haziran'da summanus adlı tanrıya adanmış ünlü bir festival var: summanalia... bu bayramda kadınlar hem kendileri yemek için, hem de tanrıya bir çeşit kurban olarak sunmak amacıyla bal, süt ve undan yuvarlak ve çark şeklinde kek ve kurabiyeler yapıyor. kurabiyeler güneş diskini sembolize etmekte. o dönemde baş tanrı jüpiter (ki, antik yunanlılar ona zeus diyorlar). jüpiter gök gürültüsü ve yıldırımları yönetiyor... summanus ise baş tanrı jüpiter'in karşıtı bir tanrı: o geceyi ve gece yıldırımlarını yönetiyor.

    peki neden gece ve yıldırımlarla ilgili bir tanrıya güneş diskinden yapılmış kurabiye armağan ediliyor ve bayramı güneşin en dik geldiği gün?

    çünkü summanus aslında bambaşka bir tanrı!

    aslında o bir etrüsk tanrısı. diğer pekçok roma tanrısı gibi etrüsklerden alınıp nitelikleri değiştirilmiş.

    etrüskler, romalılardan çok önceleri bölgede parlak bir uygarlık kurmuşlar. metal, özellikle altın işçiliğinde, şarapçılıkta, mimarlıkta ve ticarette çok başarılılar. zenginlikleri, tüm akdeniz ülkeleri ile bağlantıda olmalarına dayanıyor.

    en çarpıcı özellikleri kadın-erkek ilişkilerinde izlenmekte: kadınlar oğullarına kendi adlarını verebiliyorlar. toplumda kadının yeri çok yüksek konumda. tüm sosyal olaylarda kadın yer alıyor. stadyumda daima erkeklerle yan yana. roma ve grek kültürü kadınları ile aralarında radikal farklılıklar var.

    etrüsklerin nereden geldikleri hakkında hala spekülasyon yapılmakta olsa da genelde anadolu'dan geldikleri düşünülüyor. örneğin herodot, tarih adlı eseri 1. bölüm 94'de lidya'daki on sekiz yıl süren kıtlığı anlatmış ve sonunda aralarından bir kısmının yeni bir diyara göç edişlerinden söz etmiş:

    herodot - tarih 1:94
    "böylece ülkeden çıkmak üzere ayrılmış olanlar izmir'e indiler, orada gemiler edindiler, işlerine yarayacak şeyleri yüklediler, bir yurt ve yaşama çaresi peşinde kıyı kıyı dolanıp, sonunda umbaria'ya yanaştıkları güne kadar denizlerde gezdiler; orada kentler kurdular ve torunları bu gün de orada oturmaktadır."

    etrüskler hakkında bir ilginç tez de etrüsklerin türk oldukları hakkında! bu teoriye en başta ulu önder atatürk inanmış ve onlarla ilgili birçok araştırma yapılmasını emretmiştir.

    summanus birçok araştırmacıya göre anaerkil kökenli bir tanrı; çünkü bayramlarda kek/çörek yapma geleneğinin çıkışı fenike aşk, bereket ve tahıl tanrıçası astarte'dir. astarte yakındoğuda çok popüler olan seks tapımı ayinleri ile ünlü bir bereket tanrıçası. yahudilik yüzyıllarca anaerkil inançlarla savaşmış, üstelik sadece düşünsel düzeyde değil, "fiilen" de savaşmış: musa'nın mısır'dan çıkarttığı ve "seçilmiş" olarak tanıtılsalar da aslında bilim insanları tarafından sınırlardan içeri alınmayan göçebe mevsimlik işçiler oldukları ortaya çıkmakta olan topluluk yurtsuz şekilde yıllarca ilerlerken ve yerleştikleri topraklarda yüzyıllar boyu yakın doğu'nun -uygarlıkları ve zenginlikleri ile tanınan- anaerkil krallıkları ile savaşmışlar.

    astarte bu krallıkların en önemli tanrıçası. yahudilik tarafından öylesine lanetlenmiş ki, astarot adıyla erkekleştirilmiş de!...

    oysa astarte'nin öncel hali babil aşk tanrıçası iştar. onun da önceli "sümer'in süsü, neşesi" olarak tanınan aşk tanrıçası güzeller güzeli inanna... genelde elleri ile iki göğsünü tutmuş olarak betimlenmiş. hatta hititlerde bile ona rastlanıyor.

