temettü emekliliği

• cevrenizde cok dillendirmemeniz gereken yatirim turu.
  
  o nedenle sizi, bunu sagda solda fazlaca dillendirmek ve ovmekten men ediyorum. bu men edisimin belli sebepleri var elbette.
  
  sadece konuyla sizden bagimsiz olarak ilgilenenlere bilgi vermeli, paylasim yapmalisiniz. aksi halde bilgileriniz ya da fikirleriniz deger gormeyecektir, cunku bunun ne oldugunu anlamak icin gereken altyapi cogu kiside yoktur. bir defasinda sokakta tanistigim, 4 defa evlenip bosanan, sokaga dusmek icin alkol, kumar ve dayagi ilke edinmis bir adamin eline koc holding'in yonetimini vermeye benzer bu. ne oldugunu bilmeyecek, 2 yilda sirketi hacze goturecektir.
  
  yatirim, kucuk veya buyuk, saygideger bir olgudur. ozeldir. sadece finansal okuryazarlik degil, uzun yillar tecrube de gerektirir. bunu kimseye pat diye sunamazsiniz. karanlikta uzun sure kalmis goz isiktan nefret eder. zaten sunsaniz da yarar degil zarar gorurler.
  
  bir cogunuz borsanin ralli yaptigi bir donemde duydunuz bu kavrami. 1 yillik yatirim yapanlar var. yeni.. ama kolay degildir. kolay olmayan ne? endeks hep yukselmez. 2 yil once yatirdiginiz 20 binin, bugun 15 bin oldugunu gormek cildirtir sizi. yillar soylendigi kadar kolay gecmez.
  
  bir diger sorun, hayattaki ihtiyaclar. orada 100 bin biriktiginde ve araba alman, evlenmen, evi yenilemen gerektiginde ne yapacaksin? oradaki sermaye 3 binken dokunmazsin. peki ya boyunu astiginda? esas nokta burada..
  
  dillendirmeyin.
  
  1- insanlar aptal oldugu icin ve anlamayacaklari icin ya da zarar edecekleri icin..
  
  2- devletin gozune gelirse, cok pohpohlanirsa, vergi miktarini arttiracagi icin. kalkar bu sefer sadece sirketten kesmez, sizin brut dagitimdan kesildikten sonra alacaginiz net miktardan da alt limit olmadan %40 keser, kusa doner temettu. gorursunuz ballandira ballandira hevesle anlatmayi. devlet kazanan insan istemez. mutlu hic istemez.
  
  yazmayin, cizmeyin. bu kavrami ortalarda dolastirmayin.
• yaklaşık 10 yıldır hedefinde ilerlemekte olduğum yatırım şekli. tabi ki ilk başladığım zaman tam anlamıyla amacım bu değildi fakat geçen yıllar içinde avantajını görüp, portföyümün omurgasını temettü hisseleriyle oluşturmaya devam ettim.
  
  1) öncelikle temettü nedir?
  temettü, şirketlerin o sene ettikleri karın belli bir kısmını, yönetim kurulu onayıyla, hissedarlarına dağıtmasıdır. temettü "kar payı" demektir.
  
  2) şirketler enayi mi? neden halka para ödüyor?
  bir şirket düşünün. mesela colbert çimento. colbert çimentonun ortaklık yapısı şöyle olsun
  
  51% colbert holding
  29% singapur yatırım ajansı
  20% halka açık (borsada işlem gören)
  
  colbert çimento mesela 2019'da 1.25 milyar tl net kar etti ve bu yönetim kurulu toplantısında bu karın 80%'inin temettü olarak dağıtılmasına karar verildi.
  
  1.25 milyar tl net karın 80%'i, yani dağıtılacak kar olan 1 milyar tl'nin 51%'i ana ortak olan colbert holding, 29%'u singapur yatırım ajansına giderken kalan 20% bizlere, yani borsadaki yatırımcılara gider.
  
  yani şirketler temettü öderken aslında sadece biz yatırımcılara değil, ortaklarına da temettü öderler.
  
  gerçek bir örnek üzerinden gidersek, tüpraş'ı düşünün. sahibi koç holding. ama ömer koç, tüpraşın finans müdürüne gidip "ordan bana 100 milyon ateşle moruk" diyemiyor, diyemez... bu yüzden şirketler, ana ortaklarına nakit akışı sağlamak için de temettü vermek zorunda.
  
  3) şirketler ne kadar temettü ödüyor?
  
  bu noktada temettü verimi kavramını basitçe anlatmam lazım. mesela bir hisse var ve fiyatı 20 tl. o şirket o sene 2 tl temettü verme kararı alırsa temettü verimi 10% olur.
  
  şirketlerin ve sektörlerin temettü verimleri farklıdır ve o seneki kar miktarlarına bağlıdır. fakat şahsım adına 5% ila 10% arası temettü gayet iyi ve kabul edilebilirdir.
  
  4) ben bankadan zaten 12-18% mevduat faizi aliyorum. neden 5%-10% getiri için temettü yatırımı yapayım ki?
  
  gene kendimle ilgili bir örnek ile açıklamak istiyorum. ben 9 yıl kadar önce tüpraşı aldığımda fiyatı 43 tl idi. şimdi kayıtlardan baktım tüpraş o sene yaklaşık hisse başına 3.9 tl temettü ödeme kararı almış. yani kabaca 9% temettü verimi olmuş.
  
  hesap kolaylığı olması açısından, diyelim ki o zaman tanesi 43 liradan 1000 tüpraş almış olayım. bana maliyeti 43.000 tl.
  
  o sene hisse başına 3.9 tl temettü dağıttığı için banka hesabıma (brüt-net hesabını atlıyorum) 3900 tl temettü yatırıldı.
  
  peki aradan geçen 9 sene de ne oldu? tüpraş 2019'da nerdeyse 145 tl fiyata yükseldi ve geçen sene hisse başına 12tl temettü dağıttı. siz tüpraşı 120 tl den almış olsaydınız 12 tl size kabaca 10% temettü verimi ifade ediyor, oysa ben 43 tl den aldığım için benim için geçen sene 27% temettü verimi oldu.
  
  yani 1.000 hissemin değeri en zirve zamanın 145.000 oldu ve banka hesabıma temettü geliri olarak 12.000 tl yatırıldı.
  
  yani tüpraş geçen sene başlangıçta yatırdığım paranın 27% sini bana kar payı olarak verdi ki. bunun yanında ana param 43tl den 145 tl seviyelerine kadar 300% büyümüş oldu. belki bundan 10 sene sonra tupras 250 tl olacak ve hisse başına 25 tl temettü verecek.. neden olmasın?
  
  bu örneğimiz, temettü yatırımının uzun vadede çok ama çok karlı olduğunu göstermekte.
  
  6) kazandığım temettüleri çatır çatır yemeli miyim?
  
  yiyebilirsiniz ama yememeniz daha doğru olur çünkü dananın kuyruğu burda kopuyor. tüpraşı aldığımız sene 9-10 sene önce. her sene ortalama 10% temettü geliri elde ettik ya? bunlarla tekrar tüpraş hissesi aldığımızı düşünelim.
  
  başlangıç paramız aklınızda olsun 1.000 adet hisse ve 43.000 tl...ilk sene 3.900 tl temettü geldi ve bu parayla tekrar tüpraş aldık. kabaca hisse sayımız 1.100 oldu. bir sonraki sene gene 10% daha arttırdık sonraki sene gene 10%.
  
