kritovulos tarihi

• kritovulos tarihi
  yazım tarihi: 1451-1467 (kitabın dünyadaki el yazması tek nüshası topkapı sarayı'ndadır.)
  dili: helence
  fatih'in saltanatının ilk 17 yılını anlatır.
  
  kritovulos roma'nın soylu sınıfından olup hem fatih hem de roma hanedan üyeleri ile birebir görüşebilen biridir. batılı tarihçiler, romalı bir yazarın, roma'yı tarihten silmiş olan 2. mehmed'in hayatını yazmış olmasını hoş karşılamazlar. kritovulos ise kitabın ithaf bölümünde şöyle der:
  
  "arap ya da pers yazarların yazacakları eserler, herkesin gözünde en büyük saygınlığa sahip olan helen diliyle yazılmış bir kitabın yerini tutmaz. bunların eserleri sadece kendi dillerini bilenlere hitap edecek. oysa benim yazdığım sadece helenlerde değil bütün batılı kavimlerde hatta herakles sütunları ötesinde yaşayan britanyalılarda dahi hayranlık uyandıracaktır."
  
  kitabın ilk sayfasında şöyle bir not vardır:
  
  "imroz adası seçkinlerinden adalı kritovulos, bu eseri, zamanımızda gerçekleşen bunca önemli ve hayranlık uyandırıcı olayın (istanbul'un fethi) yankı uyandırması, kayda geçirilmesi ve gelecek nesillere aktarılması gerektiğine inanarak yazdı."
  
  kitapta istanbul'un fethi hakkında ayrıntılı bilgiler vardır. osmanlı güçlerinin 375 gemi, yüz bin ile üç yüz bin arası asker, roma'nın ise savunmada yedi ile on bin arası asker, bir de fatih'in amcası orhan'ın da 500 askeriyle istanbul'u savunduğu belirtilir. istanbul'un nüfusun fetihten sonra yeteri kadar artmadığı gören fatih, mora, trabzon, foça, taşoz, semandirek, midilli ve argos'tan zorla nüfus taşımıştır. sur dışına 4.000 köle yerleştirip çiftçilik yaptırmıştır. fatih ayrıca roma kraliyet hanedanından 3 kişiyi vezir yapmıştır. en bilineni rum mehmet paşa'dır.
  
  kitabı fatih'e sunduğu için yanlı yazıldığı iddialarını şu satırlarla çürütebilmiştir:
  
  "başkentin imar ve iskanına çalışan genç sultan bu yıkım ve talan için birden acıma ve pişmanlık duygularına kapılarak gözleri yaşlarla doldu, derin derin iç çekerek, üzüntüyle "nasıl bir şehri talan ve yıkıma terk ettik?" dedi" fatih 3 gün istanbul'un yağmalanmasına müsade etmişti.
• (bkz: #117829510)