malum

• mâlûm^* bir şeyin ya da şeylerin (ilmen) bilinenine denir.
  
  mahsusat âleminde her şeyin (şey diyebildiklerimizin hepsinin) bir hâricî varlığı var. kelâmcılar bu varlığa aslî-hakikî varlık der. şeylerin hâricî varlığının bir sûretinin algılama mekanizması yardımıyla insan zihnine düşmesi neticesinde artık ilmî varlığından da bahsedilebilir.
  
  lâfız ilme, ilim mâlûma tâbidir. mâlûm da asıl'a. mâlûm (ilim) yoksa lâfız da yoktur.
  
  imam gazali gökyüzünün hâriçte ve zâtında bir varlığı mevcut olduğu örneğinden hareket ederek mevcut bu aslın şekli, şemali, sûreti göz yardımıyla insan zihnine nakşolunduğunu söyledikten sonra bir misâl verir:
  
  meselâ öyle bir hadise cereyan etse... gökyüzü yok olsa fakat geride insan kalsa. gökyüzünün şekli, şemali, sûreti zihinde kalır. ahmet telli'nin söylediği gibi: "yumuyorum gözlerimi gözkapaklarımın içindesin." büyük imam ilmi de mâlûmu da böyle tanımlar. mâlûm olan, bir şeyin aslî varlığının insan zihnindeki ilmî karşılığıdır. ilim bir şeyin asıl varlığının insan zihnindeki bir sûretidir. insan zihninde karşılık bulan bu ilmî varlık (mâlûm olan) diline de aksedecektir kuşkusuz. şeylerin insan dilindeki varlığına ise lâfzî varlık denir ki bu lafzî varlık zihinde imajine olmuş suretin, mâlûmun bir delilidir.
  
  bir şey hakkında o şeyin mahiyeti çerçevesinde söz serdeden biri o şeyin aslî varlığını -kendi çapınca- görmüş, onu zihnine bilgi olarak kodlamış ve neticede o şey hakkında söz söylemiştir. bu minvalde denebilir ki bir şey hakkında birinin söylediği her söz mâlûmu i'lâmdır. kısaca bir şeyin insan zihninde oluşmuş bilgisinin (mâlûmun) bildirilmesi. yalnız o şeyin bir mecliste herkesçe mâlûm olduğu vâkî ise -şöyle de söylenebilir- insanların umumu o şey hakkında aynı bilgiye sahipse, hz mevlâna'nın "dünle beraber gitti cancağzım ne varsa düne ait / şimdi yeni şeyler söylemek lâzım" sırrına matûf "yeni bir şeyler söylemiş olmak" zannındaki söz sahibinin söz isrâfı etmesi anlamında kullanılan; bu meyanda söz söyleyeni de olumsuzlayan bir deyim olarak karşımıza çıkar, mâ'lûmu i'lâm.