osmanlı ve dünya

• kemal karpat'ın kitabı. bundan küçük bir alıntı:
  
  osmanlı^* türklerinin arap toplumu üzerindeki egemenliği, arap ve müslüman uygarlığının daha ileri noktalara doğru ilerlemesini önlemiş hatta sahip olduğu canlılığı yok etmiştir.
  
  osmanlı üslubunda camilerin kubbeleri ve zarif, ince, uzun minarelerinden, sonraki dönemin sağlam kışlaları ve hükümet konaklarına kadar binalar; istanbul'un ve taşra başkentlerinin eski ailelerinin, dağ köylüleri veya bedevilerin daha az iyi olmayan ama değişik tarzdaki tavırlarından çok farklı olan resmi ve özenli tavırları, sadece türk siyasetçileri arasında değil, bağdat, kahire, amman, tunus'taki saraylarda devrimden önce mısır'ın eski devlet adamları arasında suriye, ırak ve bazı balkan ülkelerinin eski milliyetçi liderleri arasında tanımlanması güç ama neredeyse günümüze kadar sürmüş olan belli bir hükümet etme ve siyaset^* tarzı:
  
  1. sabırlı ve ihtiyatlı olmak.
  2. dikkatli bir şekilde bir kuvveti başka bir kuvvet karşısında hepsini birden nötralize etmek amacıyla dengelemek.
  3. düşmana kendini yiyip bitirmesi^** için zaman ve faaliyet alanı bırakmak.
  4. karşıdakine nereye kadar gidebileceğini test etmek, eğer çok aşırı gitmişse kendine her zaman paçayı kurtarma^* payı bırakmak.