dr. strangelove

• en kopuk sahnesi peter sellers'ın teutonik aksanı ile "ziii bomb" diye çığırdığı ve bir eliyle hitler selamı vermeye çalışan diğer elini kontrol altına almaya çalıştığı kubrik yapımı soğuk savaş filmi.
  
  (bkz: sarcastic)
  ayrıca
  (bkz: birdy num num)
• soli özel tarafından world politics dersinde gösterilmiş olan şahane film. olayların küba füze krizi ile örtüşmesi ve savaş ihtimalinin bu kadar yüksek olduğu o 13 güne gönderme yapması şahanedir.
• fallout serisini yapan adamları fazlasıyla etkilemiş film. öyle ki fallout senaryoları dr strangelove'dan sonra geçmektedir.
  
  --- spoiler ---
  pipboy u filmin sonundaki asker gibi bombaya binmiş şekilde görmek mümkündür.
  --- spoiler ---
• amazondan gelen dvd'sindeki special features'dan filmin kamera arkası notları:
  - set dekoratörünün yalancısıyım b52'leri usaf'tan hiç bir yardım almadan tasarlamışlar. durum bu olunca kokpit ve interior için başlangıç noktaları basit bir kitap kapağına basılı bir b52 kokpiti fotoğrafı imiş. ancak film setini medyaya açtıklarında usaf'tan temsilciler de gelmiş ve bembeyaz olmuşlar. çünkü her detay hemen hemen aynıymış. kubrick bunun üzerine dekoratörü arayıp, arayıp "ulan, uçağın iç tasarımı için değerlendirdiğimiz kaynaklar tamamen yasal mı? bir teknoloji casusluğu skandalı hiç hoş olmaz" demiş.
  
  - filmin montajı bitim aşamasında sidney lumet'in aynı temayı işleyen fail-safe'i çekmekte olduğunu öğrenen kubrick dava açarak kendi filmi gişeden çekilene kadar rakibin gösterimini durdurmuş.
  
  bu ikinci filmin fragmanına bakarak yapılacak bir karşılaştırma ile o günün teknolojisi ile strangelove'ın yönetmenlikten oyunculuğa senaryodan set tasarımına her sahnesinde ne denli dahiyane farklı olduğu daha iyi anlaşılabilirmiş.
  
  - başta peter sellers aslında kendi istemese de kubrick'in ısrarıyla b52komutanı bnb. t.j. 'king' kong'u da canlandıracakmış . teksas aksanıyla konuşmayı oldukça çalışmış. ancak çekimler sırasında yüksek bir platformdan düşerek bacağını kırınca kubrick slim pickens'ı bulmuş. gençliğinde gerçekten de bir teksas kovboyu olan ve hayatını westernlerde oynayarak kazanan pickens filmde kendisi gibi davranarak sinema tarihinin en canlı karakterlerinden birini yaratmış. bu film için ingiltere'ye uçmak zorunda kalan pickens ilk defa pasaport almak için başvuruda bulunmuş. pickens kovboy giysileriyle sette göründüğünde filmin ingiliz ekibi onun method^* pratiği yaptığını sanmışlar. sonra anlaşılmış pickens, giyim tarzı dahil herşeyiyle gerçek bir texan hillbilly'dir. kubrick'in yönetmenlik tarzı ve mükemmeliyetçi detaycılığı pickens'i öyle bezdirmiş ki ünlü usta onunla "the shining" (1980)'deki dick hollaran karakteri ile birkez daha çalışmak istediğinde bunu reddetmiş.
  http://www.imdb.com/name/nm0001620/bio
  
  - b52'nin uçuş rotası için bir uçak kiralanarak grönland üzerinde günlerce süren çekimler yapılmış. bunlardan biri sırasında çekim ekibi tesadüf eseri bir amerikan gizli üssünü fotoğraflayınca inişe zorlanarak koğuşturulmuş.
  
  - savaş odası tamamen kubrick'in tasarımıymış. film siyah beyaz olmasına rağmen odanın en belirgin detayı olan devasa yuvarlak masanın dev bir poker oyunu hissi vermesi için yeşil çuhayla kaplanmasında ısrar eden de oymuş. ronald reagan bunun sadece kubrick'in dimağının bir eseri olduğunu, gerçekte bir war room olmadığını başkanlık seçimlerinden sonra beyaz sarayı gezerken "şu meşhur war roomu bir görelim" dediğinde öğrenmiş.
  
