hür şehrin insanları

• kemal tahir'in ölümünden sonra yayınlanmıştır. kemal tahir, sağlığında bu romanı yayınlatmamıştır. çünkü bu roman notları arasından seçtiği bölümlerle başka bir roman^* yazmıştır kendisi.
• bir mülkiyet kalesi romanının başkahramanı mahir efendi'nin oğlu murat romanın başkahramanıdır. bir mülkiyet kalesi'nde mülkünü korumak için ölen mahir efendi'den sonra hür şehrin insanlarında canseza hanım'ın da yokluk içinde veremden öldüğü öğreniriz. roman bir noktadan sonra yol ayrımı'na paralel devam eder. zaten romanın içinde bir kaç konu yol ayrımı'nda ayrıca işlenmiştir.
  bir de şehri istanbul fena halde ahlaksızlığa gönülmüştür. (bkz: sodom ve gomare)
• insana sarı defterler arasında kalsaymış dedirten roman. murat adlı arkadaş mualla ve suheyla'yı saymazsak onlar da bi halta benzemiyorlardır eminim önüne gelen karıyla yattı kalktı. ve lakin çok ahlaklıdır da kendisi, sübyancı değildir, aman sübyancı olmasın da isterse anamla yatsın dememiz lazım gelir. oğlancı da değildir ve yine aman oğlancı olmasın da isterse bacımla yatsın dememiz lazım gelir. istanbul düşman işgalinden kurtulur kurtulmaz anlıyoruz ki insanlar o adam senin bu kadın benim, oğlanlar ve sübyanlar öbür tarafa demek suretiyle hürriyeti kutlamışlar. hadi din iman kalmadı da vicdan ve mideye ne oldu?
  
  iyimser bir yaklaşımla şunu mu demek istedi kemal tahir acaba diyorum -ki kemal tahir amcama laf söyleyen beni karşısında bulur- ^*bu ülke işte bu yüzden bu halde. herkes uçkur derdine düştü kimse yataktan, garsoniyerden, sahanlıktan, yüklükten başını kaldırıp da muhasır medeniyetler seviyesine nasıl çıkarım demedi.
  
  o zaman bu iyimser bakışıma da bir aferizm nişanı takmak lazım.
• hür şehrin insanları-1 ve hür şehrin insanları-2 şeklinde 2 bölümden oluşan kemal tahir romanı. kemal tahir diyaloğu tabir edilen diyalog çeşidinin en güzel örneklerini barındıran kitap.(lar)
• esir şehir üçlemesi ile arasında ilginç bir tezat barındırır; esir şehrin insanı kamil bey, cinsel manada namusun n'si söz konusu olduğunda şalteri indirirken hür şehrin insanı murat, cinsel manada namussuzun önde gidenidir.
  
  "hürriyet namussuzluktur" demiyor tabii, kemal tahir; pek çok zaman yaptığı gibi iki zıttı bir arada kullanıyor, birinin içerisinden bakıp diğerini gösteriyor okuyucusuna.
• fakiri pürtaksir mahlasıyla genç kızların defterlerine yazılar yazan murat'ın hikâyesinin anlatıldığı iki ciltlik roman.
  
  esir şehir üçlemesinin son kitabı olarak tasarlanmış gibi görünüyor. kim bilir hangi sebepten kemal tahir hayattayken yayınlanmamıştır.
  esir şehir üçlemesinin son kitabı yol ayrımı'nda yer alan bazı karakterler ve hikayeleri bu kitapta da var.
  
  esir şehrin insanları, esir şehrin mahpusu ve yol ayrımı okunduktan sonra bakılabilir.
• hür şehrin insanları ölümünden sonra kemal tahir’in ‘sarı defterleri’ arasında bulunmuş bir romandır. metnin sonundaki tarihten anlaşıldığına göre, ünlü romancı, bu yapıtını 1949 yılında çorum cezaevi’nde tamamlamış, sonradan üzerinde çalışmak üzere bir kenara koymuştur. gerek öyküleme tekniği, gerek roman mimarisi yönünden ‘bitmiş’ izlenimini veren bu roman, sonradan kemal tahir diyaloğu diye adlandırılan diyalog özelliklerini de taşımakta, bu bakımdan da dikkati çekmektedir. yine de kemal tahir’in "hür şehrin insanları"nı ‘bitmiş’ bir eser saymadığı, sağlığında yayınlamayışı kadar, eserde geçen bazı olayları ve kişileri başka romanlarında, sözgelimi "yol ayrımı" ve "kurt kanunu"nda kullanmış olmasından da bellidir. zaten, otobiyografik niteliği ağır basan bu yapıt, zaman olarak, adını andığımız iki romanın yerleştirildiği dönemi kapsamaktadır. "hür şehrin insanları", bu perspektif içinde okunmalıdır ama, bu biçimde bırakılmış da olsa, kemal tahir’in bu romanında yazarın kendisine özgü anlatımı, atmosferi ve kişileri, sağlam bir öyküleme düzeni içinde sergilenmekte; eserin bütünü, kurtuluştan sonraki canlı ve hareketli bir kesiti gözler önüne sermektedir(bkz: kemal tahir)
• zamanin tweeter uygulamasinin anket defteri oldugunu ogrendigim kitaptir. murat karakteri de masallah don juan gibidir, 7 iklim 72 milletten hatunu ince ince keser.
  
  kemal tahir'in olumunden sonra yayinlanmasi sebebi ile siyasi yonu ve derinligi zayiftir diyebilir miyiz? dedim gitti.
• istanbulun çürümüşlüğü, namussuzluğunu ve erken dönem cumhuriyeti anlatan muhteşem bir kemal tahir romanı.
• (bkz: esir sehrin insanlari)