alkmaion

• pythagoras’ın dostu olmuş ve ondan ders almış kroton’lu hekimdir. zamanında oldukça meşhurmuş, tıp ilmine de önemli katkıları olmuş. hattâ beyni hayatın merkezine yerleştiren ilk hekim oymuş.
  
  antik zamanlarda tıp ile felsefe beraber ilerlemiştir. bunu hem filozof hem de hekim olan insanların varlığından anlıyoruz. kroton’lu alkmeon da böyle birisidir, kendini hem hekim hem de filozof olarak tanımlamıştır. bu sebeple, tıp ilmine hocası pythagoras’ın perspektifinden bakmış ve insan vücudunu, tıpkı hocasının evrenin temeline yerleştirdiği “harmonia” kavramıyla incelemiştir. ona göre insan vücudunun bir harmonia’sı vardır, bu harmonia da ölçülülük prensibine dayanır. ayrıca, tıpkı hocası gibi “karşıtlık” fikrini de evrenin temeline yerleştiriyor. hattâ burada onun herakleitos’a yaklaştığını görüyoruz, zirâ pythagorasçıların iddia ettikleri gibi “10 temel karşıtlık evrenin oluşumunda rol oynar” düşüncesine “hayır, karşıtlık sonsuz tanedir.” itirazını yöneltiyor.
  
  “harmonia” ve “karşıtlık” prensiplerini tıp ilmine uygulaması oldukça ilginçtir. zirâ ona göre sağlığın temel dayanağı yaş ile kuru, soğuk ile sıcak, acı ile tatlı vb. kuvvetler arasındaki denkliktir; bunlardan birinin tek başına hâkimliği hastalık nedenidir. sağlık bu niteliklerin hep bir ölçüde korunmasından başka bir şey değildir. platon’un phaidon diyaloğunda, yanlış hatırlamıyorum kebes’in ileri sürdüğü “ruh bir harmonia’dır” önermesinin temellerini de burada görebiliriz. zira sağlık giderse, yani harmonia bozulursa ruh da yok olur gider, ölüm gerçekleşmiş olur.
  
  alkmeon’u asıl ilginç kılan şey, bundan 2500 yıl evvel hayatın merkezine beyni koyması olmuştur. gerçekten de ona göre duyuların, duyguların ve düşüncenin üretim ve yönetim yeri beyindir. bilginin ise dinlendirilmiş ve ahenk içinde etkileşime geçirilmiş tasavvur ve bellek tarafından üretildiğini iddia etmiştir. yani alkmeon’a göre bilgi, kişinin içinde ve beyin tarafından üretilen bir şey. bu çığır açıcı buluş fazla yaşamamış, aristoteles’in düşünme yeri olarak kalbi göstermesinden sonra etkisini kaybetmiştir.
  
  yine alkmeon, ölümsüz varlıklara benzediğinden ruh’un ölümsüz olduğunu söylüyor; ona göre ruh’un böyle oluşu sonsuz olarak hareketli olmasındanmış; çünkü, bütün tanrısal varlıklar da aralıksız ve sonsuz bir hareket içindeymişler: ay, güneş, yıldızlar ve bütün gök...
  
  örnek bir hekim-filozof olan alkmeon’un pek bilinmemesi oldukça üzüntü verici.