bilimsel bilginin oluşum süreci ^*

• başka türden akıllı canlılar ile çok sık görüşme fırsatım olmadığımdan insanlara ait bilimin tarih boyunca nasıl ilerlediğini şu an kafamda dolaşmakta olan düşünceyi göstermesi baabında irdelemek isterim. bu iredelemeyi yaparken gökgürültüsünü tanrıların kavga etmesine yorma, faldan geleceğe ilişkin bilgi almaya çalışma gibi kerameti kendinden menkul düşünüşleri haliyle gözardı edeceğim.
  
  - eldeki kavramlarla açıklanamayan, şimdiye dek yapılmış anlatılar ile uyuşmayan bir durum ile karşılaşılır. [dünyanın güneşin çervesinde döndüğü halde uzaklaşarak boş uzaya gitmemesi sorunumuz olsun.]
  
  - problemi çözmeye, açıklanamayanı açıklamaya yönelik teoriler geliştirilir. [biri cisimlerin ruhu der, kimisi yaratıcının takdirine yorar, belki başka bir adam da kütlelerin birbirlerini çektiklerini bu yüzden dünyanın güneş çevresinde dolandığını ileri sürer]
  
  - teorilerin :
  a) varolan sorunu çözüp çözemediklerine
  b) açıklamaya çalıştıkları sorun dışında öngörüleri olup olmadığına
  c) öngörülerinin deney ve gözlem ile uyumuna
  bakılarak içlerinden en uygunu seçilir. [biliyorum, aramızda ruh ruh diye yırtınanlar var lakin ben kütleçekimi tercih edeceğim]
  
  - seçilen teori gerçek olarak kabullenilir lakin bu kabullenme "bana kütleler birbirlerini çekmiyor dedirtemezsiniz" cinsinden bir kabullenme değildir; insanlar, anlatının sonuçlarını, gözlemlenenlerle kıyaslayarak onu sürekli sınamaya devam ederler. [bir taş alın, havaya atın, bakın bakalım yere düşüyor mu]
  
  - bilgi genişler, teknik ilerler ve bizim öngörülerinde başarılı teorimiz gün gelir bir sorunu açıklamakta yetersiz kalır. o halde tüm süreç başa döner ve yeniden çözüm araştırılır. kimi zaman yeni çözüm eski teoriye ek olur kimi zaman da onu kaldırıp çöpe atar. [uzay-zaman eğriliğini ve einstein'ın teorilerini düşünebilirsiniz]
  
  şu halde açıkça görünüyor ki bilgimiz, onu sınayabildiğimiz alan ile sınırlıdır en çok.
  
  yakinen alakalı olarak (bkz: pozitivizm)
  bonus (bkz: bilimsel sureclerle ilgili yanilgilar)