  10 senenin sonunda elimizde yaklaşık 2200-2300 adet tüpraş hissesi oluyor....
  
  yani 10 sene önce 43 tl den 1.000 adet tüpraş alan birisi, 2019'da 12.000 tl temettü (nakit kar payı) alırken, 10 senedir aldığı her temettüyle, tüpraş hisse sayısını 10% arttıran bir arkadaş toplamda 2.300 adet hissesine karşılık 27.600 tl temettü geliri elde etti.
  
  temettü emekliliğinin sistemi tam olarakta budur. sadece doğru hisseleri bulup, temettü almak değil. o temettüleri tekrar sisteme dahil ederek, emekli olmayı düşündüğünüz zamana kadar temettü gelirlerinizi maksimize etmek.
  
  5) her temettü veren hisse iyi midir?almalı mıyız?
  
  hayır. zaten bu kadar kolay bir formül olsa herkes zengin olurdu. düzgün yönetilen, yatırım yapan, karını arttıran ve borçlansa da borçlarını kapatan şirketler tercih edilmelidir. zaten çok kısa bir araştırma sonucunda piyasada bilinen düzgün temettü hisselerine ulaşabilirsiniz.
  
  burdaki kilit noktalardan biri de asla tüm yatırımınızı tek bir hisseye yapmamak. portföyünüzün büyüklüğüne göre en az 4 ila 10 arası hisse seçip riskinizi dağıtmak en güzelidir. zira şirketler kötü yıllar geçirebilir, ülke olarak kötü yıllar geçirebiliriz. doğal olarak dağıtılacak bir kar olmazsa, şirketler de o sene temettü ödememeyi tercih edebilir. o yüzden her zaman riski yaymak en doğrusudur.
  
  edit:
  
  talep üzerine dolar getirisi ile karşılaştırmam istendi. bu karşılaştırmayı yaparken farkettim ki tüpraşı aslında ilk aldığım maliyet daha da düşükmüş. yıllar içinde eklemelerim sonucu maliyetim yükselmiş. bazı bankalar temettü ödemeleri sonrası hisse fiyatından o miktarı düşüp ilk maliyeti revize ederken benim kullandığım garanti bankası malesef bunu yapmıyor. neyse karlılaştırmamıza dönersek:
  
  2014'te ortalama dolar kuru 2.18 tl imiş. başlangıçtaki 43.000 tl birikimimiz ile 19.724 amerikan doları aldık.
  
  2014'ten bu yana dolar faizleri çok değişmiş. kimi zaman 2% kimi zaman 4.5% seviyeleri görülmüş. ben hesap kolaylığı olması açısından 3.5% olarak kabul edeceğim.
  
  2014'teki 19.724 dolarımız 2019 yılında, sadece dolar faizi geliriyle 23.425 dolara karşılık geliyor. bunun 2019 ortalama dolar kuru ile (5.67 tl) çarpımı sonucunda karşımıza çıkan miktar 132.819 tl etmekte. hadi diyelim feci bir yatırımcısınız ve dolarınızı tam 7 tl den, en tepesinden satabildiniz. o zaman da 163.975tl etmektedir.
  
  bunu yukarıdaki 6 numaralı maddedeki hesabımızla (temettülerin çatır çatır yenmeyip her sene temettülerle tekrar hisse senedi alındığı) karşılaştırırsak
  
  2.300 adet tüpraş hissemiz olmuştu elimizde. 2019'da gördüğü maksimum rakam olan 145 tl ile çarparsak 335.000 tl etmektedir.
  
  yani uzun vadede temettü yatırımcılığı, dolar getirisini de yeniyor gibi gözükmektedir.
  
  (bkz: ytd)
• 2013 yılında başladım ilk borsa işlerine. tamamiyle can sıkıntısından ve gerçekten bu işin mantığını öğrenmek istedim.detaylı bir hikaye geliyor iyi dinleyin ;)
  
  1-borsa kavramına giriş yaptıysanız ve olaylar sizi "temettü emekliliği" sayfasına kadar getirdiyse baştan söyleyim bu alanda emekliyorsunuz ve de doğru yoldasınız.
  
  2-öncelikle türkiye'deki bireysel yatırımcıların (bu siz oluyorsunuz) %95'i "borsa oynamak" tabirini kullanır ki borsa oynanmaz borsa bir yatırım aracıdır haliyle "borsaya yatırım yapılır." çevrenizde borsa oynuyorum diye kim varsa emin olun %95'i hiçbirşey bilmiyordur ve sağdan soldan duyduğu şeylerle hisse senedi alıp satıyordur.hatta şöyle trajikomik bir örnek vereyim bu kişiler bir araba alırken bir hisse senedine ayırdığı vakitten ve incelemeden çok daha fazlasını harcıyorlardır.
  
  3-borsanın temel mantığı halka açık bir şirkete ortak olmaktır trade ise (günlük alım- satım) bizler gibi küçük yatırımcının para kazanacağı bir yöntem değildir.
  
  ilk 3 maddeyi okudunuz ve hala merakınız devam ediyor mu o zaman 4. madde gelsin çünkü artık işler ciddileşiyor. ;)
  
  4- borsayı bilmiyorsunuz ve birçok teknik terim vs var.farkındayım. bunları öğrenmek ve yatırım yaparken kullanmak çok zor değil çözümü gayet basit.benim önereceğim 3 tane başucu kitabı var. 1)borsada tek başıda (peter lynch) 2)kolay ekonomil (mahfi eğilmez) 3)akıllı yatırımcı (benjamin graham)
  şimdi diyorsunuz ki ya sortiwest yukarıdaki iki kitap hep yabancı piyasaları anlatıyor bunlar türkiye de sökmez.merak etmeyin rasyonel bekleyişler teorisi ve etkin piyasalar hipotezi her ülke finans piyasalarında farklı dinamiklerde vardır ve siz bu kitapları okudukça bu teoriler nedir hisse senedi yatırımı yaparken ne işe yarar anlayacaksınız hatta ülkemizin "yarı etkin piyasalar" sınıfına girdiğini düşündüğünüzde fırsatların gelişmiş ülkelere göre fazla (tabi risklerde öyle) olduğunu göreceksiniz.
  
  hala okuyorsanız valla bravo sizden olacak o zaman biraz literatüre girelim.
  
  5-şimdi gelelim kısa bir iktisat tanımı yapmaya.herkes der ki sınırsız insan ihtiyaçlarının sınırlı kaynaklarla karşılanması durumunu inceleyen bilim dalı. şimdi bu tanımı unutun.
  
  asıl tanım şu. iki farklı küme var dünya ekonomisinde
  
  birinci küme : (üretim-ticaret-gayrimenkul) burdan tüm insanlık nakit ve benzerini kazanır. şimdi bana ben memurum şuyum buyum ben bu grupta değilim deme sende üretimin,ticaretin bir yerindesin genç adam. aldığın maaş sabit bir gelir varsa işte burdan geliyor.
  burdan kazandığın alana "reel piyasa" diyoruz ki burdan kazandığın nakit ve benzerlerinden ihtiyacın olanını harcayıp geri kalanını 2. kümeye aktarıyorsun.(daha doğrusu aktarman gerekiyor)
  
  peki nedir bu 2. küme : (döviz-borsa-altın-faiz hatta şuan olmasada ilerde kripto para da buraya dahil olabilir.) buraya da "finans piyasası" diyoruz.
  
