mücellit

• kitapların yanlarını dikerek ciltle kaplayan zanaatkâr..
  dermatolojik bir süreç..
• mucellayı cilalayan er kisi
• (bkz: mücellit cinayetleri)
• mücellithanede spiral, taslama, amerikan cilt, iplik dikişli cilt, sırt tutkallı cilt, taçlı cilt ve tel dikişli cilt yapan usta. matbaalarda baskıdan sonra elişçiliği gerektiren işleri yapan usta.
• basılı veya boş kağıdı kitap veya defter haline getirme sanatı. aslında zanaattir tabi ki ama vaktin birinde harbiye orduevi müzesinde gördüğüm bir cilt sergisinde anladım ki osmanlı'da bu işi sanat haline getirenler de mevcutmuş.meslekten biri olarak kısaca anlatayım.
  
  kağıdın matbaada basılıp kitap sayfası olarak hazırlanmasından sonraki aşamaların genel adıdır. farzedelim ki bir kitap yapıyor olalım. tabaka tabaka basılmış olan kağıtlar öncelikle katlanır. bir tabakada birden çok sayfa olacağından (örneğin 70 x 100 tabakada 8 a4 yaprak/16 sayfa bulunur) bu katlama işlemi ile günlük hayatta "orta", mücellit dilinde "forma" dediğimiz kısımlar oluşturulur. elinizdeki bir gazete kağıdını birkaç kez katlayınız. işte o. haliyle bu katlama sırasında sayfaların açılacağı kısımlardan bazıları katlama yerine geldiği için kapalı olacaktır. açılması sonraki işlem. bekleyiniz. bu katlanmış formaların üstüste gelmesi ve bunların birbirine dikilmesi gerekir. dikiş işlemi el ile veya makine ile yapılabilir. kafanızda canlandırınız: bir sayfayı ikiye katladık. sırtı bize gelecek şekilde masaya koyduk.eğer dikeceğimiz formalar çok kalın yapraklardan oluşuyorsa o zaman dikmeden önce üst üste koyduğumuz formaları bir testere yardımıyla bir iki milim derinlikte dikine kesiyoruz. bir kitabın sırtında enlemesine dik bir çizgi düşünün..o hesap. böylece çuvaldızla o kesik yerden girip çıkabiliyoruz. biraz daha profesyonel çalışmak istersek, boş bir çerçeveyi bir masaya dikine tutturuyoruz. içine yukarıdan aşağıya , ipler geriyoruz. o sırta attığımız kesiklerle aynı hizaya gelecek şekilde. sırtı kesik formalardan bir tanesini alıp masada hazırladığımız düzenekteki iplere yaslıyoruz, ipler kesiklerimizin içine geçiyor. sonra bir çuvaldız alıp formanın içinden, kesik olan yerdeki ipin bir kenarından çıkarıp öteki kenarından sokuyoruz. sonra bir üst formayı vs..böylece formalar hem birbirine hem de ipe dikilmiş oluyor. sonra düzenekteki ipleri kesiyoruz. formalar birleşmiş oluyor ama henüz zayıf bir bağla. bağı kuvvetlendirmek için kitabın sırtına bolca tutkal sürüyoruz. bir tülbent veya fazla kalın olmayan ama dayanıklı bir kağıt alıyoruz. ona da tutkal sürüp , sırta yapıştırıyoruz. kurumaya bırakıyoruz.
  
  kitap kururken, biz kapağını hazırlamaya başlıyoruz. kitabın kenarlardan traş payı düşüldükten sonraki kapak eni boyu hesaplanıyor. sırtı için yarım santim kadar düşülüyor. kartonlar kesiliyor. sırt yüksekliği ölçülüyor. ondan sonra iki tane kapak, bir tane de sırt şeriti kesiliyor aynı boyda ve aynı kartondan. kaplanacak cilt bezi kesiliyor ve bunlar üzerine yerleştiriliyor. kuruyan kitap, bir ciltçiye götürülüyor, kenarlardan giyotin denilen makineyle kesiliyor. hazır oraya gitmişken "abi şu cildi yapıver" deniliyor. elinherifi bu tarifi uzatmaktan kurtuluyor. amin.
• insanların kitaplara değer verdiği zamanlarda, yeni bir kitap alındıysa ilk önce mücellitlere gidilirmiş. mücellit bir güzel sanatını yapar ve okumaya hazır hale getirirmiş kitapları. şimdilerde ise bu olay sadece kuran-ı kerim için geçerli(gerçi şimdiki ciltler fabrika üretimi ama olsun).
• kaştanka adlı kitapta gördüğümde çok hoşuma giden sepsevimli, arabik kelime. kitap ciltleyen.
• özellikle birisine hediye olarak kitap aldığımda uğradığım insan. birde cildin üstüne hediye aldığınız kişinin adını yazdırırsanız çok hoş bir hediye olacaktır. ne üzücü ki ölmekte olan bir zanaatın uygulayıcısı.
• (bkz: ciltçilik)
• kartuş ve kağıdın parasısının bana girmediği bir zamanda tanıştığım esnaf.