glenn gould

• caldigi bir prelud (ave maria) voyager uzay aracindaki altin plaga kaydedilmistir "dunya sanatindan bir ornek" olmasi gerekcesiyle.
  
  glenn gould bach yorumcusu olarak bilinse de, schoenberg'e de buyuk hayranlik duymus ve pek cok eserini yorumlamistir. daha da ilginci "en sevdiginiz besteci kimdir?" sorusuna da "orlando gibbons" gibi beklenmedik bir cevap verip, dinleyenleri sasirtmistir.
  
  kendi yirtik pirtik piyano sandalyesi olmadan hic bir yerde calmamasi, konserden once ellerini illa ki 36 derecelik ilik suda bekletmesi, alti yedi cesit ilac bagimliligi olmasi gibi gariplikleri yok degildir. bir seferinde rasgele birisine telefon acip "merhaba benim adim glenn gould, piyanistim, konusmak ister misiniz?" deyip sonra hic durmadan bir saat konusmustur. yine de nazik, cok akli basinda, kiligi kiyafeti oldukca duzgun gorunumlu bir kisiydi.
  
  sahne fobisi yuzunden konser vermemis olduguna dair bir kani varsa da gould'un argumani daha tekniktir: "klasik muzik -ozellikle de barok muzik- kucuk bir odada bir grup insana calmak icin bestelenmistir." diyordu gould. "dev bir konser salonunda piyano calarken ne gorsel olarak ne de ses kalitesi itibariyla arkada oturan amcayi tatmin etmeniz mumkundur". bunun alternatifinde, gould bu acigi yakin video cekimleriyle ve titiz bir ses muhendisligiyle kapatmaya gayret etmisti.
  
  bazen studyoda kaydedilmis bir numuneyi dinlerken caldigi parcanin bir pasajini begenmeyip "burasi pek ciliz kalmis, sirf bu kismi kesip yeniden calalim asim bey" diyebiliyordu. studyo kayitlarinin baska bir islevi, mukemmel performansi yakalayabilmek de oluyordu boylece.
  
  gould akil-mantik adamiydi. ses muhendisligi konusunda her yeni gelismeyi takip eder, "bunu kullanarak sanatimi nasil daha da ileri goturururum" kaygisi guderdi. zira dolby-stereo teknolojisinin hemen ardindan goldberg varyasyonlarini tekrar kaydetmeye girismisti.
  
  ozgur dusunceli, aydin, aklindakileri acik acik soyleyen, "elit-sanat yapiyorum o halde kasa kasa dolasayim sokakta" diye dusunmeyen, cok yalin ve guzel bir insandi gould.
  
  1982'de oldu, topragi bol olsun.
• glenn gould'la röportaj
  
  "- sayın gould, affınıza sığınarak söylüyorum, röportaj konusunda çetin cevizmişsiniz, öyle anlaşılıyor.
  - hoppala...
  - bizim gazeteci camiasında oradan buradan duyduğumuz söylenti bu en azından... gene de sizi temin ederim, maksadını aşan herhangi bir soru olursa, hemen geçerim.
  - sohbet edeceğiz işte, tadımızı ne kaçırabilir ki?
  - o zaman peşin peşin anlaşalım: haddimizi aşan konular var mı?
  - ne bileyim? müzik olabilir belki.
  - sonra tatsızlık çıkmasın diye... röportaj için sözleşme yapmadık, konuştuk anlaşıp el sıkıştık yalnızca...
  - el sıkışmadık, lafın gelişi öyle diyorsunuz.
  - lafın gelişi, lafın gelişi... aslında ben röportajın çoğunda müzikten söz ederiz diye düşünmüştüm.
  - şart mı müzikten konuşmamız? yani benim kendimce bir röportaj felsefem var, röportajlar sırasında geliştirdim, belki bilirsiniz: röportajı yapılan kişinin çalışmalarına olsa olsa dolaylı yoldan ilintili alanlardan sor, asıl maden orda çıkar.
  - ne gibi mesela?
  - ben radyo belgeselleri hazırlarken bir ilahiyatçıya teknoloji sordum, anketöre william james sordum, iktisatçıya pasifizm sordum, ev kadınına sanat piyasası sordum mesela.
  - müzisyenlerle müzik konusunda röportaj da yaptınız herhalde...
  - yaptım, mikrofon stresini atsınlar diye. gene de pablo casals'la örneğin zeitgeist üstüne konuşmak çok daha öğretici oldu...
  - ...
  - ... müzikle ne ilgisi var, değil mi?
  - benden uzun yaşayacaksınız...
  - ya da leopold stokowski'yle gezegenlerarası yolculuk konuşmak... ki daldan dala atlamanın hasıdır, alasıdır, değil mi? stanley kubrick'i saymazsak tabii.
  - sayın gould, o zaman tersinden sorayım: özellikle konuşmak istediğiniz bir konu var mı?
  - hakkında düşünmedim pek ama, atıyorum, labrador'daki siyasi durum nasıl?
  - eminim heyecan verici bir konuşma olur sayın gould. gene de dergimiz high fidelity her şeyden önce amerikan seçmeni göz önünde bulundurularak yayına hazırlanıyor.
  - doğru. o zaman batı alaska'daki yerlilerin hakları nasıl olur? iyi satar.
  - iyi satar, sayın gould, önemli bir konuyu es geçmek istemem tabii ama gene dergimizin hedef kitlesi müzik meraklıları olduğuna göre, diyorum ki tartışmamıza sanattan başlasak...
  - tabii. yerli haklarının point barrow'daki etnomüzikolojik alan çalışmalarına nasıl yansıdığını ele alabiliriz.
  - ben daha alışıldık bir cepheden gitmeyi düşünüyordum sayın gould. deyim yerindeyse. biliyorsunuz eminim, kariyeriniz konusundaki belki en canalıcı soru konser vermekle kayıt yapmak arasındaki tartışmayla ilgili. değinsek?
  - o cepheye de giderim, itirazım olmaz. bence o konu da temelde müzikle değil, ahlakla ilgili bir konu zaten. dolayısıyla gene deplasmandasınız..."
  