  şimdi hemen özet geçiyoruz : 1. kümeden kazanıyoruz(reel piyasa) 2. kümeye (finans piyasası) ihtiyacımız olmayanı aktarıyoruz. aslında olay gayet basit ama bizim ülkemizde bireysel bir yatırımcı algısı olmadığı için dikkat edin 1. kümeden kazanıyoruz kıt kanaat artanıda gene 1. kümede değerlendirmeye çalışıyoruz ya batıyoruz(alakasız işlere girme,ticaret yapmaya çalışma vs.) yada yıllarca borç sahibi oluyoruz.(gereksiz yüksek model araç alımı, ihtiyaç dışı ev alımı) yani paranın bize çalışması gerekirken biz paraya çalışıyoruz.
  
  6- şimdi finans piyasası olayını biraz açayım. ne demiştik (borsa-faiz-döviz-altın) şimdi eğer dünya ve ülke ekonomik koşullarını verilerle değerlendirip yatırım yapabiliyorsan zaten tebrikler 12 hamle sonra dünyanın en zengin adamısın. hemen kızma bu söz bana ait değil dünyanın en zengin hisse senedi yatırımcısı warren buffet'ın söylediği bir söz.
  
  şimdi ciddi olma zamanı;
  
  faiz seni zengin etmez daha doğrusu kayda değer birşey kazanamazsın çünkü her ülkede faiz (eğer negatif değilse) o ülkenin eflasyonunun 1-3 puan anca üstüdür. yani reel olarak parana yılda %1 ila 3 civarı bişeyler kazanırsın ki bu sana bişey kazandırmaz.
  
  altın ve döviz: bunlar aslında bir yatırım aracı değil daha çok koruma aracıdır. yani senin bir birikimin var ve kendi ülke para biriminde çeşitli nedenlerle tutmak istemiyorsun evet burada bir noktada birikimlerine sahip çıkabilirsin ama o hayal ettiğin büyük getiriler olayı biraz zor;
  
  geldik borsa'ya heyecan var demi ama panik yok yavaş yavaş. şimdi öncelikle türkiye hisse senedi piyasında 488 (bu sayı +- değişebilir) şirket olmasına rağmen şahsi görüşüm yatırım yapılacak hisse sayısı 50 yi geçmez. burada doğru şirketleri tespit ederseniz ki inanın zor değil kazancınız diğer finansal enstrümanlara göre ciddi bir fark yaratacaktır.
  
  7-temettü yatırımcılığı nedir şimdi azıcık da onu anlatıyım ama hafiften de uykum geldi ona göre. bu yatırımcılığın kendine göre birkaç kuralı var ki bunları kendinize göre uyarlamanız lazım benim kendime seçtiğim kuralları asağı yazıyorum (yatırım tavsiyesi değildir)
  
  - öncelikle kendinize 10 senelik bir hedef çizin
  
  - asla paranızı tek bir hisse senedine yatırmayın (ne kadar güvenirseniz güvenin ne kadar çok temettü verirse versin)
  
  -kademeli (düzenli) alım candır.unutmayın sizin endeksle çok büyük bir işiniz yok ama illa endeks önemli diyorsanız size basit bir gösterge endeks şuan 123.500 , dolar ise 5,93 yani endeks/dolar oranı 2 usd civarı. 2013 de endeks 90.000 iken dolar 1,8 idi yani endeks/dolar oranı 5 usd civarıydı. şimdi bu mantıkla endeks dolara göre ucuz mu pahalı mı düşünün bakalım.
  
  -3 den az 10 dan çok hisse seçmeyin.sektörel çeşitlilik önemlidir buna dikkat edin sektörel çeşitlilik diyince sadece ürettiği ürün olarak düşünmeyin faaliyet alanı şirketin gelir cinsi (tl,döviz) bunlara dikkat edin.
  
  -bir hisseyi portföyünüze dahil etmeden önce mutlaka şirketin sahiplerini araştırın. bildiğiniz stalk yapın kimdir nedir piyasada nasıl bilinir.mutlaka yatırımcı ilişkileri sayfasını inceleyin. özellikle faaliyet raporları, çeyreklik raporları ve burası önemli kar dağıtım polikasını okuyun. kurumsal yönetim derecelendirme notu var mı yok mu buna dikkat edin.
  
  -bilanço okumak atla deve bişey değil gözünüz korkmasın. zaten iş sadece bilanço okumak ile olsaydı matematikçiler ve muhasebeciler zengin olurdu:). her şirketin kendine göre finansal dinamikleri ve göstergeleri vardır bunlara dikkat edin.
  
  -sağdan soldan abuk sabuk bilgilerle aklınızı karıştırmayın makro verilerle makro yorumlar istiyorsanız her yıl başı türkiyenin önde gelen bankaları strateji raporu hazırlar orada yazılanları iyi okuyun.eğer yabancı diliniz iyiyse türkiye hakkına yazılmış benzer özellikte uluslararası raporlarda temin edebilirsiniz.
  
  daha yazacak çok şey (temel analiz,teknik analiz,yabancı oranı vs.) var ama uyku fena sıkıştırıyor. 4. maddeye dikkat ;)
  
  adettendir, yatırım tavsiyesi değildir.
• sürekli gelen ''nereden araştırmaya başlayalım'' sorularına cevap vermek yerine buraya yazacağım. burada ''balık tutmaya'' yönelik bilgiler olacak.
  
  ilk soru genelde ''nereden esti'' oluyor. nereden estiği ile başlayayım. football manager oynayanlar bilir. kulübü yönetirsiniz, genç oyuncu yetiştirip satma, şampiyonlar ligi geliri vs ile kulüp iyi kar eder ve sene sonunda dividends payout şeklinde hissedarlara kar payı dağıtırdı. o zaman ''ulan ne güzel adamları ihya ettim, keşke ben de hissedar olsaydım'' derdim. tabii o zamanlar borsadan hisse alıp böyle bir şeyin mümkün olduğunu bilmiyordum. yıllar içinde öğrendim ama inception noktası odur benim için.
  
  öncelikle döviz almak, altın almak ve reel faizin olmadığı ortamda^* mevduata para yatırmak birer yatırım değildir. varlığınızın diğer varlıklara göre paritesi katma değer değildir. ve fıldır fıldır altından dövize sürekli günlük, haftalık ve hep başarılı bir şekilde trade edemiyorsanız sermaye birikimi sağlamaz. bugün bir çeyrek altın veya 100 usd alırsanız bunun tl olarak değeri 3 katına da çıksa , 5 sene sonra yine elinizde bir çeyrek altın veya 100 usd olacaktır. iner çıkar ayrı mesele. ama ortada katma değer yok. 2018 de 7 tl'den usd alanlar anca parayı kurtardı mesela. veya diyelim 4 çeyrek altın aldın. 3 sene sonra akrabalarının düğününde yine o çeyrek altınları takacaksın. 100 usd tl bazında 3 katına da çıksa, fiyatı dolara endeksli örneğin arabanın veya bilgisayarın da fiyatı aynı oranda artacaktır. parite farkı katma değer sağlamaz.
  
  temettü yatırımında ise, bir şirkete mesela onbinde 5 oranında ortak olursunuz. şirket kar eder. 5 senelik kar payını alır bu parayla yine hisse alarak mesela ortaklık oranınızı onbinde 9'a çıkarırsınız veya temettüyü afiyetle yediniz diyelim şirketin yine onbinde 5 ortağı olmaya devam edeceksiniz. yani başlangıçta şirketin onbinde 5 ortağıydık, 5 senelik kar payını afiyetle yedik ve hala onbinde 5 ortağız. ama 5 çeyrek altın alsaydık, 5 sene sonra değeri artmış veya azalmış yine 5 çeyrek altın olacaktı elimizde.
  
  işte bu 5 senelik yediğimiz kar payı, karl marx'ın emeğin sömürüsü dediği katma değerdir. sermaye birikimidir. ülkelerin ve bireylerin zenginleşmesinin tek yolu da bu sermaye birikimini sağlayabilmektir. oradan topladığınız kar paylarını başka bir şirkete yatırıp oradan da kar payı alıp bir süre sonra 3 ayrı şirketin onbinde 5 ortağı olursunuz mesela. sermaye birikimi ve zenginleşme dediğimiz olay da budur.
  
