fermat teoremi

• (bkz: fermat'nın son teoremi)
• oxford universitesinde profesor olan sir andrew wiles tarafından cozulen matematik teorisi.
  
  350 yillik bir teori.
  
  http://www.ox.ac.uk/…ics-top-prize-sir-andrew-wiles
• pisagor'dan beri cevabı bulunamayan fakat matematikçi fermat'ın çözdüğünü iddia eddiği matematik problemidir.
  
  hikayesi ilginçtir:
  
  lise matematiğinde 3-4-5 kuralı dediğimiz pisagor bağıntısının, 1 ve 2 haricinde bir üs için çözümü mevcut mudur sorusu 2000 yıla yakın zamandır matematik dünyası için çözümsüz kalmıştır. 17 yy. da pierre de fermat ismindeki ünlü bir matematikçinin ölümüne müteakip eşyalarını düzenleyen yakınları, bir matematik kitabının sayfaları arasında sorunun çözümüne dair bir ipucu bulurlar. doğrudan çözüm değil de çözümü bulunduğuna ilişkin bir kaç satır yazı. fermat sağ iken, sorunun çok basit ve şaşırtıcı bir cevabını bulduğunu; fakat kitabın kenarında yeterli yer olmadığı için burada belirtemeyeceğini not düşmüştür. tabiki tüm notları, defterleri, eşyaları incelenir ama cevap bulunamaz. 2400 yıldır sorunun çözümü bir çok dahinin merakını celbetmiştir; ama daha fazla merak uyandıran fermat'ın çözüm için hangi yöntemi kullandığıdır. 1990 ların başında clay mathematics institute sorunun çözümünü ispatlayabilene (tabiki matematik yöntemle), sorunun çözümü olmadığını ispatlayabilene yada sorunun çözülüp çözülemeyeceğini bilmenin mümkün olmadığını ispatlayabilene 1 milyon dolar ödül vermeyi vaadetti. 1993 yılında amerikalı bir matematikçi, soruyu çözerek parayı aldı. aynı zamanda bu sayede fields madalyası da aldı. (bu ödül metametiğin nobel'i, oscar'ı gibidir) bir sonraki yıl bir başka genç dahi matematikçi sorunun ispatlı çözümünün, yanlışlığını kanıtladı. 1 milyon dolar da o aldı. ama fermat'ın çözdüğünü iddia ettiği soru, hala gizemini koruyor. enteresan..
  
  soru şudur: x, y, z üç farklı sayımız olsun. x^n + y^n = z^n denklemini sağlayan sayı var mıdır? soru bu kadar iken cevap basittir. n=2 olduğunda bir çok sayı varyantı denklemi sağlar. örnek x için 6, y için 8 ve z için 10 sayılarıyle denklemi kurmak mümkündür. 6 'nın karesi 36, 8'in karesi 64 tür toplarsak 10'un karesi olan 100'ü verirler.
  
  civcivli kısım şu; peki 1 ve 2 haricinde bir üs için bu denklik mümkün müdür? şu ana kadar kimse denklemi sağlayacak sayıları bulamadı, ama matematikçiler demek ki çözümü yokmuş da diyemiyorlar, çünkü sonsuz tane sayı vardır ve teorik olarak bile hepsini denemek imkansız olduğuna göre kapsamlı, sistematik bir formülasyonla ispat aranmaktadır. 1 milyon dolar az para değil sonuçta