clinamen

• lucretius özgürlük olarak clinamen'i seçer. şöyle der lucretius:
  
  aşağılara doğru atomlar
  yol alırken ağırlıklarıyla, belirsiz yerlerde
  ve zamanlarda öylesine ufaktır ki sapmaları,
  yön değişmesi bile güç denir bunlara.
  bu sapma da olmasa her şey dökülürdü boşluktan
  tekdüze bir koşutlukla, yağmur damlaları gibi ne çarpışma, ne vurması atomun üstüne. doğa hiçbir şey yaratamazdı kısaca bunlardan...
  ama insan kafasında her edimini önceden saptama gibi
  içsel bir zorunluluk yoksa, hepten edilgen değilse hele,
  gösterdikleri sapmaya borçluyuz bunu atomların, belirsiz zamanlarda ve yerlerde.
  
  lucretius, evrenin yapısı, çev. tomris uyar, turgut uyar, istanbul: hürriyet, 1974 s. 58, 60.