  şimdi ''emeğin sömürüsü'' falan deyince yaptığımız iş vahşi kapitalistçe bir iş gibi görünebilir. ve kısmen doğrudur da. ancak temettü yatırımı ile sermayenin ve zenginliğin tabana yayılması ile aslında sosyalist sistemin kapitalizm içinde eritilebilmesinin de yegane yoludur. ne diyordu? ''üretim araçları herkesin olmalıdır'' işte üreten dev şirketler herkesin oluyor bu şekilde. yine de ''emeği sömürmeye'' ortak olmak istemeyenler , emeğin çok da sömürülmediği mali hisselere yönelebilirler.
  
  şimdi sıklıkla gelen ''nereden başlayacağız'' sorusuna gelelim.
  
  temel analiz deyince , bu işten çok da anlamayıp da duyduğu kavramlardan dem vuranlar yüzünden çok kompleksmiş gibi algılanıyor ve insanlar korkuyor. aslında temel analiz çok basittir ve günlük hayatta farkında olmadan sıkça basit temel analizler yaparız. korkutucu duran cari oran, özsermaye karlılığı, aktif devir hızı, pd/dd gibi ve bir de havalı olsun diye araya bunların ingilizceleri sıkıştırılınca insanlar ''eeeh bunlarla uğraşamam ki ben'' diyor. ancak ilk etapta bunlara gerek yok.
  
  ilk bakılması gereken;
  
  - düzenli olarak kar eden ve bu karı yine düzenli^* olarak paylaşan şirketleri bulmak ( ki bu şirketler herkes tarafından bilinir, çok kısa bir araştırma ile bulunur)
  - şirketin yıllık karının ne kadarını dağıttığına bakmak (karın %10 unu paylaşan şirket çok çok ucuz değilse işimize yaramaz, bu kısma geleceğiz) iş yatırımın sayfasında tüm bu bilgiler mevcut geriye dönük.
  
  bu şirketleri bulduktan sonra , yukarıdaki tüm kafa karıştırıcı temel analiz rasyolarını tecrübe kazanana kadar bir kenara bırakıp bizim için en önemli rasyo olan f/k oranına yani fiyat / kazanç oranına bakacağız. ne kadar düşük o kadar iyi. nedir bu oran?
  
  şirketin herhangi bir andaki hisse fiyatının, hisse başına düşen yıllık kara oranıdır. yani bir hisseye ödediğiniz paranın şirketin kaç yıllık karına tekabül ettiğini gösterir. diyelim f/k = 5 . bu hissenin o anki fiyatının şirketin 5 yıllık karına eşit olduğunu gösterir. kabaca yatırımınızı kaç senede amorti edeceğinizi gösterir. örneğin:
  
  hisse fiyatı 5 tl olsun. f/k da 5 olsun. bu demek oluyor ki şirket hisse başına yıllık 1 tl kar ediyor. bunun %80'ini yatırımcı ile paylaşsa 80 kuruş eder. demek ki sadece temettüler ile 6 senede (şirket karını hiç arttırmasa bile) yatırdığın parayı amorti ediyorsun. tabii gelen kar payı ile hisse alırsan bu süre daha da azalır (bkz: bileşik faiz) işte bu yüzden ilk hisse alım noktası çok önemli. sen hisseyi aldıktan sonra hisse fiyatının artması, dolayısı ile f/k nın yükselmesi seni enterese etmez. çünkü sen 5 f/k dan ortak oldun ve maliyetin o. bunun hesaplanmasına şimdilik girmeyelim ama zaten hesaplamaya gerek de yok, herhangi bir borsa takip platformunda anlık olarak görülebiliyor.
  
  dolayısı ile kriz dönemlerinde düşük f/k ile düzenli temettü dağıtan bir şirkete ortak olmak olayın püf noktası. buradan iş temettü verimi dediğimiz kavrama geliyor. ama aslolan f/k dır. temettü verimi ise, şirketin dağıtacağı temettünün hisse fiyatına oranıdır. şirketin temettü dağıtım oranı düşük olsa da f/k sı düşük olduğu için temettü verimi yüksek olabilir. örneğin şirketin hisse fiyatı 6 tl hisse başına yıllık kar da 2 tl olsun. yani ne etti sana? f/k = 3 . şirket bu karın %33 ünü dağıtsın. aslında düşük bir oran olmakla beraber 0.66 tl / 6 tl = temettü verimi %10 un üzerinde oldu. ayrıca karın dağıtılmayan kısmı da buhar olmuyor yine ortağı olduğun şirketin bünyesinde kalıyor. böyle şirketler var mı demeyin. an itibarıyle f/k sı 5 in altında olup da düzenli temettü ödeyen bir sürü şirket işlem görüyor borsada. arayın bulun.
  
  eğer düzenli alımlar ve gelen karpayları ile bedavadan şirkete ortaklık oranınızı arttırırsanız , her sene daha yüksek oranda temettü gelirine kavuşacaksınız. dolayısı ile bu biriktirme aşamasında, hisse fiyatının düşmesine üzülmek bir yana daha düşük f/k dan ekleme yapma fırsatı nedeniyle sevineceksiniz. tabii ki bu düşüşün şirketin işlerindeki bozulmadan kaynaklanmaması kaydıyla. ki bu son korona düşüşünde, işleri bozulmadığı, hatta pandemiden fayda sağladığı halde fiyatı inanılmaz şekilde düşen bir ton kağıt vardı. şans eseri benim portföyümde de bu kağıtlardan çok vardı ( gıda, tarım, sigorta, aracı kurum vs vs)
  
  yukarıda bahsedilen diğer temel analiz rasyoları, şirketin sağlığını, batma olasılığını gösteren ve küçük yatırımcı için çok da bir şey ifade etmeyen rasyolardır. bunları zaman içinde de öğrenebilirsiniz. düzenli temettü ödeyen, kar eden bir şirketin sağlığı da yerindedir. yapmanız gereken yılda 4 kez gelir tablosundan işlerin yolunda olup olmadığına bakmaktır.
  
  borsa istanbul başlığında ''kumarhane'' , ''kimse kazanamaz'' , ''altın alacaksın altın'' diyenlere bakmayın. bu işe 8 yıl önce başladım ve şu anda sadece hektaş'tan (daha 10-12 şirket var) sıfır bir bmw 3 serisi kadar kardayım. ha diyebilirsin ki 1 milyon tl basmışsındır da bu karı elde etmişsindir. hayır. hektaş için (isteyen grafiğini inceleyebilir, şu an o zamankine göre fiyatı uçmuş durumda) cebimden çıkan para temettüleri saymazsak 30 k bile etmez. ki tüm temettü yatırımı için harcadığım sermayenin tamamı 8 yıl önce sokulmuş değil. çoğunluğu son yıllarda parti parti sokulmuştur. ancak amacım portföy değerini katlayıp, onunla ev araba vs almak değil, şu anki gelirimi, hiç çalışmadan elde edebilecek yıllık temettüye kavuşmaktır. çoğu hissede bu hedefime ulaşsam da, kafamdaki portföye erişmem için bir sağlam kriz daha lazım bana.
  
