feribot

• bazı feribot hatları:
  
  istanbul bandırma
  istanbul izmir
  dolmabahce üsküdar
  eskihisar topçular
  
  eskihisar topçular arası özellikle yazın çok yığılmakta ve körfezi dolaşmayı gerektirmektedir (bkz: körfezi dolaşmak)
• // -ilk araba vapurlari suhulet & sahilbent-
  
  yaklaşık kırk yıl öncesine kadar, boğaz’ın karşılıklı iki yakası arasında otomobil, kamyon, kamyonet, hatta at arabası taşıyan iki emektar araba vapuru vardı. birinin adı “suhulet”, diğerinin ise “sahilbent” idi. baştan sona açık güverteleri, kocaman çarkları, uzun siyah bacaları ile bu birbirinin eşi iki vapur, istanbul limanında çalışan teknelerin en eskilerindendi.
  
  bu güngörmüş iki vapur, geldikleri günden beri boğaz’ın iki yakası arasında gidip gelerek belki de bir rekorun sahibi olmuşlardı. birinci dünya savaşı günlerinde de, düşman mermileri altında cepheye asker ve cephane taşımışlardı. ikisi de şirket i hayriye’nin siparişi üzerine ingiltere’den inşa edilmişti.
  
  o tarihlerde şirket-i hayriye, boğaz’da 20 yıla yakın bir zamandan beri yolcu vapuru çalıştırmaktaydı. bu vapurlarla boğaz halkının yükleri de taşınıyordu ama, atların, arabaların, büyük baş hayvanların karşıdan karşıya geçirilmesi için özel yapılmış vapurlara ihtiyaç vardı. hepsinden önemlisi, askeriyenin top arabaları ile bunların mühimmatının bir yakadan öteki yakaya taşınması sırasında büyük zorluklarla karşılaşılıyordu. boğaz’da öyle bir vapur çalıştırılması gerekiyordu ki, güvertesi düz ve açık olduğu için atlar, arabalar, katanalar, koca toplar rahatça vapura alınabilsin; iki başı kapaklı olduğu için de tehlikesizce karaya çıkartılabilsin...
  
  şirket-i hayriye’yi yeni baştan kurarak 70 yıla yakın bir süre daha hizmet görmesini sağlayan giritli hüseyin haki efendi, bir gün bu soruna çare bulmak amacıyla yeni tip bir vapurun kabataslak çizimlerini yapmaya koyuldu. bitirince, umum müfettişlikte bulunmuş olan iskender efendi’ye gösterdi. sonra şirketin vapurlarının bakım ve onarımlarının yapıldığı hasköy tersanesi’nin sermimarı mehmed usta’yı da alarak üzerinde çalıştığı yeni vapur tipini daha da geliştirdi. çizimi ortaya çıkan vapur, günümüzde “araba vapuru” veya kısaca “feribot” dediğimiz vapurların atası idi. londra’daki maudslay sons and fields tezgâhlarına ısmarlanan, net 275 tonluk bu yandan çarklı tekne, şirket’in önceki vapurları hep ahşap iken, saçtan yapıldı. uzunluğu 45.5 m., genişliği de 8.5 m. idi. 400 beygir gücündeki tek silindirli buhar makinesi ile saatte 7 mile yakın bir hız yapabilecekti.
  
  8.000 ingiliz altınına mâlolan teknenin inşası 1872’de sona erdi, ama londra’dan yola çıkıp akdeniz’i katederek istanbul sularına gelmesi uzun sürdü. açık denize uygun olmadığından, şiddetli dalgalardan fazlasıyla etkilenmesi nedeniyle yolculuk sırasında ciddi tehlikelerle karşılaşıldı. sonunda istanbul’a ulaşan tekneye, 26 baca numarası ve “kolaylık” anlamına gelen suhulet adı verildi.
  
  suhulet, sefere başlamak üzereyken, boğaz’ın iki yakası arasında yük taşıyan kayıkçıların direnişiyle karşılaştı. ama ilk seferinde üsküdar’dan kabataş’a bir topçu bataryası taşıması, kayıkçıların engelleme girişimini boşa çıkardı. bu ilk seferin ardından, sultan aziz, araba vapurunun “babası” hüseyin haki efendi’yi bir nişanla ödüllendirdi.
  
  suhulet’in ne kadar yararlı olduğu kısa zamanda görülünce, aynı tersaneye, onun bir eşi daha ısmarlandı. ama bu teknenin öncekinden daha güçlü olması için çift makineli yapılması şart koşulmuştu. şirket’e 12 bin ingiliz altınına mâlolan 27 baca numaralı bu vapura da “iki kıyıyı bağlayan” anlamında sahilbent adı verildi. iki vapurun da isim babası, ünlü vatan şairimiz namık kemal’di.
  
  aynı yıllarda yapılmış vapurların çoğu, şu veya bu nedenle yokolup gitmelerine rağmen, bu iki vapur uzun yıllar boyunca üsküdar, kabataş arasında çalıştı durdu. 1911 yılında italyanlarla aramızda trablus savaşı patlak verdiği zaman suhulet askerî sevkiyatın emrine verildi ve çanakkale’ye yollandı. önceleri, dört bataryadan oluşan bir topçu taburunu ancak dört günde karşıya geçirmek mümkünken, suhulet sayesinde bu zahmetli ve tehlikeli iş için sadece dört saat yetmişti! 1930 yılına gelindiği zaman suhulet artık 59 yıllık bir tekne idi. o yıl hasköy tersanesi’nde, buhar makinesi çıkartılarak yerine bir dizel motor yerleştirildi. upuzun bacası kısaltıldı, teknede bazı değişiklikler yapıldı. 1945’te, şirket-i hayriye’nin münakalât vekâleti tarafından satın alınması üzerine sarıya boyalı bacasına denizyolları’nın çift çapalı arması yerleştirildi.
  