  - peter seller'ın filmdeki hemen bütün tiradları doğaçlamaymış. sellers başta, abd başkanını kriz boyunca burnunu silen ve astımı olan bir karakter olarak yorumlamış. ama kubrick bütün karmaşa içinde olan bitenin olası sonuçlarına ciddiyetle yaklaşan tek karakter olmasında ısrar edince bu sahneler yinelenmiş.
  
  - filmin öyküsü de kubrick'e aitmiş. filmi önce bir drama olarak çekmek isteyen kubrick birden en vurgulayıcı senaryonun bir satirik komedi olması gerektiğini hissetmiş. bunun üzerine terry southern'ı ingiltere'ye çağırmış ve senaryoyu birlikte yazmışlardır
• (bkz: bir komünist iyi bir nedeni yoksa asla su içmez)
• stanley kubrick'in tee bilmem kaç sene önce^* soğuk savaş dönemi komünist paranoyasını konu edinen, konu edinmekle kalmayıp tiye almaya kadar götüren tiye götürmüşken susuz getiren filmi. yönetmen nasıl olunurun dersini vermiş adeta bu filmde çizdiği karakterlerle.
  
  peter sellers'in oynadığı üç karakterden yüzbaşı mandrake süper bi tip olmuş ama bir general buck turdigson^* tiplemesi var ki anlatılacak gibi değil. bu karakterden bahsetmişken izlerken coen kardeşler barton fink filmindeki ben geisler^*karakterini oluştururken burdan etkilenmedilerse ben de ne olayım dedim kendi kendime..bazı dostlarımla da paylaştım bu fikrimi hepsi de onaylar göründü bana, hem sadece yağmur suyu içme fikrimi de çok dahiyane bulmuşlardı..
• (bkz: bunu alan bunu da aldı)
  (bkz: the great dictator)
  