  (röportajı yapan: glenn gould)
• hastalık hastası ontario’lu piyanist. kontrolü kontrol altına almıştır. ellerini çalar. kısa yaşamında belgeseller çekti, radyo programları yaptı. konserleri kesti ve repertuvarı genişletti. mc luhan'cıdır. boulez'i hafife alır, mozart'la dalgasını geçer, çok da iyi röportaj manipüle eder. kıyıda köşede kalmış bir fügünün adı şöyledir: "bir füg yazacakmışsın öyle duydum".
• adını ilk kez thomas bernhard ’ın bitik adam kitabında duyduğum piyano virtüözü. kitapta da daha sonra sağdan soldan bulduğum yazılarda da bir deha olarak anılmaktadır. klasik müzik otoritesi değilim tabi ama ünlü goldberg varyasyonları nı çaldığı 81 tarihli cd’sini ilk dinlediğimde adamın dört eli olduğundan şüphe etmiştim.
• bir esere ^* en az bestecisi kadar hatta bestecisinden daha fazla yorumcunun güzellik katması, gibi bir efsaneyi gerçekleştiren piyanist.
• konserlerde çalmamasının sebebi mükemmelliyetçiliğidir. stüdyoda çalarken bile, özellikle kayıt teknolojisinin vasat olduğu dönemlerde, kendini rahat hissetmemiştir. bu yüzden sesin nasıl daha kaydedilebileceği konusunda mühendisler kadar çaba sarf etmiş ve bu hususta yol alınmasına vesile olmuştur. bu sebeple, örneğin, 1981 goldberg disknin içindeki kitapçıkta sony gould'a teşekkür etmektedir.
• kanadali unlu piyanist. ozellikle bach yorumlariyla taninir. hakkinda yapilmis '32 short films about glenn gould' adli bir de film vardir.
• mezar tasinda goldberg varyasyonlarinin ilk iki olcusu kazilidir. (bass'i da dahil etselermis keske)
• sony tarafından ''the glenn gould complete jacket collection'' adıyla ünlü piyanistin 75. doğumgünü aynı zamanda 25. ölüm yıldönümü olan 2007'de çıkarılmış 80 cd'lik bir külliyatı bulunuyor. sanatçının tüm uzunçalarları 78 cd'ye kaydedilmiş; nostaljik olsun diye de cd'lere uzunçalar görünüm verilmiş. 2 cd'de de gould'la ölümünden önce yapılan bazı röportajlar var. geçenlerde gould'un kaydettiği goldberg varyasyonları'nı sormaya gittiğim bir müzik markette tezgahtar gösterince gözlerime inanamadım. elime aldığımda bir hazine tutuyormuşum gibi hissettim. eve gelip internetten araştırınca türkiye'de -garip bir şekilde- yurtdışından çok daha ucuza satıldığını da farkettim. gerçekten meraklısı olan kaçırmasın derim. en azından mephisto'larda bulunuyor.
  
