lüks vergisi ^*

• nba takımlarının oyuncularına toplam olarak belli bir ücretin üzerinde ödemeleri durumunda devreye giren vergi. bu nedenle salary capi aşıp free agent transfer etmek öyle her babayiğidin harcı değil.
• monopoly'de vardı sanırm bi de bu...
  zar atıp ilerlenilen karelerden biriydi...
• monopolynin eski versiyonunda 75 lira olan vergi. barbaros bulvarıyla park meydanı arasındaki haneye gelince ödemek icap eder.
• nba'de salary cap'i belli kurallar dahilinde legal olarak aşan takımların ödemek zorunda kaldıkları vergidir.
• amerikada basketbol ve beyzbol ligrerinde uygulanan bir vergi sistemi. amaç takımlar arasında dengesizliği engellemek. toplanan para küçük takımlar arasında paylaştırılıyor ya da alt yapı harcamalarında kullanılıyor (mesela lise takımları için). türkiye'de de yabancı futbolcu sınırlaması yerine düşünülmesi gereken sistem.
• okan altan'ın aldığı bilgiye göre ankara'da konuşulan ve ötv'nin üstüne gelmesi beklenen vergi türü. kulağın arkasına doğru emin adımlarla ilerliyorlar.
  
  kaynak:https://www.youtube.com/watch?v=s7zc48znwqe
• 1949 yılı başlarında hasan saka hükümeti'nin fişini çeken girişimlerden biridir.
  
  ikinci dünya savaşı’nın ilk yıllarında chp iktidarı milli korunma kanunu çıkararak, ekonomiyi büyük ölçüde devlet kontrolüne almıştı. böylelikle de ülkede çetin bir savaş ekonomisine geçilmişti. altı yıl süren bu savaş ekonomisi döneminde ülkede çok zorlu ve karanlık günlerin yaşandığı herkesçe malumdur. enflasyonun yükselmesi, kıtlıkların yaşanması, karaborsacılığın yayılması ve her alanda yaşanan adaletsizlikler toplumsal huzursuzluğu tırmandırdığı gibi, halkın chp’ye olan güvenini de büyük ölçüde sarsmıştı. aynı zamanda savaş süresince iktidarın aldığı bir dizi önlemler ve uyguladığı baskıcı politikalar da halk ile chp’yi karşı karşıya getirmişti. nitekim 1945 yılında savaş son bulduktan sonra siyasi iktidarın, savaşın ekonomide yol açtığı tahribatı onarmak için başvurduğu yöntemler de halkın omuzlarına yeni yükler bindiren türdendi. örnek olarak 1946 yılına dair şu bakınızı verip, asıl konuya geçeyim (bkz: 7 eylül kararları)
  
  1948 yılının sonbaharına gelindiğinde hasan saka hükümeti, gittikçe artan bütçe açığını kapatmak maksadıyla, mevcut vergi sistemini düzenleme ve yeni vergiler koyma yolunu seçti; bu doğrultuda da oldukça ağır bir 1949 bütçesi hazırlayarak tbmm’ye sundu. 1 ekim 1948 tarihli gazete haberinde de görüleceği üzere hükümetin 1949 yılında koymayı hedeflediği yeni vergilerden bir tanesi de lüks vergisi’ydi.
  
  lüks vergisi duyulur duyulmaz halk arasında oldukça ses getirdi, haliyle siyaset sahnesindeki tartışmaların da merkezine oturdu. en çok merak edilen husus, 3 ekim 1948 tarihli son posta gazetesinin haberinde de görüleceği üzere, hükümetin 25 milyon lira gelir elde etmeyi hedeflediği bu verginin hangi ürünlerden alınacağıydı. aynı zamanda memlekette lüks kavramı da sorgulanır olmuştu. örneğin o günlerde şevket rado'nun kaleme aldığı bir tenkit yazısı: 6 ekim 1948/akşam gazetesi
  
  lüks vergisi üzerine tartışmalar devam ederken, hükümet bu vergiye dair yasa tasarısını kasım ayının sonlarında meclise getirdi. böylelikle de bu vergiye dair detaylar ortaya çıkmış oldu. bu tasarıya göre lüks olarak adlandırılan eşyalar üç sınıfa ayrılmıştı. ultra lüks sınıfına giren eşyalardan %20, orta lüks sınıfına giren eşyalardan %15, düşük lüks sınıfa giren eşyalardan da %10 oranlarında vergi alınacaktı. söz konusu listede yer alan dikkat çekici birkaç ürün: bisiklet, gözlük, naylon çorap, saat, sigara tabakaları, karabiber, kadın çantaları...
  bakmak isteyenler için gazetede yayımlanan eşya listesi:
  26 kasım 1948 akşam gazetesi
  27 kasım 1948 akşam gazetesi
  
  lüks vergisine tabi tutulacak eşyaların duyurulmasıyla beraber tartışmalar gittikçe alevlendi, bütçe görüşmeleri uzadı, hükümet topa tutuldu. ayrıca ülkenin muhtelif yerlerinde lüks listesinde yer alan bazı eşyalarda stokçuluk başladı ve piyasalarda fiyat artışları oldu. bu da yeni birtakım mağduriyetlere sebep olduğundan, halkın iktidara olan memnuniyetsizliğini giderek artırdı. 30 kasım 1948'den haberler:
  cumhuriyet gazetesi ilk sayfa
  cumhuriyet detay haber
  akşam gazetesi detay haber
  
  söz konusu yasa tasarısı çok tepki toplayıp, eleştiri alınca, hükümet birtakım değişiklikler yapmaya mecbur kaldı ve maliye bakanı hasan şevket adalan, istanbul üniversitesi'nden iki akademisyeni görüşlerini almak üzere ankara'ya çağırdı.
  19 aralık 1948 cumhuriyet gazetesi
  20 aralık 1948 cumhuriyet gazetesi
  
  nitekim, 1949 yılına girilmesine rağmen bütçe tbmm'den geçemedi, hasan saka hükümeti her anlamda başarısızlık sergileyip, büyük bir bozguna uğradı. hükümet, tbmm'de demokrat partililerin dışında, artık chp'li milletvekillerinin dahi güvenini kaybetmişti. en nihayetinde de 14 ocak 1949'da istifa etti. gazete haberi
  
  16 ocak günü kurulan şemsettin günaltay hükümeti ise 1949 bütçesinde düzenlemeler yaparken, lüks vergisi'nden vazgeçip, yasa tasarısını geri çekti. böylelikle de lüks vergisi ülkenin gündemden kalkmış oldu.
  
  lüks vergisi'nden vazgeçildikten sonra stoklanan mallar tekrar piyasaya sürüldüğünden, fiyatlarda indirimler olduğuna dair gazete haberi:
  5 şubat 1949 / akşam gazetesi