manuil paleologos

• 1455 senesinde mora'nın en önemli liman kenti olan glarentza'da dünyaya gelmiş olan ve hayatı çok ilginç bir şekilde seyretmiş olan paleologos hanedanı mensubu.
  
  (bkz: paleologos hanedanı/@ncpzbsn)
  
  son doğu roma imparatoru konstantin dragazes'in yeğeni ve mora despotu thomas palaeologus'un oğlu olarak dünyaya gelmiş olan manuil, doğduğunda doğu roma imparatorluğu aslında büyük ölçüde yok olmuştu. konstantinopolis, 1453 senesinde osmanlılar tarafından fethedilmişti ve fatih sultan mehmet, doğu roma'yı temsilen son kalan toprak olan mora yarımadası'na da bir sefer planlarına çoktan girişmişti. daha sonra bizans olarak adlandırılacak olan imparatorluğun etki alanında sayılabilecek trebizond imparatorluğu ve kırım'daki theodoro prensliği de aslında türkler'in müthiş etkili yayılmacı politikası karşısında kaderini bekler hale gelmişti. zaten biri 1461, diğeri de 1475 senesinde türkler'e teslim olacaktı.
  
  öte yandan, mora da 1460 senesinde düşmüştü ve despot thomas, aralarında manuil'in de bulunduğu ailesini venedik'in etki alanındaki korfu adası'na göndermişti. italya'da yeni bir haçlı seferi oluşturabileceği ve böylece konstantinopolis ve yunan ana karasında yeniden doğu roma imparatorluğu'nu tesis edebileceğini düşünen thomas, kısa süre sonra önce napoli sonra da roma'ya gidip papa başta olmak üzere italya'daki tüm nüfuzlu kont ve doçları bu uğurda ikna etme çabasına girişmişti.
  
  şunu akılda tutmakta yarar var; 1439 senesinde doğu roma imparatoru yoannis paleologos ve maiyetindeki heyet, floransa konsili'nde katolik ve ortodoks kiliselerinin birleşmesini kabul edip kendileri de katolisizm'e katıldıklarını açıklamışlardı. her ne kadar konstantinopolis'e dönüşlerinde yerli halk bu fikre sıcak bakmadıysa da bu konsil sonrasında bilhassa italya'da "ortodoks doğu"ya karşı asırlardır görülmeyen bir sempati ve hoşgörü ortamı hakimdi. işte thomas da bunu kullanarak kendisine politik bir çıkar elde etmeye çalıştıysa da 1465 senesinde hayatını kaybedince bu planlar da rafa kalkmış oldu.
  
  manuil, kızkardeşi zoi ve ağabeyi andreas ise babalarının hayatını kaybetmesinin ardından kısa bir süre sonra roma'ya gelerek otuz seneye yakındır burada bulunan eski konstantinopolis katolik kilisesi piskoposu basilios bessarion'un himayesine girmişlerdir. bessarion, 1472 senesindeki vefatına değin genç soylularla yakinen ilgilenmiş ve çok kaliteli bir eğitim almalarını sağlamakla yetinmeyerek zoi'nin moskova prensi ivan ile evliliğini de ayarlamıştır.
  
  ne var ki bessarion sonrasında papa dördüncü sixtus'un himayesine giren kardeşler, maddi problemler yaşamaya başlamışlardır. yaşça büyük olan andreas, papa tarafından gıyâben doğu roma imparatoru ilan edilmişse de manuil'in böyle bir ayrıcalığı da olmadığından maddi sorunlarını çözmek gayesiyle 1474 senesinde roma'dan ayrılmış ve milano, siena ve la lorraine düklerinin himayesine girerek askeri bir kariyer yapmayı amaçlamıştır. lâkin; ne milano dükü sforza ne siena soylular meclisi ne de lorraine kontu karl, manuil'e hak ettiğini düşündüğü bir iş ve ücret teklif etmiştir. işte bu noktada muhtemelen hem parasızlık hem de itibarsızlıktan kafayı sıyırma noktasına geldiğini tahmin ettiğim 20 yaşındaki manuil, o dönem için fazlasıyla cesur, hatta neredeyse bir deli cesareti mahsulü olarak yorumlanabilecek bir kararla dümenini kostantiniye'ye kırarak hizmetlerini fatih sultan mehmet'e sunmuştur.
  
  işte burada da fatih'in meşhur müsamahakâr babacanlığı devreye girmiştir ve avrupa'daki katolik kont ve düklerin manuil'e göstermediği ihtimam ve saygıyı bu genç prense göstermiştir.
  
  1476 senesinde kendisi için ata toprağı denilebilecek osmanlı başkentine hayatında ilk kez ayak basan manuil paleologos, kısa süre içerisinde osmanlı donanması'nda görev almaya başlamıştır. önce riyale, ardından da patrona rütbelerine yükselen manuil, her ne kadar hiçbir zaman müslüman olmamışsa da sarayda ve orduda kayda değer bir süre "gazi paşa" namıyla anılmıştır. fatih döneminde seksen akçe yevmiyeyle göreve başlamış olan manuil, ii. bayezid döneminde rütbe almasıyla birlikte yüz akçelik bir yevmiyeye ulaşmıştır.
  
  kostantiniye'de evlenen ve bir eşi bir de nikahsız cariyesi olduğu bilinen manuil'in iki de oğlu olmuştur. küçük oğlu andreas, islamiyet'i seçmiş ve mehmet ismiyle 1512 ile 1517 seneleri arasında yavuz selim'in saray erkânında görevi ve rütbesi tam olarak bilinmemekle birlikte paşa olarak görev almıştır.
  
  manuil paleologos'un 1511 ya da 1512 senesinde hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir.
  
  amcası son imparator olan ve istanbul'un fethi'nden iki sene sonra doğan bu "bizanslı prens", hıristiyan bir osmanlı paşası olarak hayata gözlerini yummuştur.