scada

• denetim, kontrol ve veri toplama işlevinin yanı sıra işletmeciler için önemli imkânlar sunmaktadır.
  
  konvansiyonel görevlere ek olarak tüm şebeke ve sistemler için osos ve coğrafi bilgi sistemleri (gis) ile bilgi alış verişi, arıza ihbar sistemi entegrasyonu özel olarak ise; su ve doğal gaz şebekeleri için hidrolik modelleme, elektrik şebekeleri için tahmin modülleri, yük analizleri, devre dışı kalma (outage management system), doğal gaz ve petrol hatları için kaçak algılama günümüzde scada ile birlikte istenir hâle gelmiştir.
  
  doğal afet riskinin bulunduğu bölgelerde disaster recovery uygulaması ile şebekenin izlenmesi ve kontrolüne devam etmesi sağlanmaktadır.
  
  temel olarak scada sistemleri kontrolün ve izlenmesi yapılacak saha (site), haberleşme ortamları (telsiz, gprs, karasal hat, uydu, fiber optik, enerji dağıtım hatları) ve kontrol merkezinden oluşmaktadır.
  
  scada sistemin kurulacağı saha; içme suyu, atık su, doğal gaz, elektrik, petrol, rüzgar gibi üretim ve dağıtım ağlarıdır.
  
  saha;
  içme suyu için bu tanıma barajlar, su kuyuları, depolar, terfi istasyonları, ölçüm noktaları (su kalitesi, basınç, akış vb.), hat vanaları sayılabilir. doğal gaz için bu tanıma mali ölçüm istasyonları (fiscal metering station fms) basınç düşürme ve ölçüm (reducing and metering station, rms) istasyonları, hat vanaları, kompresör istasyonları, pig alma ve atma noktaları, take-off noktaları sayılabilir. petrol hatları doğal gaz hatları ile benzerlik göstermekte olup basınç arttırmak için kompresör yerine pompa (terfi) istasyonları bulunur. elektrik şebekeleri için trafo merkezleri, dağıtım merkezleri sayılabilir. kurulacak prosesin özelliğine göre saha enstrumanları, sensörler, transmitterler, mcc ve vcc panoları, rtu, ac veya dc kesintisiz güç kaynakları, haberleşme donanımları, koruma modüllerinden oluşur.
  
  haberleşme ortamı;
  haberleşme ortamı seçilirken mesafe, veri trafiği/oranı, yedeklilik (redundancy), maliyet gibi pek çok konunun iyi analiz edilmesi gerekir. bundan on sene öncesine kadar şehir içi scada sistemlerinde telsiz sistemleri tercih edilirken kullanıcıların okth sistemine zorunlu bırakılması ile daha az tercih edilir hâle gelmiştir. gprs kapsama alanı sorunu ve bir işletmeciye bağımlılık gibi iki kritik nedenden dolayı soru işaretleri oluştursa da şehir içinde kolay kullanılırlığı ile öne çıkmaktadır. karasal hatlar ve fiber optik yöntemler izinsiz yer altı kazıları ile (osbler gibi nispeten kapalı ve korumalı bölgeler dışında) riskli görülmelidir. uydu haberleşmesi hem bant genişliği hem de maliyetleri ile en az tercih edilen haberleşme yöntemidir. power line carrier enerji dağıtım hatlarını kullanarak haberleşen özellikle elektrik scada sistemlerinde sıklıkla kullanılan bir başka yöntemdir.
  
  kontrol merkezi;
  kontrol merkezleri genellikle üç bölümden oluşur. operatörlerin sistemi anlık izleyebileceği, fazla ışıktan korunmuş, geniş bir görüntüleme sistemi ile detay manevraları yapacakları iş istasyonlarının bulunduğu masalardan oluşan merkez. scada sunucularının, arşiv sunucularının, haberleşme donanımlarının bulunduğu sistem odası ve kesintisiz güç kaynağının bulunduğu bölüm. kontrol merkezleri 7/24 çalışan yerler olup kalabalık, gürültü ve parlak ışıktan uzak olması önemlidir. teknik donanımın dışında kurulan sistemlerin göz önünde bulunan ve bu kadar para ile ne yapıldığının en iyi anlatılabileceğinin yerlerdir. bir kaç iyi örnek `asat, dosab.
  
  konuyla ilgili bir kaç entry için (bkz: #36233841), (bkz: #40085897) (bkz: industroyer)