    astare tapımında, bayramlarda yemek ve tanrıçaya sunmak için, içine uyarıcı otlar ilave edilerek kekler ve pideler pişirilmesi uygulaması var. bu o kadar sevilen bir uygulama ki, yahudiliği kabul ettikleri halde yüzyıllar boyu zaman zaman paganizme dönmek isteyen halkın en önemli baş kaldırısı bu konuda olmuş: yahudalılar hz. yeremya'ya karşı gelip "gök kraliçesi" dedikleri astarte'ye pideler pişirme geleneğine dönmek istediklerini haykırmışlar.

    tevrat, yeremaya 44:
    15 karılarının başka ilahlara buhur yaktığını bilen erkekler, orada duran kadınlar, mısır'ın patros bölgesinde yaşayan bütün halk -ki büyük bir topluluktu- yeremya'ya şu karşılığı verdi:
    16 “rab'bin adıyla bize söylediklerini dinlemeyeceğiz!
    17 tersine, yapacağımızı söylediğimiz her şeyi kesinlikle yapacağız: gök kraliçesi'ne (astarte) buhur yakacak, atalarımızın, krallarımızın, önderlerimizin ve kendimizin yahuda kentlerinde, yeruşalim sokaklarında yaptığımız gibi ona dökmelik sunular dökeceğiz. o zamanlar bol yiyeceğimiz vardı, her işimiz yolundaydı, sıkıntı çekmiyorduk.
    18 oysa gök kraliçesi'ne buhur yakmayı, dökmelik sunular dökmeyi bıraktığımız günden bu yana her yönden yokluk çekiyoruz; kılıçtan, kıtlıktan yok oluyoruz.”
    19 kadınlar, “evet, gök kraliçesi'ne buhur yakıp dökmelik sunular dökeceğiz! kraliçe'ye benzeyen pideler pişirip kendisine dökmelik sunular döktüğümüzü kocalarımız bilmiyor muydu sanki?” diye eklediler.

    astarte zaman içinde önce bahar tanrıçası eostre'ye dönüşüyor... sonra da isa'nın çarmıha gerilişinin 3. günü olan hıristiyanlık bayramı easter, yani paskalya'ya... yine de tam olarak yok edilemiyor kek çörek pişirme geleneği... hala paskalya'da çörekler pişiriliyor... ama paskalya çöreği deniyor artık adına...

    summanus'a dönecek olursak ciçero de divinatione, 1. kitap, 10. bölümden öğrendiğimize göre roma imparatorluğunda sumanus jüpiter'den daha fazla sevilmiş, çok daha fazla saygı duyulmuş. bu durum ise gazaplı tanrıyı kızdırmış ve bir gün tapınağının tavanındaki summanus heykeline bir yıldırım isabet etmiş, heykelin kafası kopmuş... kaybolmuş.

    insanlar ise yine de vaz geçmemişler summanus'tan; iö 278 yılında, atlı araba yarış sahası olan circus maximus'ta ona özel bir tapınak yapmışlar... tam 20 haziran'da... ve o günü adına bayram ilan etmişler.

    ancak 197 yılında bu sefer tapınağa yıldırım düşmüş! summanus'un italya'da bir dağı da var: monte summano. dağın tepesine ise hala sıklıkla yıldırımlar düşüyor.

    kaynak: janus.com'a teşekkürler.
  • türkiye'nin herhangi bir yerinin, güneş ışınlarını, öğlen vakti, ekvator'dan biraz daha dike yakın açıyla aldığı tarih.
    gündüz vakitleri de ekvator'a göre saatlerce uzundur ayrıca bu tarihte.
  • kuzey yarımkürede en uzun gündür, yazın başlangıcı ve yazın ilk günüdür.

    kuzey yarımkürede, en uzun gün olan 21 haziranın öğle saatlerinde (yani hemen hemen şu saatlerde), tüm yıl boyunca görüp görebileceğiniz en kısa gölgeler oluşur.
  • doğmak için güzel bir gün*. güneşin bile batmak istemediği gün.
  • yazin bittigi tarih benim icin.

    ya da, yazin bitimine yapilan geri sayimin baslangici...
hesabın var mı? giriş yap