  ne demiştik? temel analiz hayatta hep kullanılır. bir evi kiraya vermek amacıyla alırken ilk baktığın kiranın kaç para olacağı veya eve yatırdığın parayı kaç yılda çıkaracağıdır. yani evin f/k sıdır. ki günümüzde iyi olarak sayılacak ev f/k ları bile 20'den başlamaktadır. ''efenim evin değeri artar'' e şirketin de normal koşullarda yıllar içinde değeri en azından enflasyon oranında artması beklenir. ayrıca ev eskir. şirket eskimez. ev büyümez, ama şirket büyüyebilir. evi tek seferde almak için ciddi finansman veya fırsat maliyetine girmen gerekirken, hisse almak için buna gerek yoktur. elindeki para kadar alırsın.
  
  borsa yatırımının gerçek mantığı budur. trade de yapılabilir mi? evet. hele ki arkanda sağlam bir temettü portföyü varken. ama trade'e ilişkin bir bilgi vermek istemiyorum bu platformda. kafama eserse bu konu ile ilgili yazarım daha.
  
  yatırım tavsiyesi değildir. hisse tavsiyesi vermek spk mevzuatı gereği suçtur.
• en yüksek temettü veren şirketlerin ortalaması yıllık %5. bu parayla geçinmek için asgari 3-4 milyon tl'lik yatırım gerekiyor ki aylık geliriniz 12-15bin tl civarı olsun. her ay 400-500 tl hisse alarak o parayı 200-300 senede biriktiremezsin.
  
  t: bana saçma gelen fikir.
• son zamanlarda bu başlık altında çok fazla aksi görüş var. bazılarını elimden geldiğince cevaplamaya çalışacağım
  
  1) eleştiri: "temettü emekliliği diye birşey yoktur. 32’lerden aldıkları hisse bugün 23 lira . 0.75 kuruş temettü için 9 liradan oldular"
  
  temettü emekliliği, veya uzun vade yatırım 10-20 belki 30 seneye yayılan bir yatırımdır. yani hisseniz 32tl'den 23tl'ye düşmüş, 15tl'den 10tl'ye düşmüş bunun sizi entrese etmemesi lazım.
  
  zaten düzgün firmalara yaptığınız yatırım sonrası 5-10 sene geçtikten sonra, o hisse yarı yarıya düşşe bile açık ara karda olacaksınız.
  
  örnek mi? elimdeki froto 13tl den alındı (temettü düşülmemiş hali). şuan froto 300tl olmuş, 220tl'ye düşmüş çok umrumda olmuyor.
  
  şuanki 10-20% mertebesindeki hisse oynamaları 5 sene sonra size çok komik gelecek. tekrar altını çiziyorum, büyüyen, yatırım yapan, kar üreten ve düzgün yönetilen şirketler için.
  
  2) eleştiri: "enflasyonu olan para birimi ile yatırım yapılmaz."
  
  buna da katılmıyorum. yatırım yaptığın firma hiç büyümese 10 sene boyunca aynı ürünü sabit adetle üretse bile, girdi maliyetleri yüzünden kendi ürün fiyatını da enflasyon oranında adjust edecektir. yani tam tersi, türkiyede enflasyona karşı en ii koruma, sizin yerinize ürünlerini en az enflasyon oranında zamlandıran şirketlere yatırım yapmaktır. hatta bunun üzerine ihracat yapan ve sürekli üretim kapasitesini arttıran şirket buldunuz mu tadından yenmez.
  
  3) eleştiri: "dolar bazında her sene eriyen borsaya yatırım yapılmaz."
  
  bu eleştiri bir nebze haklı. firsati olan gitsin nasdaqta yatırım yapsın zaten. fakat ben buna başka türlü yaklaşıyorum, borsamız 2013'ten beri dolar bazında eriyor. buna rağmen 2013 ten beri seçilecek düzgün şirketler bu ülkede yatırım yapabileceğiniz diğer geleneksel enstrümanları yendi. döviz olsun, faiz olsun hepsinden fazla getirdi.
  
  yani bu performansı gösteren bist, aslinda bu donemde tarihinin en kotu günlerini yaşıyor (dolar bazında). içinde bulunduğumuz politik çıkmaz çözüme ulaşırsa siz buna önümüzdeki 10 seneki dolar bazında değerlemeyi de ekleyin
  
  4) eleştiri: "temettü dağıtılınca değer düşer."
  
  zaten olması gereken o dur, temettü ödemesinde şirketin cebinden para çıkar ve şirketin değeri o temettü miktarı kadar azalır. fakat çok uzun yıllar bize şunu gösterdi ki, sürekli temettü dağıtan ve büyüyen şirketler her zaman bu fiyatın üzerine geri çıkarlar.
  
  temettü emekliliğini asıl çekici kılan nedir biliyor musunuz?
  
  anlatım kolaylığı açısından tek hisseli bir portfoy ile 55 yaşında emekli olduğunuzu düşünün.
  
  eğer elinizdeki hisse temettü ödemeyen bir hisse ise 55 yaşından, atıyorum, 85 yaşınıza kadar hayatınızı idame ettirmek için her sene hisse satmanız gerekecek. şirketiniz çok iyi performans gösterse bile 30 senelik emekliliğiniz boyunca (allah daha uzun ömürler versin amin) emeklilik portfoyunuz adet olarak eriyecek.
  
  fakat emekliliğinize temettü hissenizle girerseniz, hisse adediniz hiç değişmeden, sadece gelen temettülerle yaşayabileceksiniz. hatta bir adım ileri götüreyim, o hisselerin adedi 30 sene değişmeden, ondan sonraki 30 sene içinde çoluğunuza çocuğunuza bırakabilirsiniz.
  
  5) eleştiri: "şimdi diyelim elinizde 10tl değerinde bir hisse var ve her sene %10 temettü dağıtıyor. şirket temettü verdiğinde hissenin değeri otomatik olarak verilen temettü miktarı kadar azalıyor, buna ek olarak 1 lira olarak almamız gereken temettü miktarı vergi kesintisi nedeniyle 85 kuruş olarak ele geçiyor"
  
  bunu şöyle anlatayım, bu sefer eregli örneğini verelim.
  
  2013 yılında 1.74 tl den eregli aldın 100.000 adet.
  
  eregli 2013 yılında hisse başına 0.12 lira temettü dağıttı. bu eleştiri aldında geçen hesap o sene için önemli olabilir.
  
  fakat geldik 2022 yılına. öncelikle 174.000 liralik ana paran 2.600.000 tl oldu, geçen sene 185.000 tl temettü aldın (ilk yatırımından fazla) ve bu sene de muhtemelen 300-400.000 tl arası temettü alacaksın.
  
  işin sırrı zaman. doğru şirketlerde, bekleyebilmek.
  
