edward bond

• "biz, iyi ve kötü olarak değil, her ikisinin de potansiyelini taşıyarak dünyaya geldik. ne olacağımız ise başlıca toplumumuzun ve toplum içindeki yaşantımızın bir sonucu. hidrojen bombası, ölüm kamplarından insan doğası sorumlu tutulamaz. bunlar toplumsal düzenin sonuçlarıdır." diyen ingiliz oyun yazarı (sanırım hala yaşıyor).
  
  yazarların şiddet konusunda yazmasını istemeyenlerin onları bizler ve zamanımız konusunda yazmaktan alıkoymak istediklerini, şiddet konusunda yazmamanın ahlaksızlık
  olacağını söyleyen bond, içinde yaşadığımız toplumun şiddet tarafından biçimlendirildiğini, ve şiddetin varolduğu sürece geleceğimizin olmayacağını savunur.
  
  bond’un şiddet anlayışı, şiddetin insan doğasında doğuştan varolduğunu savunan içgüdücü görüş ile, şiddetin toplumsal süreç içinde palazlanıp geliştiğini savunan görüşün (toplumcu bakış açısı ağır basan) bir sentezi gibidir. şiddet -veya saldırganlık- insanda doğuştan varolan bir kapasitedir, insanlar saldırgan olabilir, şiddete başvurabilir, ama şiddet açlık veya cinsellik gibi sürekli doyurulması gereken bir içgüdü değildir. insan türünün uyguladığı şiddetin, hayvanlarda -o da belli bazı özel durumlarda- görülen
  şiddetten ayrılması gerekmektedir: “tehdit altındayken, ve başka seçenekleri de yoksa, hayvanlar yaşamlarını tehdit eden şeye karşı son çare olarak saldırgan davranışlar sergileyebilmektedir. bunun ilkel hayvanlar için işlevi açıktır: hayatta kalmak ve türün devamını sağlamak. fakat insanlar için tam tersi söz konusudur. şiddet, türümüzün devamını -en azından medeni yaşamımızı- tehdit etmektedir. (...) buradaki ayırım çok önemlidir. insan türünün şiddete gereksinimi yoktur. yiyecek ve sıcak bir barınak bizim için birer ihtiyaçtır, ama şiddet bizde yalnızca bir kapasite olarak vardır. bir köpek suya
  girdiğinde yüzebilir, fakat köpeğin yüzmeye gereksinimi yoktur çünkü, her şeyden önce, suya girme gereksinimi yoktur. köpekler ne kadar yüzücü hayvanlarsa, insanlar da o kadar
  saldırgan yaratıklardır.”
  
  (bütünüyle kuşkudayım!)