türkopol

• haçlı savaşları sırasında hristiyanların yanında savaşan türk kökenli askerlere verilen ad.
  gavurcası turcopol veya turcopole.
  haçlı seferleri öncesinde de bizans odularının yanında yer alan, türk kökenli hafif atlı savaşçılardır bunlar.
  türk çocukları gibi bir anlamı vardır.
  aralarında rum ve türk anne baba kırmalarının çokça olduğu biliniyor.
  genellikle (en azından görünüşte) hristiyan kökenli bu turk çocukları.
  ama haçlılarla birlikte hareket etmelerine rağmen aralarında islam inancına sahip olanlar da varmış.
  tabi ki o zamanın bir çok türk savaşçısı gibi paralı asker bunlar.
  ganimet peşinde olduklarını söylemek de yanlış olmaz.
  haçlıların turkopolleri ilk kez bizans ordusu içinde tanıdıkları göz önünde bulundurulursa,
  bu grubun peçenek ve kuman artığı paralı askerler olduğu da düşünülebilir.
  bu kişisel tahminim, ama türkopollerin önemli bir kısmının anadolu'da rumlarla karışın horasan aktarmalı oğuz türklerinden çok, karadeniz'in kuzeyinden dökülen türkler (kuman, kıpçak, peçenek, vs...) olduğu yönünde.*
  
  türkopoller, çok ağır zırhlarıyla savaş meydanlarına çıkan avrupalı haçlı askerlerin (şövalye) aksine,
  zırhsız ve hafif silahlarla tamamlayıcı unsur olarak haçlıların yanında yer alıyorlar.
  aslında o dönemin çok hızlı arap ve türk atlılarıyla aynı özelliklere sahipler.
  iyi ok atıyorlar örneğin.
  hızları sayesinde yavaş haçlıların açıklarını kapatıyorlar falan.
  
  ordunun içinde turk çocukları alt tabakayı oluşturuyor.
  bir frank askeri ile aynı masayı paylaşıp yemek yemesi söz konusu değil örneğin.
  
  turkopol terimi, zaman içinde sadece türk kökenlileri değil, hıristiyan arap ve hıristiyanlaşmış selçuklu halkının hepsini kapsamaya başlıyor. hatta bazı şövalyeler, hafif süvarilerini direk turkopol olarak adlandırıyorlar.
  
  bu arada tapınak şövalyeleri arasında bir de türkopol yöneticisi bulunuyor.
  
  bazı tarihçiler, haçlılarla birlikte savaşan türkopollerini sayısının, hattin savaşı gibi aktivitelerde 4000'i bulduğu yazsa da, genel kanı bu sayının oldukça abartılı olduğu yönünde. zira aynı savaşa katıldığı tahmin edilen türkopol sayısı bazı kaynaklarda 500'ü geçmiyor.
  toplam sayısı 15000'i geçmeyen haçlı ordusu içinde 4000 türkopol olsa onlar zaten kendi devletlerini kurardı bir şekilde, işin espirisi tabi bu.
  
  turkopoller, türk ve islam kökenlerine rağmen hıristiyanlarla hareket ettiklerinden dolayı, memlükler tarafından hain olarak nitelendiriliyor ve hıristiyan düşmanlarına davrandıklarından çok daha acımasız davranıyorlar türkopollere. yani yakalayınca affetmiyorlar, türkopolsen yakalandığın anda öldürülüyorsun.
  oysa haçlılarn fidye falan ile kurtulma şansı çok oluyordu o zamanlar.
  
  ne zamanlardı be hey...
  
  * daha sonradan ulaştığım bir kaynak ise tersini iddia ediyor. döneme ait kaynak benden daha iyi bilecek heralde:
  
  "yunanlı tarihçi alexios g.c. savvides, “ekkhristianismenoi tourkofônoi misthoforoi sta vyzantina kai sta latinika
  strateumata tês anatolês” başlıklı makalesinde “tourkopouloi” kelimesinin bizans ordusundaki türklerden oluşan askerî birlik için kullanıldığını ve bu birliğin xi. yüzyılın sonlarından başlayarak özellikle xiii. ve xiv. yüzyıllarda bizans ve doğulu frenk kuvvetlerinde paralı askerlik yapan turan kökenli ve müslüman iken hıristiyanlaştırılmış türklerden ve bunların grek kadınlarla
  olan evliliklerinden doğan çocuklarından oluştuğunu ifade etmektedir. buradan da anlaşılacağı gibi türkopoller karadeniz’in kuzeyinden geçerek bizans’ın balkanlardaki arazilerine gelen peçenek, uz ve kuman türklerinin soyundan
  değil doğrudan selçuklu türklerinin soyundan gelmektedir."