  6) "bunun döviz versiyonunu tavsiye ederim. ingiltere veya abd borsası düşünülebilir mesela"
  
  yapabilenlere ben de tavsiye ederim. fakat benim için gerek vergi konuları, gerekse çok fazla şirketi sıfırdan filtrelemem gerekeceği için uzak duruyorum. yapabileceklere kesinlikle tavsiye ederim
  
  7) "aynı para ile btc ve eth alınsa çok daha kısa sürede emekli olabilirsiniz"
  
  belki doğrudur, belki yanlıştır. benim için yanlış. çünkü btc'nin adil fiyatının ne olduğunu ne ben, ne siz, ne de elon musk biliyordur.
  
  hisse senedi aldığımda, satışı, karı, marjları, hisse başına karı bellidir. en kötü ülkedeki faizi ve sektor ortalamasını dikkate alip, olması gereken f/k ile çarpar ve dersin ki bu şirketin olması gereken değer budur. üstü pahalı, altı ucuz.
  
  hadi o da yok, şirketin defter değeri vardır, defter değeri, muhasebesel değeri altından işlem gören şirkete (bazı farklı durumlar hariç) ucuz dersin.
  
  btc'nin gercek fiyatı nedir? nasil hangi metrikle ölçülüyor? yok öyle bişi. tamamen geçmiş hareketlerine bakarak ahh 30'dan donmus, ahh 25 altına sarkmamış diyebiliyoruz. ee yarın 5.000 dolar olsa? yada 500.000 dolar olsa?
  
  ben paramı iyi kötü ölçebileceğim, ucuz mu pahalı mı iyi kötü karar verebileceğim varlıklra yatırmayı tercih ediyorum. risk algısı çok yüksek kişiler btc'den emeklilik kovalayabilir.
  
  8) "birincisi enflasyon diye bişey yokmuş gibi davranmaları. hisse yüzde 50 artmış ama enflasyon yüzde 100."
  
  hangi zaman aralığını baz aldığınızı anlamadım. fakat üreten firmaların ürettiği ürünlerin de enflasyon oranında arttığını ve satışlarının da genelde enflasyon oranında artacağını düşünebiliriz.
  
  şu ülkede üreten, ihracat yapan belli başlı 5-10 firmadan oluşan bir sepetin 10 yıldır enflasyon karşısında hem dolardan hem faizden daha fazla getirdiği aşikar.
  
  gider alicanoğulları holding, gözümsün gayrımenkul y.o alırsanız tabi ki enflasyon karşısında ezilirsiniz.
  
  9) üstteki soruların cevabı olacak bir karşılaştırma yapalım.
  
  tam 10 sene önce yani ocak 2012 de, 10 hisseden oluşan bir sepet yapalım. borsadan bir bok anlamıyoruz ama borsada yatırım yapmak istiyoruz. ne yapalim? bir önceki senenin en büyük sanayi kuruluşları listesini bulalım ve borsaya açık olanlarını alalım.
  
  liste ahanda burada
  
  bu listeden borsaya açık olanlar aşağıdakiler. paramızı eşit olarak bölelim ve bu 10 adet hisseyi alalım.
  
  1) tüpraş (alış 38 tl) --> (bugün 166.4 tl) --> getiri (437%)
  2) ford (alış 13 tl) --> (bugün 247.1 tl) ---> getiri (1900%)
  3) tofaş (alış 5.85 tl) -->(bugün 77.5 tl)---> getiri (1324%)
  4) arçelik (alış 5.82tl)-->(bugün 49.4 tl)---> getiri (848%)
  5) ereğli (alış 2.02tl)--> (bugün 27.08 tl)---> getiri (1340%)
  6) aygaz (alış 8.62tl)--> (bugün 22.4 tl)---> getiri (259%)
  7) petkim (alış 0.75tl) -->(bugün 8.30 tl)---> getiri (1100%)
  8) vestel (alış 1.80tl)--> (bugün 23.86 tl)---> getiri (1325%)
  9) sarkuysan (alış 0.70tl)-->(bugün 17.77 tl)---> getiri (2538%)
  10) aksa akrilik (alış 2.40tl) --> (bugün 30.3 tl)---> getiri (1262%)
  
  yani hiçbirşey bilmeden, sadece en büyük borsaya açık 10 sanayi şirketine eşit ağırlıkla yatırım yapsak bugün portföy getirimiz 10 senede: 1233% olacakmış.
  
  bu getiriye aldığınız temettüler, hele ki aldığınız temettülerle gene almış olabileceğiniz hisseler dahil değil. mal gibi 10 hisse aldık ve 10 sene bekledik, gelen temettülerle de pavyona gittik.
  
  peki aynı ay dolar alsaydık? ocak 2012 de dolar ortalama 1.87 tl den fiyatlanmış. bugün kü kurla hesaplarsak
  
  dolar 10 sene de 729% getirmiş.
  
  altına bakalım...çeyrek altın ocak 2012 de 158 tl civarı fiyatlanmış. bugün merak ettim baktım 1298 tl den alınıyor.
  
  geçen 10 senede altın 820% civarında getirmiş.
  
  **********
  
  özetle, tam bir çaylak olarak, hiçbirşey bilmeden 2012 yılında yaptığımız borsa yatırımı, temettüleri pavyonda yiyerek ve temettülerle tekrar hisse alip kartopu yapmadan 1233% getirmiş, dolar 729%, altın ise 820%
  
  eğer bilinçli şekilde gelen temettülerle aynı hisseler alınsa, veya potansiyel görülen başka hisseler portföye dahil edilse bu getiri oranının daha da açılacağı çok aşikar.
  
  en güzeli de ne biliyor musunuz? bu performans, doların ve altının sözde "çoştuğu", türk borsasının ise dolar bazında kesintisiz eridiği bir zamanda gerçekleşti.
  
  bundan daha güzel getirileri sanırım güzel arsa yatırımlarndan veya hem hisse değerlemesi hem de doların değerlenmesinden kazandıran yabancı hisse senetlerinden elde edebilirsiniz.
  
  sağlıcakla kalın efendim
• bu ay itibariyle 1 yılı tamamladığım yatırım şekli.
  her ay düzenli olarak maaşımın %10 uyla belirlediğim 5 şirketten alım yapıyorum fiyatını gözetmeden ve hiç satış yapmıyorum. şirket seçimlerinde biraz amatörce hareket ettim çünkü ilk etapta amacım bi an önce başlamaktı kervan yolda düzülür dedim. bu süreçte 2 yıldır devam ettirdiğim bireysel emeklilikten çıktım. kendi bireysel emekliliğimi oluşturmaya karar vermişken devam etmek olmazdı. başarılı bir yıl geçirdiğime inanıyorum kademeli alımlarla ortalama maliyetimin sürekli artmasına rağmen %40 lık bir ortalama getiriye ulaştım. amacım 12 yıl temettülerle de yeni hisse alarak devam etmek ve sonrasında temettülerle hayatımı idame edecek seviyeye gelerek 40 yaşında emekli olmak.
• olmayacağı yönündeki anlamsız inadı anlamakta zorlandığım yatırım aracı.
  
  bakın yerini, yöntemini de veriyorum... çok kolay ve bilal'in bile yapabileceği hesaplar. sadece tıklayacaksınız bilgisayaranızdan oraya buraya, 1-2 yere de değer gireceksiniz o kadar.
  
  öncelikle şu siteden son 10 yılın temettü şampiyonlarını bulalım. tekrar söylüyorum, tarzan mantığıyla gidiyoruz. yani şirket seçerken düzenli vermiş mi, vermemiş mi bakmadım. koç, sabancı gibi gruplara ait daha düşük verimli temettü dağıtan ama düzenli veren şirketleri ayıklamadım. anladınız sanıyorum... listede adını bile bilmediğim şirketler var. o derece...
  
  toplam 14 adet şirket var önümüzde.
  
  isyat, pagyo, psdtc, yggyo, isdmr, doas, vesbe, crdfa, akmgy, ismen, eregl, aksa, petun, toaso
  
  2013 mayıs ayına geri sarıyoruz. bist 100 dolar bazlı tarihi yüksek seviyeler olan 500$ seviyesinde.
  