  not: insan düşünmüyor değil, charles chaplin, stanley kubrick ve peter sellers bir araya gelse nasıl bir şölen çıkardı ortaya diye. artık öbür tarafta...
• 'the life and death of peter sellers'da sanılanın aksine pilot rolünü peter sellers'ın oynamasını, kendisinin değil, stanley kubrick'in istediğini görüyoruz. kubrick, sellers'ın tiplemelerine güvendiği için, dört rol için ücreti peşin ödemiş. ancak sellers pilot rolü için bir türlü fikir üretememiş. oğlunun kendisine gelip "bugün okulda hasta olduğumu söyleyip dersten kaçtım. aslında hasta değildim. beni hemşirenin odasına çıkardılar. çok güzeldi.." konulu konuşmasının ardından pembe panterimizin kafasında bir ampül yanar ve ertesi gün sete bacağı alçıda ve elinde doktor raporuyla geldiğini görürüz. film aradaki olayları atlamış. ancak 'dr. strangelove'da sellers'ın kendisini çok büyük baskı altında hissettiğini açıkça görebiliyoruz.
• yıl 1963. soğuk savaş tüm etkisini hissettiriyor. berlin duvarı krizi, vietnam savaşı ve küba füze olaylarının yaşandığı dönemler. stanley kubrick, 1950'lerin sonundan itibaren kafasında yer etmiş nükleer savaş konusunda bir film çekmek için kolları sıvıyor. bunun için nükleer silahlar, stratejiler ve savaş ihtimalleri konusunda elliden fazla kitap okuyor. bunlar arasında sokolovski'nin "effects of nuclear weapons"ı gibi kitaplar da yer alıyor. filmin senaryosu konusunda stratejik araştırmalar enstitüsünden bir arkadaşı peter george'un "red alert" adlı kitabını öneriyor. kitabın orijinali de aslında peter bryant'ın "heard of fail-safe red alert" olduğu için telif haklarına 3500 dolar ödüyor. bu kitapta da aslında bir amerika görevlisinin yetkilerini aşıp sovyetlere nükleer saldırıda bulunması anlatılıyor. prödüksüyon ortağı james b. harris ile bu konu üzerine giderek bir senaryo yazmaya başlıyorlar. filmin ilk adı o dönemlerde "edge of doom" olarak belirleniyor. senaryo yazma aşamalarında stanley kubrick ilk iş olarak james b. harris'e kahn'ın "on thermonuclear war" kitabını okutuyor. senaryo daha çok dram türü üzerinde ilerliyor; ama çalışma saatleri ve verilen uğraşlar arttıkça geç saatlerde eğlenmek amaçlı aralarında bu işi dalgaya vurmaya başlıyorlar, espiriler de bu şekilde gelişiyor. "eğer savunma üssündekiler acıkırlarsa ne olur?" komik noktalara değindikten sonra olay bir anda ciddiye biniyor ve aslında konuyu en iyi şekilde anlatmanın yolunun bir dram yazmak değil de komedi üzerinden ilerlemek olduğuna kanaat getiriyorlar. abzürtlükleri gerçek bir çerçevede sunmak için uğraşmaya başlıyorlar. iş çekim aşamasına geldiğinde de, film aslen new york'da çekilecekken birtakım sorunlar yüzünden londra'da çekilmeye başlanıyor. filmdeki b-52'ler için model bulamadıklarından bir kitabın kapağındaki resimden yararlanıyorlar ki daha sonra iç işleri görevlileri stanley kubrick'i arayıp "umarız yasal yollardan ulaşmışsınızdır." bile diyor. b-52'deki kaptan olarak en başta peter sellers düşünülse de, peter sellers bu sırada ayağını kırıyor ve kokpit'in içine giremediği için bu rolü gerçek bir teksaslı üstleniyor. bütün filmdeki tek kadın rolü de tracy reed üstleniyor ki ayrıca kokpit içinde okunan playboy baskısının üzerindeki resim de bizzat kendisine ait. film tamamlandıktan sonra gösterim konusunda da sorun yaşanıyor. 1963 yılı kasım ayında yapılması planlanan gala kennedy suikastı nedeniyle 1964 yılı ocak ayına erteleniyor. zaten sonrası da gayet ortada 4 oscar'a aday olan film gerek komedi unsurları açısından, gerek oyunculuklar açısından, gerekse iletmek istediği mesaj açısından takdirleri topluyor.
• --- spoiler ---
  
  filmden bir diyalog. kuzey buz denizi semalarındaki b52'nin kumandanı, telsizden mürettebatıyla saldırı öncesi son konuşmalarını yapıyor:
  
  - ...hayatı idame çantası muhteviyatı kontrolü.
  içindekiler:
  bir otomatik 45'lik, iki kutu mermi.
  dört günlük konsantre iaşe.
  bir ilaç kutsu içinde morfin, vitamin hapları, ateş düşürücüler...
  ...uyku hapları, sakinleştiriciler.
  bir minyatür incil ve rusça konuşma kılavuzu.
  100 $ tutarında ruble, 100 $'lık altın.
  dokuz paket sakız.
  bir paket prezervatif, üç adet ruj, üç adet naylon çorap...
  
  major kong: bütün bunlarla vegas'ta iyi bir hafta sonu geçirilebilir.
  
  --- spoiler ---
  
  bu filmde, hayranlıkla dinleyebileceğiniz diyaloglara rastlayacaksınız. ve film size, nükleer bir bomba etkisiyle dünya üzerinde yaşam sona erecek olursa, yer altındaki nükleer serpinti riskinden uzak madenlerin derinliklerinde oluşturulacak yeni insan kavminin kaç bin kişiden oluşturulması gerektiği, kadın erkek oranın ne olması gerektiği, yer kabuğu üzerinde yaşayıp kitlesel ölümle burun buruna gelecek insan ırkından nasıl bir seçim yapılması gerektiği gibi sıradışı konularda fikir yürütme fırsatı sağlayacak.
  
  izlemiş olduğum en iyi film sıralamasında a clockwork orange'ın yanında zirveye ortak olmuştur bu film. stanley kubrick'in de, yönetmenler arasındaki listedeki birinciliğini sağlamlaştırmıştır.