de la grammatologie

• derrida'nin en önemli eseri. bu kitap derrida'nin bütün düsünce sistemi icinde en önemli yerlerden birine sahiptir. yapi sökücü elestirinin temelini olusturur. sanirim türkceye cevrilmemis su ana kadar. kitapta bircok dil ve yazi üzerine düsünmüs ve yazmis insanin eserlerine yer verir. ya onlarin, kendince eksik kalmis yönelerini tamamlar ya da yapi sökücü bir okumasini yapar, ki eksik yerleri tamamlarken yaptigi sey yine bu okumanin bir sonucudur.
  
  kitap en basit haliyle, yazinin dilin (söylem ya da , speech/rede) bir türevi olmadigini iddia eder. derrida'dan önceki dil filozoflari kabaca dilin bir bütün oldugunu ve yazinin sadece dilin bir türevi oldugunu bazen de dili tamamlayici ek bir olgu oldugunu iddia ederken, derrida bir seyin tamamlanmaya ihtiyaci varsa bir bütün olmadigini ve "tamamlayan sey" diye kenara atilan olgunun da en az tamamlanan kadar önemli oldugunu iddia eder.
  
  cok basitinden eskiden the times literary supplement'i tamamiyla laf olsun diye verirmis, cünkü edebiyat fasafiso gözüyle bakilirmis. o yüzden de "supplement"^{* *} olarak adlandirilmis zaten. ama su an the times'in en önemli parcalarindan biri ve sadece bu yüzden the times alan insanlar var. yani, "supplementary" oldugu iddia edilen sey tamamladigi nesne kadar önemli.
  
  ya da baska bir örnek... ansiklopedi yayinladiniz, ama zamanla ek kitaplar cikarmaya basladiniz. 30 cilt olan ansiklopedi eklerle beraber 40 cilde ulasti. burda sonradan ilave edilen ve "ek" diye cikarilan son 10 cilt de en az ilk 30 cilt kadar bir bütünün parcasidir.
  
  dil ve yazi arasindaki iliski de böyle, diyor derrida amcamiz. tabii bunlar cok basit ve yüzeysel tanimlar, ancak kitabin ana konusu bu.
• gramatolojinin beşeri bilimlerin bir dalı olması gerektiğini belirten derrida konumlar adlı eserinde, kristeva'nın gramatolojiye nereye kadar bilim deniliğ denilemeyeceği sorusuna şu cevabı verir: ''gramatoloji bilimsel kavram ve normlarını sözmerkezciliğe, sesmerkezciliğe, ontoteolojiye bağlayna düşünce biçimlerini dökonstrüksiyona tabi tutar. gramatoloji sonsuz bir çalışmadır: bilimizmin ötesine geçen, başlangıcından bu yana onu, hareketine nüfuz eden metafiziksel bağlarından kurtarmaya katkıda bulunan her ögeye vurgulayan bir çalışma biçimidir. gramatoloji, uygulamada, sözmerkezicliği aşmış olan ne varsa onun peşine düşmek durumundadır. gramatoloji klasik bilimizmi çevreleyen sınırı hem belirler hem de gevşetir (derrida, 1981: 36)
  
  bir muhalif olarak derrida of grammatology adlı eserinde, özelde yazıyı - konuşmaya bir ek olarak gören rousseau'yu-genelde ise batı geleneğini, konuşma hastalığına yakalanmış olmakla eleştirir. derrida, yazıyı rousseau'da olduğu gibi, sadece konuşmaya bir ek olarak görmez(derrida, 1976: 142) yazı, konuşmayı sözlü ve işitsel durumdan çıkarıp, yeni bir duyu dünyasını görmeye bağladığı için hem konuşmayı hem de düşünme biçimlerini dönüştürür. yazma doğası gereği, hemen algılanamaz. metinler, değişmez bir kimliğe, değişmez bir kökene ve değişmez bir sona sahip değildir. her metin okuma eylemi, gelecek için bir önsözdür. metnin otoritesi geçicidir. göstergelerin başka göstergelere işaret ettiği gibi, metinler de diğer metinlere işaret eder.
  
  çoğulcu metin okumaya yol açan dökonstrüksiyonist yaklaşım, pozisivitst kültür tecrübeciliğini reddeder. derrida, metin okuma için tek bir yol önermez: okumayı teörize etmez. okumak, okunanı yazmaktır. dökonstrüktif okuma, okunanın kendisini okumadır. (agger, 1992( derrida'ya göre, dökonstrüksiyon bir yöntem değildir, prensipler belirlemez. o, dökonstrüksiyonu yazıya ilişkin ipucu/iz kavramıyla açıklar. yazı içinde bazı sözcükler, mesela 'being' yazıldığı takdirde, gerçek anlamını vermeyebilir, ama bu sözcük de kullanılmak zorundadır. kelimenin yerine başka bir kelime kullanmak, esas kullanılmak istenen kelimenin unutulması riskini getirir. heidegger, bunu hakim kelime olarak adlandırmıştır. derrida ise, hakim kelime yerine 'ipucu/iz''nu kulalnır ve ipucunun hakim kelime olamayacağını, ancak bir öndeki varlığın kökeni olabileceğini ifade eder. (derrida, 1976: int.xv)
  
  (s.60-61, söylem)