kaygı

• "kad" kökünden gelen ve varoluş kaygılarımızı dile getirirken kullandığımız sözcüğümüz.
  
  kökün türevlerinden bazıları;
  
  kadgu: kaygı.
  kadırmak: döndürmek, reddetmek (geri çevirmek)
  kadıtmak: geri dönmek, çekinmek; soğuktan ölmek.
  kadrak: dağ katları ve kıvrımları.
  kad: kar kasırgası, insan öldüren bora.
  kadırgan: daima egdiren, daima büktüren.
  kadırmak: büktürmek, eğdirmek, burdurmak.
  kadış: kayış.
  kadıtgan: kimseye boyun egmeyen, inatçı.
  kadıtmak: inat etmek, kimseye boyun eğmemek.
  kadrılmak: bükülmek, eğilmek.
  kadrışmak: bükmekte yarış etmek, karşılıklı olarak birbirinin sözlerini reddetmek.
  divanu lugati't-türk
  
  er barır erken kadıttı "adam gider iken (yolundan) döndü"
  boynı kadrıldı (boynu büküldü)
  
  kaygı (etimoloji)
  
  sözcük uygur türkçesinde de kullanılıyor;
  qaydurmaq: döndürmek.
  bash qaydurmaq (baş döndürmek.)
  qaydurush: döndürme.
  qayirmaq:
  1- geri vermek, iade etmek, geri göndermek.
  2- döndürmek, çevirmek.
  qaymuq: girdap, su çevrisi.
  qaymuqmaq: şaşırmak, yolu şaşırmak, dönüp dolaşmak.
  qaymuqturmaq: (qaymuqmaq'tan) zihnini karıştırmak.
  qaymuqush: şaşırma, yolu şaşırma, dönüp dolaşma.
  qaynam: girdap, su çevrisi.
  (adem qaynimi – kalabalık, insan denizi.)
  qayrilish: dönme, çevrilme, dönülme.
  qayrilmaq: dönmek, çevrilmek, dönülmek.
  kün gherpke qayrildi (güneş batıya döndü)
  u qayrilip qaridi (o dönüp baktı.)
  qayriwalmaq: bir yana çekmek.
  qayrish:
  1- geri verme, iade etme, geri gönderme.
  2. döndürme, çevirme.
  qayta: tekrar, yine. ( tam tur: o)
  qayta ishqa bashlidi (tekrar işe başladı/işe geri döndü)
  qayta uyushturmaq: tekrar toplamak; tekrar tesis etmek.
  qayta basmaq – tekrar basmak.
  kayta teyyarlimaq – tekrar hazırlamak
  qayta bashtin – yeni baştan.
  qayta-kaytilap: tekrar tekrar.
  qayta-qayta: tekrar tekrar.
  qayta-qayta oylimaq – tekrar tekrar düşünmek.
  qaytarma: ikinci defa, tekrar, geri çevirme
  qaytarma zerbe – tekrar darbe.
  qaytarma hujum – geri döndürme hücumu.
  qaytilanmaq: tekrarlanmak.
  qaytish: dönme, geri dönme.
  qaytmas: dönmez, caymaz.
  sözidin qaytmas adem (sözünden dönmez adam.)
  qayturulmaq: döndürülmek, geri çevrilmek.
  qayturuwetmek: geri çevirmek.
  qayturuwétish: geri çevirme.
  qayturush: geri çevirme, dönüş.
  qaytquzmaq: (qaytmaq'tan) geri çevirmek, döndürmek.
  qaytmaq: dönmek, geri dönmek, caymak.
  qaytip kelmek (dönüp gelmek)
  heqiqetke qaytmaq (gerçeğe dönmek; gerçeği kabul etmek)
  etilghan oq qaytip kelmes (yaydan çıkan ok geri dönüp gelmez).
  pikirdin qaytmaq (fikirden dönmek)
  sözdin qaytmaq (sözünden dönmek)
  dunyadin qaytmaq – ölmek, vefat etmek.
  qayghu: kaygı, dert.
  qayghulanmaq: kaygılanmak.
  qayghurush: kaygılanma.
  qayghusiz: kaygısız.
  qayghusizlik: kaygısızlık.
  qayil: a. qayil bolmaq: boyun eğmek, kabul etmek, razı olmak.
  qaytmasliq: caymazlık, dönmezlik.
  qayturma: dönüş, geri çevirme.
  qayturmaq: geri çevirmek, döndürmek.
  qayturup bermek – geri çevirip vermek. (iade)
  qayturup almaq – geri almak.
  düshmenning hujumini qayturmaq (düşmanın hücumunu geri çevirmek)
  
  kaykılmak, kaytan (bükülerek yapılmış ip) sözcüklerimiz de bu kökten geliyor.
  
  kaytan bıyık: burulup uçları geri bükülmüş bıyık.
  
  sözcüğün türevleri temel mesaj olarak geri çevirmek/döndürmek (iade) anlamları veriyor.