  külliyatın içeriği de şöyle:
  
  cd 1 bach: goldberg variations, bwv 988 (1955)
  cd 2 beethoven: piano sonatas nos. 30-32 (1956)
  cd 3 bach: concerto no. 1 in d minor bwv 1052; beethoven: concerto no. 2 in b flat major op. 19 (1957)
  cd 4 bach: partitas nos. 5 & 6; fugues in f-sharp minor and e major (1957)
  cd 5 haydn: sonata no. 3 in e-flat major; mozart: sonata no. 10 in c major, k.330; fantasia and fugue in c major, k.394 (1958)
  cd 6 beethoven: concerto no. 1 in c major for piano and orchestra, op. 15; bach: concerto no. 5 in f minor for piano and orchestra (1958)
  cd 7 berg: sonata for piano, op. 1; schoenberg: three piano pieces, op. 11; krenek: sonata no. 3 for piano, op. 92, no. 4 (1959)
  cd 8 beethoven: concerto no. 3 in c minor for piano and orchestra, op. 37 (1960)
  cd 9 gould: string quartet no. 1 (1960)
  cd 10 bach: italian concerto in f major & partita nos. 1 & 2 (1960)
  
  cd 11 brahms: 10 intermezzi op. 76, 116, 117, 118, 119 (1961)
  cd 12 beethoven: concerto no. 4 in g major for piano and orchestra, op. 58 (1961)
  cd 13 bach: the art of the fugue, bwv 1080 volume i fugues 1-9 (1962)
  cd 14 mozart: concerto no. 24 in c minor for piano and orchestra, k. 491; schoenberg: concerto for piano and orchestra, op. 42 (1962)
  cd 15 strauss: enoch arden (tennyson), op. 38 (1962)
  cd 16 bach: the well-tempered clavier, book i, nos. 1-8 bwv 846-853 (1963)
  cd 17 bach: partita no. 3 in a minor, bwv 827 & no. 4 in d major, bwv 828, toccata in e minor, bwv 914 (1963)
  cd 18 bach: the well-tempered clavier, book i, nos. 9-16, bwv 854-861 (1964)
  cd 19 bach: two and three part inventions and sinfonias nos. 1-15, bwv 772-801 (1964)
  cd 20 beethoven: sonatas nos. 5-7, op. 10/1-3 (1965)
  
  cd 21 bach: the well-tempered clavier, book i, nos. 17-24, bwv 846-869 (1965)
  cd 22 a+b schoenberg: songs for voice and piano op. 1, op. 2 op. 15 & solo piano works op. 11, 19, 23, 25, op. 33a & b (1966)
  cd 23 beethoven: concerto no. 5 in e-flat major for piano and orchestra, op. 73, “emperor” (1966)
  cd 24 a+b schoenberg: fantasy for violin and piano op. 47, ode to napoleon buonaparte op. 41 et al. (1967)
  cd 25 beethoven: sonatas for piano no. 8-10, op. 13 “pathetique”, op. 14/1 & 2 (1967)
  cd 26 bach: keyboard concertos nos. 3, 5 & 7, bwv 1054, 1056 & 1058 (1967)
  cd 27 canadian music in the xxth century: anhalt, hetu and morawetz (1967)
  cd 28 mozart: piano sonatas nos. 1-5, k. 279-283 (1968)
  cd 29 bach: the well-tempered clavier, book ii, nos. 1-8, bwv 870-877 (1968)
  cd 30 beethoven: symphony no. 5 in c minor, op. 67 (transcribed for piano by franz liszt) (1968)
  
  cd 31 the concert drop-out . glenn gould in conversation with john mcclure (1968)
  cd 32 scriabin: sonata no. 3 in f-sharp minor, op. 23; prokofiev: sonata no. 7 in b-flat major, op. 83 (1969)
  cd 33 mozart: piano sonatas nos. 6, 7 & 9, k. 284 (205b), 309 (284b) & 311 (284c) (1969)
  cd 34 bach: keyboard concertos, nos. 2 & 4, bwv 1053 & 1055 (1969)
  cd 35 beethoven: piano sonatas nos. 8, 14 & 23, op. 13, 27/2 & 57 (1970)
  cd 36 bach: the well-tempered clavier, book ii, nos. 9-16, bwv 878-885 (1970)
  cd 37 beethoven: variations for piano, woo. 80, op. 34 & 35 (1970)
  cd 38 bach: the well-tempered clavier, book ii, nos. 17-24, bwv 886-893 (1971)
  cd 39 a consort of musicke bye william byrde and orlando gibbons (1971)
  cd 40 mozart: piano sonatas nos. 8, 10, 12 & 13, k. 310 (300d), k. 330 (300h), k. 332 (300k), k. 333 (315c) (1972)
  