  1952’de, ki suhulet artık 80 yıllıktı, hem motoru bir kere daha yenilendi, hem de teknesinde esaslı onarımlara girişildi. yıllarca boğaz’ın iki yakası arasında istanbul yazlıkçılarının denklerinden, hurçlarından tutun da, merkez bankası’nın sandık sandık altınlarına kadar akla gelebilecek her türden yükü taşıyıp durmuştu. ama artık yılların yorgunluğunu taşıyamayacak hale gelmişti. çaresiz, 1958’de hizmet dışı bırakıldı. 1961’de sökülmek üzere satıldığı zaman 86 yıl aralıksız çalışarak çok sağlam bir vapur olduğunu kanıtlamıştı.
  
  kardeşi sahilbent’in net 311 tonluk teknesi de, makineleri de en az onunki kadar sağlam çıktı. o da yıllarca, boğaz’ın iki yakasını bir araya getirmek için yaz demedi, kış demedi, kar demedi, tipi demedi çalıştı durdu. o da, gün geldi savaşa katıldı, milletin bütün ümidini bağladığı askerini nakletti, toplarını sevketti.
  
  1927 yılında, yapılışının üstünden 55 yıl geçtikten sonra sahilbent ilk defa esaslı bir tamir ve tadilâttan geçirildi. 1945’te onun da bacasına çift çapalı arma yerleştirildi. 1959’da, hizmet dışı bırakılıncaya kadar aralıksız 95 yıl çalışmış olmasına rağmen hâlâ iş görebilecek durumdaydı. 1967’de satılarak elden çıkarıldıysa da yeni sahipleri onu hemen dizel motorlu küçük bir yük gemisi haline getirdiler. artık adı da değişmiş, “kaptan şükrü” olmuştu.
  
  işte o sıralarda ünlü amerikan dergisi time bizim yüzyıllık sahilbent’i “dünyanın hizmetteki en yaşlı gemisi” olarak okuyucularına tanıttı ve kapağına da güzel bir fotoğrafını bastı. bu emektar tekne, bir süre sonra bir kere daha satıldı ve motoru yine değiştirildi. en son yayınlanan 1996 yılı gemi kayıtlarında ise hâlâ hizmette gözükmekteydi. yani, tam 124 yaşında bir emektar gemiydi sahilbent. işte, dünyanın ilk iki araba vapurunun öyküsü... //
  
  eser tutel
  
  ic. skylife türk hava yolları dergisi, haziran 1998
  
  www.kadinlar.com/turizm/vap.htm
• sirkeci-harem ve kabatas-harem arasinda sefer yapanlarina yaygin olarak "arabali vapur" denir.
  bilet fiyati yaya, motorsiklet-bisiklet, otomobil, kamyonet ve kamyon'a göre farklilik arzeder. sofor fiyata dahil olup, diger kisiler ayrica ucrete tabidir.
  sirkeci-harem seferi sabah 07.00'de, kabatas-harem seferi ise 07.15'te baslar ve her ikisi de yarim saatlik periyodlarla devam eder.
  sirkeci hatti aksam 21.30'a kadar araliksiz calisir.
  kabatas hatti ise 07.15-10.30 / 15.30-19.30 (saatlerde yaniliyor olabilirim) olmak uzere iki vardiya yapar. ustelik haftasonlari ve tum tatil gunleri de calismaz.
  kabatas hatti sirkeci'ye oranla pek kalabalik olmaz. hatta sirkeci hattinin yukunu hafifletmesi icin saat 15'ten sonraki seferlerde aractaki herkes belestir.
  seferler yaklasik 20 dakika surer.
  cogu zaman kopruye tercih etmek daha mantiklidir.
• ahirkapi aciklarinda demirlemis kendi halindeki yuk gemisine kafa atmayi basarmis feribotumuzun adi turgut ozal'dir.
• bir kufur olarak, "hadi oradan feribot" diye kullanilisini ahmet yilmaz'ın bir karikaturunden gorduk...
• tıpkı şehir hatları vapurları gibi arabalı vapurların tuvaletleri de oldukça bakımsız ve pistir.
• sivil çıkarma gemisi.
• inerken, icinde kaza yapinca gelen polisin,
  
  - olmaz gardesim burasi denizin ustu, burada rapor(tutanak, zabit vs.) tutmaya yetkim yok
  
  diyebilecegi vapur turu. o yuzden siz siz olun aman icinde yapmayin kazayi. inin ondan sonra sikistircaginizi sikistirin, makas atcaginiza atin, zaten arabali vapurdan inerken hirs yapan bi angutsaniz ne bok yerseniz yiyin!
• ortaokul yıllarımda servisimin bostanlıdan üçkuyulara geçmek için kulldandığı deniz taşıtı. daha o yıllarda beni ödev geçirmeyle^* tanıştırmıştır.
• http://www.youtube.com/watch?v=kelg-bwrcky
  
  iskeleye ters yanaşınca türlü abukluklara sebebiyet veren bir araçtır, hem önden hem arkadandır..