les reveries du promeneur solitaire

• okuduğumda çok etkilendiğim, rousseau'nun sorgulamalarına, bakış açılarına ve düşüncelerine hayran kaldığım kitap. hayatının son demlerindeki bir insanın, o an düştüğü durumu kendi bakış açısıyla yorumlama çabasında olan rousseau, bunu başarmaya yaklaşıyor.
  
  beni en çok etkileyen cümlelerden buraya bir demet yaparsam;
  
  "hayal gücümün ürünleri arasında artık yaratıdan çok, hatırlama var."(sayfa 31)
  
  "itiraflar’ımı yazdığımda artık yaşlanmış, hepsini denediğim hayatın boş zevklerinden bıkmıştım. kitabımı hiçbir belgeye dayanmadan yazıyor, yalnız belleğime başvuruyordum. belleğim anıları çoğunlukla anımsıyor, bazen de eksik anımsıyordu ve ben bu boşlukları bu anıların yerini doldurmak için hayal ettiğim, ancak onlara ters düşmeyen ayrıntılarla dolduruyordum. hayatımın mutlu anları üzerinde durmaktan hoşlanıyor ve onları, bana hafif hüzün veren süslemelerle güzelleştiriyordum. unuttuğum şeyleri, bana göre olmuş olmaları gerektiği gibi, belki de gerçekten oldukları gibi, fakat hatırladığımdan asla farklı olmayan bir şekilde söylüyordum. bazen, gerçeklere kendilerine özgü olmayan bir çekicilik ekledim, ancak zaaflarımı örtmek veya kendimi erdemli göstermek için asla gerçeğin yerine yalanı koymadım."(sayfa 82-83)
  
  "fakat kalbimin sesini dinleyerek, bazen başka bir kalbi memnun edebildiğim daha mutlu anlar da oldu ve bu zevki tadabildiğim her seferinde, bunu diğer hiçbir zevki bulmadığım kadar hoş bulduğumu itiraf etmek, namus borcumdur. bu eğilim, güçlü, gerçek ve saftı ve ruhumun en gizli köşesinde, hiçbir şey onu asla yalanlamadı. ne var ki beraberlerinde getirdikleri görevler yüzünden yaptığım iyilikleri bir yük gibi görmeye başladım. böylelikle bu işin zevki kayboldu ve başlangıçta hoşlandığım özeni sürdürmek, bana, adeta dayanılmaz bir sıkıntı gibi gelmeye başladı. kısa süren refah dönemlerimde, birçok insan benden yardım istedi ve onlara verebileceğim hizmetlerden hiçbiri, onlardan esirgenmedi. fakat canı gönülden yaptığım bu ilk iyiliklerden, önceden tahmin edemediğim ve artık boyunduruğuna katlanamadığım bir yükümlülükler zinciri doğdu. ilk hizmetlerim, bundan yararlananların gözünde, ardından gelmesi gereken hizmetlerimin başlangıcından başka bir şey değildi ve herhangi bir zavallı bana kancayı takıp bir iyilik elde ettiğinde olay bitiyordu ve özgür irademle yapılan bu iyilik, daha sonra onun duyabileceği bütün ihtiyaçlar için sınırsız bir hak oluyor, onları yapamayacak halde olmam bile, bir özür olmaya yetmiyordu. işte bu şekilde, en tatlı zevkler bile benim için sonradan külfetli yükümlülüklere dönüştü."(sayfa 107-108)
  
  "fakat bu deneyimlerimden asla pişman değilim, çünkü üzerlerinde düşünerek kendimi tanımam konusunda ve daha önce haklarında yanlış kanıya kapıldığım davranışlarımın gerçek sebepleri konusunda bana ışık tuttular. gördüm ki, bir iyiliği zevkle yapabilmem için, zorlanmadan, serbestçe hareket etmem gerekiyor ve iyi bir işten alacağım tadın yok olması için, onun benim gözümde bir görev olması yetiyor. o andan itibaren, mecburiyetin ağırlığı, en tatlı zevkleri bile bir yük haline getiriyor.(sayfa 108-109)
  
  özgür hareket ettiğim sürece iyi biriyim ve sadece iyilik yapıyorum; fakat koşulların veya insanların boyunduruğunu hissettiğimde asileşirim ya da daha doğrusu huysuzlaşırım ve artık hiçbir işe yaramam."(sayfa 119)
  
  "özgürlüğün, insanın canının istediğini yapması demek olduğuna asla inanmadım, özgürlük daha çok, yapmak istemediğini yapmamaktır."(sayfa 119)
  
  "gerçek ihtiyacın kendisini hissettirdiği noktalar azdır. o noktaları çokmuş gibi gösteren alışkanlık ve hayal gücüdür; bu yüzdendir ki endişeye düşer, kendimizi mutsuz ederiz."(sayfa 153)