hakların sınırlandırılması ^*

• bu konu ba$ligi kamu hukukunun en onemli konularindan birini olu$turur . bunun nedenini anlayabilmek icin oyle uzadi uzadiya hukuk bilgisi bilmeye gerek yoktur zira hak kavrami olayin temelini olu$turmaktadir . sinirlandirma, bir hakkin kullanim alaninin daraltilmasidir . sinirlandirmanin yapilmasi esnasinda iki unsur gozonune alinir:
  
  a. sinirlandirma yasayla yapilmalidir,
  b. sinirlandirma, olcutlere gore yapilmalidir . olcut derken kamu duzeni, genel ahlak, genel saglik, ba$kalarinin haklarinin korunmasi, ulke butunlugu gibi $eyler akla gelebilir .
  
  turleri nelerdir bunlarin dersek, o zaman da kar$imiza iki tip cikar sanirim:
  
  a. genel sinirlama,
  b. ozel sinirlama .
  
  genelde hic bir ulusal sozle$me "genel sinirlama" kavramina yer vermez . buradan yola cikarak cok rahat bir $ekilde 1982 anayasasi'nin genel sinirlama normuna yer vererek demokratik yakla$imdan saptigini soyleyebiliriz . bu en kolay $u $ekilde aciklanabilir sanirim: 3 hakkin 1'i sinirlandirilabilir, diger 2'si sinirlandirilamaz (mesela 1. ku$ak haklar) . metin boyleyken sorun yok ancak buna bir madde ekleniyor ve deniyor ki "bu sozle$mede sayilan hak ve ozgurlukler $u, $u ocutler ile sinirlandirilabilir" . boylece butun haklar bir cirpida ozelliklerine bakilmaksizin kisitlanmi$tir .
  
  burada iyice gorulmesi gereken nokta $udur: her hak kendi mahiyetinden kaynaklanan ozellikler ta$ir . hepsi ayri bir haktir . bu sebeple her maddenin ayri bir sinirlandirma bicimi vardir .
  
  ozel isinirlama ise, ulusalustu belgelerde oldugu gibi herhangi bir spesifik hakin duzenlendigi madde icinde ongorulen sinirlamadir . o hakkin di$inda kalan hak ve ozgurlukler uzerinde tesiri kesinlikle olmaz . her maddede ongorulen sinirlama olcutlerinin sayisi farklidir ve yine bunlarda ongorulen sinirlama olcutlerinin kendisi de ayni degildir .
  
  sinirlandirmanin unsurularini belirtirken soyledigim "yasayla yapilmasi" olayi ise bu i$lemin keyfiligini onlemek icin kullanilir .
  
  (bkz: sinirlandirmanin siniri)
  (bkz: hukuk)
• (bkz: demokrasi)
• ıkinci dünya savaşı öncesinde, anayasalarda tanınan insan hakları sınırlandırmaya bugünkü ölçülerde muhatap olmazken nasyonal sosyalistler'in almanya'da demokrasi vasıtasıyla totaliter bir rejim kurabilmesi, hürriyetlere "kendi kendilerinin yok olmasina neden olabilecek durumlar"ı engelleyecek sınırlar cizilmesine yol açmış.
  
  modern anayasacilikta her hakkın bir takım sinirlamalarla gelmesinin nedeni bu işte, insanın içindeki -her an ortaya cikmayi bekleyen- kötülük.