sofronios

• m.s. 560 senesinde şam'da doğmuş ve m.s. 634 ilâ 638 seneleri arasında kudüs patriği olarak görev almış, kudüs'ün hilafet ordusu tarafından fethedilmesinden bir sene sonra hayatını kaybetmiş hıristiyan din adamı.
  
  mono-enerjizm olarak da bilinen ve bilhassa imparator heraklius ile konstantinopolis patriği sergios tarafından ciddi manada destek gören monofizitizm'in bir koluyla önemli bir teolojik mücadeleye girmiş olan ve kalkedon konsili'nde alınan kararlar doğrultusunda ortodoks bir hıristiyanlığın hem kristolojik hem de genel inanış açısından savunuculuğunu üstlenen teolog sofronios, islam âlemi içinde de bir hayli tanınmış bir karakter olagelmiştir. bunun nedeni ise, kudüs'ün müslümanlar tarafından fethi sonrasında islam halifesi hz. ömer ile birlikte kenti gezmiş olması ve kutsal kabir kilisesi'ni dolaşırken ezan vaktinin gelmesi sonucunda halifeye dilerse kilise içerisinde namazını kılabileceğini söylemiş olmasıdır. rivayet odur ki hz. ömer, kendisinden sonra müslümanların bu kutsal mekânı sırf halife burada namaz kıldığı için bir camiye dönüştürme olasılığını düşünerek sofronios'un teklifini nazikçe reddedip derhal kilise'nin dışına yürüyüp namazını orada kılmıştır.
  
  bunun üzerine, hz. ömer'in adilâne ve ön görü sahibi kişiliğinden etkilenmiş olan sofronios da kilisenin anahtarını halifeye teslim etmiştir. medine kökenli olup filistin'de yaşayan bir müslüman ailesine bu anahtarı teslim eden hz. ömer ile birlikte de kutsal kabir kilisesi'nin anahtarının müslüman bir aile tarafından korunması efsanesi ortaya çıkmıştır. bu arada durumun kendisi efsane değil düpedüz gerçektir ve günümüzde de söz konusu kilisenin anahtarları bu ailenin mensupları tarafından muhafaza edilmektedir.
  
  dinî savaşlar esnasında insanların birbirlerinin kafalarını mızraklara geçirip sergilediği günlerde hem sofronios hem de hz. ömer'in karşılıklı saygı ve hoş görüde bu denli dikkat çekici eylemlerde bulunmuş olmaları hakikaten göz yaşartıcı olup tarihten alınacak bir ders varsa, o da muhtelif inançlara saygı çerçevesinde hoş görü ile sağduyunun hangi dönemde olursa olsun her daim galip gelmesi gerektiğidir.