  cd 41 music from kurt vonnegut’s slaughterhouse five (original motion picture score) bach: piano concertos nos. 3 & 5 bwv 1054 & 1056 (1972)
  cd 42 schoenberg: songs for voice and piano, op. 3, 6, 12, 14, 48, 2 lieder op. post. (1972)
  cd 43 handel: suites for harpsichord, nos. 1-4, hwv 426-429 (1972)
  cd 44 grieg: sonata in e minor for piano, op. 7; bizet: premier nocturne in f major, variations chromatiques (1973)
  cd 45 bach: french suites nos. 1-4, bwv 812-815 (1973)
  cd 46 mozart: piano sonatas, nos. 11, 15 & 16, k. 331 (300i), k. 533 / k. 494 & k. 545, fantasia in d minor, k. 397 (385g) (1973)
  cd 47 hindemith: piano sonatas nos. 1-3 (1973)
  cd 48 wagner/gould: piano transcriptions of wagner orchestral showpieces: die meistersinger, gotterdammerung, siegfried-idyll (1973)
  cd 49 beethoven: piano sonatas nos. 16-18, op. 31/1-3 (1973)
  cd 50 bach: french suites nos. 5 & 6, bwv 816 & 817; overture in the french style, bwv 831 (1974)
  
  cd 51 bach: sonatas for viola da gamba and harpsichord, nos. 1-3, bwv 1027-1029 (1974)
  cd 52 beethoven: bagatelles, op. 33 and op. 126 (1975)
  cd 53 mozart: piano sonatas nos. 14, 17 & 18, k. 457, k. 570 & k. 576, fantasia in c minor, k. 475 (1975)
  cd 54 a+b hindemith: the complete sonatas for brass and piano (1976)
  cd 55 a+b bach: sonatas for violin and harpsichord, nos. 1-6, bwv 1014-1019 (1976)
  cd 56 a+b bach: english suites nos. 1-6, bwv 806-811 (1977)
  cd 57 sibelius: sonatinas for piano, op. 67/1-3, “kyllikki”. three lyric pieces for piano, op. 41 (1977)
  cd 58 a+b hindemith: das marienleben for soprano and piano (1978)
  cd 59 bach: toccatas, bwv 910, 912 & 913 (1979)
  cd 60 bach: toccatas, bwv 911 & 914-916 (1980)
  
  cd 61 bach: preludes, fugues and fughettas bwv 895, 899, 900, 902, 924-938, 952, 953, 961 (1980)
  cd 62 a+b beethoven: piano sonatas nos. 1-3 op. 2/1-3 & no. 15 op. 28 (pastoral) (1980)
  cd 63 a+b works by scarlatti, c. p. e. bach, gould, scriabin, strauss & beethoven (1980)
  cd 64 a+b haydn: six late piano sonatas hob.xvi/42, 48-52 (1982)
  cd 65 bach: goldberg variations (1981 digital recording) (1982)
  cd 66 brahms: 4 ballads, op. 10, 2 rhapsodies op. 79 (1983)
  cd 67 beethoven: sonatas no. 12, op. 26 & no. 13, op. 27/1 (1983)
  cd 68 strauss: sonata, op. 5; 5 piano pieces, op. 3 (1984)
  cd 69 schumann: piano quintet, op. 44 & piano quartet, op. 47 (1984)
  cd 70 bonus cd 1: glenn gould discusses his performances of the “goldberg variations” with tim page
  
  cd 71 bonus cd 2: bach: “italian album” fragments & wagner: “siegfried idyll”
  ^*
  
  iyi dinlemeler...
• brahms'in opus 117-2, si bemol minor intermezzosunda adeta devlesen piyanist. bu eserin yani sira bach, strauss, sibelius, grieg, mendelssohn ve scriabin'in cesitli eserlerini iceren glenn gould ...and serenity albumu ismiyle musemma bir sekilde, ne zaman dinlenirse dinlensin sakinlestirme, huzur verme ozelliklerine sahiptir. gould'un kayda takilan nefes alip verisi ve mirildanmalari ise albumu guzel kilan diger detaylar.
  
  (bkz: https://www.youtube.com/watch?v=e3iqa7etemc)