  14 hisseye 2013 yılının net asgari ücreti olan 800 tl kadar ayırmaya başladınız diyelim. bütçeniz müsait buna. 14'e bölünmediği için hisse başına 60 tl, toplam 840 tl/ay 14 hisseye yatırım yapacaksınız.
  
  bu siteye giriyoruz. çok basit bir site zaten. ilk hisse olan isyat'ı seçip altındaki başlangıç tarihini 2 mayıs 2013'e ayarlıyoruz.
  
  3. açılır listeden "aylık tl ile alım" seçiyoruz. hisse başına belirlediğimiz 60 tl'yi de bir alttaki kutucuğa yazıyoruz.
  
  altta iki tane seçim var. ikisini de seçiyoruz. biri temettüleri kağıda ekleme, diğeri de her sene 1 kere yatırdığınız tutarı enflasyon oranında artırma.
  
  şimdi sırayla yukarıdan hisselerin adını değiştirerek hesapla kısmına tıklıyoruz. zira düzenli 60 tl olarak aynı tarihten bu güne kadar alacağız. senede 1 kere yatırdığımız tutarı enflasyon oranında artıracağız. kağıttan aldığımız temettüyü aynı kağıda geri koyacağız. değerleri dolar olarak yazacağım.
  
  unutmayın, endeksin dolar bazında en yüksek olduğu zaman yatırıma başladık. şu anda o seviyenin yarısında endeks.
  
  aşağıda hisse adı / yatırılan dolar / şu andaki dolar / dolar yüzdesi sırasıyla veriliyor...
  
  isyat / 2.606$ / 3.771$ / %44,7
  pagyo / 2.572$ / 3.835$ / %49,1
  psdtc / 1.917$ / 3.940$ / %105,5
  yggyo / 2.415$ / 3.257$ / %34,9
  isdmr / 1.301$ / 2.230$ / %71,4
  doas / 2.602$ / 13.043$ / %401,3
  vesbe / 2.603$ / 6.294$ / %141,8
  crdfa / 2.606$ / 1.796$ / %-31,1
  akmgy / 2.597$ / 2.747$ / %6
  ismen / 2.604$ / 26.184$ / %905,5
  eregl / 2.604$ / 3.722$ / %42,9
  aksa / 2.601$ / 7.085$ / %172,4
  petun / 2.602$ / 3.548$ / %36,4
  toaso / 2.597$ / 6.734$ / %59,3
  
  görüldüğü üzere dolar bazında kaybettiren tek hisse crdfa...
  zarar etmediği halde elle tutulur bir getirisi bulunmayan akmgy...
  %35 ile %71 arasında dolar bazında getiren 7 şirket var.
  5 hisse ise %100 üzeri dolar bazlı getiride.
  
  2 kere yazdım ama yine hatırlatayım anlamamakta ısrar edenler için. bist 100'ün 500$ olduğu ve o günden geçen seneye kadar sürekli düştüğü, halen de 250$ seviyesinde olduğu bir dönemde alım yaptık. yani bist 100 yarı yarıya değersiz bizim başladığımız tarihe göre.
  
  14 şirketlik bu porföye paçalda bakalım...
  
  yatırılan toplam > 34.227$
  portföyün güncel değeri > 88.186$
  dolar bazında kazanç > %157,7
  
  hisse seçimlerini tamamen sitelerdeki verilere göre yaptık. adını bilmediğim firmalar var listede dediğim gibi. daha farklı firma seçimlerinde daha verimli dönüşler de oluşabilir. portföyden portföye değişir.
  
  2013-2023 arası benim hatırladığım yakın dönemli krizler pandemi, naci ağbal istifası, rusya-ukrayna savaşı, abd'de banka batması, rus uçağının vurulması...
  
  birkaç tane de seçim atlattık bu arada...
  
  görüldüğü üzere düzenli alım ile,
  bir sepet üzerinden hareket ederek,
  temettüleri kağıda ekleyerek,
  her sene enflasyon oranında yatırdığımız tutarı güncelleyerek,
  
  endeksin dolar olarak düştüğü 10 yıllık bir dönemde bile dolar bazında %157 kazanç elde edilmesi mümkündür.
  
  bu yatırıma olmaz, türkiye'de yapılmaz, enflasyona ezilir, dolara kaybedersiniz demek net bir cahillik ve hesap kitap bilmeme göstergesidir nazarımda.
  
  evet büyüme hisselerinde risk alabilirsiniz. farklı hisseler ilgili dönemde 500 kat daha fazla kazandırmış olabilirler. temettü yatırımına göre 2-3 kağıt kıstırıp bu dönemde çok daha fazlasını kazanabilirsiniz.
  
  ancak bu riskleri almak istemeyenler olabilir. başlangıçta daha güvenli bir yatırım şekli tercih edip, ilerleyen dönemde porföy belirli bir büyüklüğe ulaştığında ise benzer riskler alınabilir. atıyorum temettü porföyünün 5. yılında aldığınız temettüleri kağıda koymaz, 5 tane büyüme şirketinde risk alırsınız mesela. diğer taraftan da düzenli alımlarınız ile temettü porföyüne devam edersiniz.
  
  seçenekler sonsuz ve hepsi sizin almak istediğiniz riskin büyüklüğüne bağlı.
• temettu emekliligi bizim ulkede imkansiz aga diyenler neye gore diyor ben mantikli bir aciklama bulamiyorum. acikla nasil mantiksiz diyorsun, dolara karsi zarar diyor. ispatliyorsun, dolara karsi kardasin diyosun, sirket temettu odemezse ne olacak diyor. yahu biri odemez ikisi odemez hic biri odemezse bir kismini satarsin yine hayatina devam edersin diyosun hani satmayacaktik diyor. ne istiyorsun amk?
  
  suan ortalama emekli maasi 3-4 bin tl civarinda sanirim. yillik 48 bin lira eder. ortalama %5 temettu verimi ile kabaca 1 milyon tl'lik bir portfoy bize bunu verir.
  
  1 milyon tl'm olsa zaten calismam aga diyen kardesler. calisma birader? 1 milyon tl buyuk bir para mi saniyorsun? gotu boklu 1+1 bile kalmadi istanbulda. ya da sen emekli oldugunda 10 yil sonra 20 yil sonra enflasyon oraninda artsada bugunun 3-4 bin tl sinden daha fazla mi para alacaksin saniyorsun?
  
  temettu emekliligi denilince soyle saniyor insanlar, bugun yatiricaz 1 milyon tl yi, ve yarin isi birakiyoruz. o da mumkun ama 1 milyon tl ile degil. ya da senin hayat standartina bagli diyelim.
  
  o 3-4 bin tl emekli maasini alabilmek icin 30 sene calisan adam, temettu isini anlatinca bugunden yarina olsun istiyor.
  
  bu temettu isine tek care gibi baktiginiz icin kafa basmiyor. ya sen biriktir ayda 3-5 atesle buraya, temettunu al geri yatir 10 yil bekle, seni emekli etmesede faturalarini oder mutfak masrafini oder nakit akisi saglar tatilini karsilar? kotu mu olur aq? niye hayatta tek bir sansiniz varmis gibi secim yapmak zorunda hissediyorsunuz kendinizi?
  
  aylik 1000 lira ayiracaksin yatirima diyelim,
  
  250 buraya yatir
  250 altin al
  500 de neye yatirmak istiyosan yatir ölür müsün?
  
  niye hep all in giriyoruz her seye? bence ciddi bir toplumsal sorun bu. ev yatirimi yapan adama bakiyorsun sadece ev aliyor. temettucu adama bakiyorsun sadece hisse aliyor. niye abicim? gucun neye yetiyorsa hepsinden azar azar al, biri zarar eder biri kar eder en kotu parani korursun.
  
