demir kubbe

• 7 ekim 2023 hamas'ın israil'e çıkarma yapması sırasında ve sonrasındaki saldırıları engellemede yetersiz kalmış hava savunma sistemi.
  
  demir kubbe, ya da daha bilinen adıyla iron dome, herhangi bir hava savunma sistemi değil, batı halklarının savaşlara bakış açılarını temelden değiştiren bir girişim. israil halkı, hamas kontrolündeki gazze ve hizbullah kontrolündeki güney lübnan arasında kalmalarına ve buralardan atılan çok sayıda füzeye rağmen hayatlarını sanki bir savaş yokmuş gibi geçiriyorlardı. bunu gören batı halkları, kendilerinin de benzer bir sisteme sahip oldukları inancı ile sınırları gizli gizli geçen islamcı teröristler haricinde hiç kimsenin kendilerine dokunamayacaklarını düşünüyorlar. bu düşünce yapısı, batı devletlerinin rusya ukrayna savaşı'na tepkilerini de etkiledi.
  
  ama kazın ayağı öyle değil. yani belki bir ara öyleydi ama intihar drone'ları çıktığından beri öyle değil.
  
  aslında hava savunma sistemlerinin istihbarat yetersizliği durumlarında drone ağırlıklı saldırılarda ne kadar etkisiz kaldıklarını 14 eylül 2019 suudi arabistan dron saldırılarında görmüştük. bu olay tekil bir olay gibi algılandı.
  
  hatta 2010'dan beri abd'de bir savaş oyunu sırasında iran kuvvetlerini kontrol eden bir komutanın drone'larla abd donanmasına ağır kayıp verdirdiği bir komplo teorisi olarak spam klasörüne gelir. böyle bir savaş oyunu oldu mu olmadı mı bilmiyorum ama uydurma bile olsa demek ki birileri uydurabilecek kadar geleceği görmüş.
  
  şimdi yarı teknik bir kaç şey paylaşayım.
  
  hava savunma sistemleri sadece radardan ve fırlatıcıdan oluşmaz. yukarıdan düşman aktivitelerini göz kırpmadan izleyen uydular ve uçaklar da vardır. rusya ya da ukrayna gibi füzelerini^*** uçaktan^** bırakan ülkelere karşı hava savunma sistemleri düşmanın kullanabileceği üsleri saniye saniye izler, uçak daha yerdeyken uçağı izlemeye başlar. böylece uçağın nerede olduğunu, füzeyi nerede bıraktığını bilir. yani bütün gökyüzünü tarayıp füzeleri bulmak mümkün olsa da olası değil.
  
  yerden fırlatılan füzeler de özellikle ilk fırlatıldıkları anda ciddi bir ısı izi bırakırlar. bölgeyi izliyorsanız nereden fırlatıldığını anında bilirsiniz.
  
  işte bu dediklerimin hiçbirisi drone'lara işlemiyor. 50 kg'ye kadar da patlayıcı taşıyabilen intihar drone'larını sadece üsleri izleyerek tespit edemezsiniz. her asfalt yolu, her bodrumu, her garajı izlemeniz lazım. bu da mümkün değil.
  
  tabii bu drone'lara karşı da önlemler var. eğer rusya ya da ukrayna gibi spesifik askeri hedefleri vurmak isteyen bir düşmanınız varsa bu hedefleri elektronik harp yöntemleri ile koruyabilirsiniz. gps'i karıştırabilirsiniz, jammerlarla haberleşmeyi kesebilirsiniz ya da olmaması gereken bir haberleşmeyi tespit ederek drone'un yerini saptayabilirsiniz.
  
  ama eğer düşmanınız ilgili füzenin tel aviv gibi geniş bir yerleşim yerinin herhangi bir yerine düşmesiyle mutlu olacaksa bunu sadece pusula ve hız ölçer ile yapabilir. hangi açı ile kaç km gittiğini hesaplaması yetecektir. bu drone'lar hiç kimseyle haberleşmeyeceği için de elektronik harp yöntemleri pek bir işe yaramayacaktır.
  
  tabii bir de saturasyon olayı var. hava savunma sistemlerinin aynı anda takip edebilecekleri hedef sayısı sınırlıdır. bu hedefi geçerseniz hava savunma sistemlerini delebilirsiniz. belki füzelerle bu daha zordu ama drone'lar o kadar ucuz ve kullanılmaları da o kadar kolay ki en basit devlet dışı aktör bile bunlardan yüzlerce elde edebilir.
  
  bu sebeple rusya ve ukrayna düşmanın belli saldırılarının durdurulamamasını kabullenmiş durumda. kademeli bir savunma anlayışı ile kritik hedefleri nokta savunma sistemleriyle koruyorlar. ukrayna rusya'nın sayısız drone'una bir önlem alamadığı için de en geride flakpanzer gepard gibi birinci körfez savaşı sonrası demode olmuş bir sistemi kullanıyor. demode dediğime bakmayın, o dönemin şartlarında demodeydi. bugün intihar drone'larına karşı gayet başarılı bir yaklaşım.
  
  düşmanın ara ara hedeflerine ulaşabileceği önkabulü israil'in demir kubbe'ye yüklediği anlamla doğrudan çelişiyor. ukrayna'da şu anda normal bir hayat sürülmüyor mesela, insanlar sürekli sığınıklara gidip geliyor ve bunu da kabullenmiş durumdalar. israil ise demir kubbe ile sivil hayatın savaştan etkilenmeden akmasını arzuluyordu. böyle bir şey, güçlü devletlerin desteklediği güçlü bir devlet dışı aktörle düşmansanız artık mümkün değil.
  
  buna itiraz edenler çıkabilir elbette. hava savunma sistemlerinin drone'ları da dikkate alarak geliştirilebileceğini iddia edebilirler. elbette hava savunma sistemleri de gelişir, ama drone'lar kadar hızlı gelişemezler. bu bahsettiğim yeni bir trend değil. kaleler toplar kadar hızlı gelişemediği için insanlar artık sur örmüyorlar. gemilerin zırhları füzeler ya da torpidolar kadar gelişemediği için zırhlı^* çağı bitti, uçak gemisi çağı başladı. hava savunma sistemleri de ne kadar gelişirse gelişsin drone'lar kadar gelişemeyecekler.