irtikap

• kötülük yapmak
• rüşvet yemek.
  (bkz: sözlükten ukte doldurmak)
• tck'da düzenlenen ve yalnızca memurların işleyebileceği suçlardan biri.kelime anlamı ise yiyicilik yapmaktır.ihmal suretiyle, ikna suretiyle ve icbar(zorlama) suretiyle olmak üzere üç şekilde işlenebilir.ceza sınavlarında rüşvet suçundan ve zimmet suçundan ayırtedebilmek, hukuk fakültesi öğrencisinin en çok zorlandığı şeylerden biridir.
• aldatmaca.
• ayrıca rüşvetten farklı olarak irtikapta taraflar eşit konumda değldir
  memur olan taraf bu sıfatını kullanarak diğer taraf üzerinde bir üstünlük kurmuştur bununla çıkar elde eder.
  (tck 209/210)
  (bkz: hukuk)
• bir şahsın mağduriyetini de içeren "kötülük yapmak" tabirinden ziyade, çoğunlukla gerçekleştiricisini bağlayan "kötü bir fiili işlemek" diye tarif edebileceğimiz fiil.
• kamu idaresinin güvenilirliğine karşı suçlardandır.
  
  eski tck.nunda iki maddede (209ve 210) düzenlenmiş iken 5237 sayılı türk ceza kanununda tek madde halinde tedvin edilmiştir.
  
  iki çeşidi vardır. ilki zor yoluyla irtikâp (yiyicilik) ,ikincisi ikna yoluyla irtikâptır.
  
  suçun faili (sanığı) kamu görevlisi olabilir.yani memur,bakan,hakim,öğretim üyesi,subay ..
  
  yasa metni anlaşılabilir olduğu için aşağıya kopyalıyorum.birinci fıkrada zor yolula irtikap,ikinci fıkrada ikna yoluyla irtikap,üçüncü fıkrada ise ikna yoluyla irtikapta mağdurun hatası sebebiyle oluşan irtikaba verilen ceza düzenlenmiştir.
  
  madde 250- (1) görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi icbar eden kamu görevlisi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
  (2) görevinin sağladığı güveni kötüye kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği hileli davranışlarla, kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi ikna eden kamu görevlisi, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
  (3) ikinci fıkrada tanımlanan suçun kişinin hatasından yararlanarak işlenmiş olması hâlinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
  
  madde gerekçesi de aşağıdaki gibidir.
  
  "madde metninde çeşitli şekillerde gerçekleştirilen irtikap fiilleri suç olarak tanımlanmıştır. irtikabın varlığı için, kamu görevlisinin kişilerden kendisine veya başkasına yarar sağlaması gerekir. ancak, bu yarar sağlama olgusu çeşitli şekillerde gerçekleşebilir. madde metninde bu yararlanma olgusunun gerçekleştiriliş şekilleri göz önünde bulundurularak suç tanımlaması yapılmıştır.
  maddenin birinci fıkrasında icbar suretiyle irtikap suçu tanımlanmıştır. icbar suretiyle irtikâp suçunun oluşabilmesi için; kamu görevlisinin, bir başkasını kendisine veya başkasına yarar sağlamaya veya bu yolda vaatte bulunmaya icbar etmesi gerekir. bu icbarın, yürütülen görevin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle gerçekleştirilmiş olması gerekir. ancak, bu icbarın, yağma suçunun oluşumuna neden olan cebir veya tehdit boyutuna varmaması gerekir. aksi takdirde, gerçekleşen suç, icbar suretiyle irtikâp değil, gasp suçu olur.
  icbar teşkil eden fiillerin etkisinde kalan kişi, hukuka aykırı olduğunu bilmesine rağmen, karşılaşabileceği daha ağır zararların önüne geçebilmek için, bu baskının etkisiyle, kamu görevlisinin şahsına veya gösterdiği üçüncü kişiye bir yarar sağlamaktadır.
  yarar vaadinde bulunulması hâlinde de, kamu görevlisinin tamamlanmış icbar suretiyle irtikap suçundan dolayı sorumlu tutulması gerekmektedir. bu durumda aslında icbar suretiyle irtikâp suçu henüz tamamlanmamıştır; ancak, izlenen suç politikası gereğince, failin tamamlanmış suçun cezası ile cezalandırılması öngörülmüştür.
  maddenin ikinci fıkrasında ikna suretiyle irtikap suçu tanımlanmıştır. ikna suretiyle irtikâp suçunun oluşabilmesi için; kamu görevlisinin, hileli davranışlarla bir kimseyi kendisine veya başkasına yarar sağlamaya veya bu yolda vaatte bulunmaya ikna etmesi gerekir.
  ikna suretiyle irtikâp suçunu oluşturan hileli davranışların da kişinin yerine getirdiği kamu görevinin sağladığı güven kötüye kullanılmak suretiyle gerçekleştirilmesi gerekir.
  ikna suretiyle irtikâp suçunu oluşturan hilenin icraî veya ihmali davranışla gerçekleştirilmesi mümkündür. bu bakımdan, hatadan yararlanmak suretiyle irtikap, ikna suretiyle irtikap suçunun sadece bir işleniş şeklinden ibarettir. maddenin üçüncü fıkrasına göre, bu durumda ikna suretiyle irtikap suçunun cezasında indirim yapılması gerekmektedir."
• 1960'lı yıllarında yargıtay kararlarında yeyicilik diye geçen hukuk terimi.
• üç şekilde işlenebilen bir suçtur; icbar suretiyle, ikna suretiyle ve hatadan yararlanma suretiyle.
  bunların ilk ikisi icabi irtikap, üçüncüsü ise selbi irtikap olarak adlandırılır.
  icbar suretiyle irtikapta, mağdur memura menfaat sağlamaması gerektiğinin farkındadır ama memurun zorlayıcı davranışı sebebiyle korktuğu veya daha büyük bir zararı bertaraf etmek için menfaati sağlar.
  ikna suretiyle irtikapta mağdur haksız bir menfaat sağladığının farkında değildir, memurun hileli davranışı sebebiyle bu menfaati sağlaması gerektiğini zannetmektedir.
  hatadan yararlanma suretiyle irtikapta ise memurun aktif bir hareketi yoktur, mağdur kendisi hataya düşerek menfaati sağlamıştır. memurun hareketi varsa artık hatadan yararlanma değil, ikna söz konusu olur.
  tabi mağdur kelimesini kullanmak ne kadar doğru o da tartışılır, mağdurun devlet olduğu ve kişinin sadece suçtan zarar gören sıfatı taşıdığı yönünde de görüşler mevcut.
  son olarak: (bkz: ders calisirken sozluge entry girmek)
• bir 3. dünya hastalığıdır.