  cunku dogru oldugunu dusundugu seyden bir anda mucize bir atak gelecek ve bir anda zengin olacak. bizim amacimiz uzun vade degil ki, bugunden yarina dogru ati bulup zengin olmak. bu kafa degismedikten sonra bizden bi sikim olmaz cok afedersin.
  
  edit: 250 liraya altın alınmıyormuş arkadaşlar, sağolsun bir yazar arkadaş uyardı, bir yaşıma daha girdim şoktayım. kafa böyle olunca yazdığımız şeyin "örnek" olduğunu falanda belirtmemiz lazım sanırım. bu kafayla iyi gelmişsiniz bugüne valla helal.
  
  daha da edit: yazmayayım diyorum ama insanı çıldırtıyorsunuz aq. hee enflasyon var paramız eziliyor.
  
  bugünün değeri ile 1.000.000 tl paramız var, 10 sene önce bu işe girseydik ne olurdu reel olarak hesaplayalım. bugünün 1 milyonu 10 sene önce 220.000 tl ediyormuş, küsüratları attım. 10 yılda 4-5x fakirleşmişiz yani. peki 220.000 lirayı bam diye vursaydık 2012 ocak ayında ne oluyor?
  
  enflasyon hesaplama zımbırtısı
  
  ereğli: 243.000 lot oluyor, güncel değeri 7.700.000 tl, 2022 de alınan temettü 826.000 tl.
  aselsan: 246.789 lot oluyor, güncel değeri 5.577.000 tl, 2022 de alınacak temettü 46.000 tl
  tüpraş: 9.141 lot oluyor, güncel değeri 2.346.000 tl, en son 2019 da temettü vermiş 106.000 tl
  şişecam: 158.000 lot oluyor, güncel değeri 3 milyon tl, 2022 de 58.000 küsür lira temettü verecek
  ford oto: 23.388 lot oluyor, güncel değeri 6.5 milyon tl, 2022 de 250.000 tl temettü verdi
  tofaş: 70.500 lot oluyor, güncel değeri 5.5 milyon tl, 2022 de 359.000 tl temettü verdi
  aksa akrilik: 182.000 lot oluyor, güncel değeri 8.5 milyon tl, 2022 de 278.000 tl temettü verdi
  
  şu yukarıdakiler en baba bilinen o zamanında gündeminde olan temettü hisseleri, bunlardan sepet yapsan ortalama 4 milyon tl portfoyun oluyor, kabaca 100k üzerinde temettü alıyorsun. detaylı hesaplarsınız.
  
  uç örneklere bakalım:
  
  sasa: 2 milyon lot, güncel değer 62 milyon tl, evet 62 milyon tl.
  hektaş: 2.5 milyon lot, güncel değer 63 milyon tl
  
  valla baya enflasyona karşı ezilmiş borsa yatırımcısı. sikko kağıtları alıp beklersen zarar edersin tabii, al en beğenilmeyen aselsan bile tl bazında 25x yapmış + 46.000 tl temettü ödeyecek bu yıl.
  
  diğer yazılar için: (bkz: temettü emekliliği/@evet soyadim gercekten mucuk)
• borsaya dair bos beles tipler tarafindan isgal edilmemis bakir bir baslik bu. buradaki yazarlarin ve yazilarin kalitesi sozluk ortalamasinin bayagi ustunde. ben de nacizane bir canli ornek saglayarak bu basliga katki saglamak istedim.
  
  burada tuttugum hisseleri, alis maliyetimi, temettu getirilerimi paylasip her yil duzenli olarak guncelleyip yayinlamayi planliyorum. boylelikle elimizde teorik hesaplamalar yerine canli bir ornek olsun istiyorum. kariyla zarariyla bir gunce tutup seffaf bir sekilde paylasacagim.
  
  elimde temettu emekliligi kapsaminda 20 adet (baslangicta 25 idi) hisse var. oncelikle bunun ideal bir rakam olmadigini ve kimseye de tavsiye etmedigimi belirteyim. 5 ile 10 arasi cesit hisse turu ideal olandir. fakat ben kisisel olarak biraz acgozluyum ve ucuz buldugum her seyi aliyorum.
  
  ozellikle tarihi cokuslerin yasandigi su donemde alim istahim oldukca artiyor. bu konuda bana ‘buradan alan aptaldir, hisseleri tuvalet kagidi olarak kullanirsin’ diyenlere inat her senaryo icin kademeli alim pozisyonumu koruyorum. cunku 2008 krizinde borsadan bihaberdim ve eski grafiklere baktigimda 2008 yilinda gelen fiyatlara bakip hep hayiflanirdim. dolayisiyla boyle bir firsati kacirmaya niyetim yok. ona benzer bir cokus senaryosunda zaten tan yari yola geldik. oylesi bir kriz ortami olusursa gidecek bir %25 daha yolumuz var ve ben sahsen uzun sure zararda olma pahasina boyle bir dibi arzuluyorum. cunku buralardan almama ragmen boylesine karamsar hatta daha da karamsar bir fiyatlama icin alim yapacak sermayem var.
  
  bunlara ek olarak eklemem gereken bir diger bilgi daha var. o da bu baslik altinda tarif edilen ‘her donem, her fiyattan kademeli alim yapmak yerine’ hisselerin ucuzlamasini bekleyen, sadece uygun fiyatlardan gorece toplu alim yapmaya calisan bir anlayisim var. alis maliyetimin yukselmesine tahammul edemiyorum. dolayisiyla bu, duzenli bir sekilde arttirilan bir birikim planindan ziyade ara alimlarla yapilan bir birikim sekli. neyse bu kadar lak lak yeter. simdi rakamlara gecelim, 13 mart 2020 itibariyle tablo su sekilde:
  
  aksa | alis maliyeti: 5,132 | birim fiyati: 6,820
  alkim | alis maliyeti: 18,760 | birim fiyati: 48,440
  arclk | alis maliyeti: 14,725 | birim fiyati: 15,250
  brsan | alis maliyeti: 7,475 | birim fiyati: 7,530
  cimsa | alis maliyeti: 8,120 | birim fiyati: 6,770
  clebi | alis maliyeti: 66,700 | birim fiyati: 68,200
  crdfa | alis maliyeti: 0,917 | birim fiyati: 2,290
  doas | alis maliyeti: 5,600 | birim fiyati: 7,550
  egeen | alis maliyeti: 437,802 | birim fiyati: 518,900
  enkai | alis maliyeti: 4,308 | birim fiyati: 5,900
  eregl | alis maliyeti: 6,370 | birim fiyati: 8,040
  isyat | alis maliyeti: 2,085 | birim fiyati: 2,280
  jants | alis maliyeti: 28,718 | birim fiyati: 49,000
  kords | alis maliyeti: 7,246 | birim fiyati: 10,650
  petun | alis maliyeti: 5,320 | birim fiyati: 8,280
  sise | alis maliyeti: 4,059 | birim fiyati: 4,030
  tavhl | alis maliyeti: 18,414 | birim fiyati: 17,090
  toaso | alis maliyeti: 15,645 | birim fiyati: 21,500
  ttrak | alis maliyeti: 36,724 | birim fiyati: 48,500
  tuprs | alis maliyeti: 100,153 | birim fiyati: 85,000
  
  seneye kar/zarar oranlarini, temettu getirilerini, degisen alis maliyetlerini, ekledigim veya cikardigim hisseleri vs guncelleyecegim. umarim ilham verici bir sonuca ve ornege ulasiriz ve insanlari temettu emekliligine, uzun vadeli yatirima tesvik ederiz, seneye gorusmek uzere.